Rhys ab Owen: Y Dinesydd yn 50 oed: pleser mawr i fi yn y Senedd yma yw nodi hanner canrif ers sefydlu’r papur bro cyntaf yng Nghymru, ac hynny yn ein prifddinas fan hyn. Gweledigaeth yr annwyl Mered oedd Y Dinesydd, ac roedd nifer o Gymry amlwg yn rhan annatod o'r Dinesydd ar y cychwyn, gan gynnwys yr hynod weithgar Shân Emlyn, yr unigryw David Meredith, a’r newyddiadurwr profiadol Vaughan Hughes....
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr, Gwnsler Cyffredinol.
Rhys ab Owen: Now, of course, the Gordon Brown commission didn’t go as far as you or I would wish with regard to the devolution of justice, but, nonetheless, probation and youth justice are a very important aspects of the justice system. For that, we need to build capacity and capability within Welsh Government and within this Senedd to deal with those matters. So, is now the time, Cwnsler Cyffredinol,...
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr iawn, Gwnsler Cyffredinol. Roeddwn i'n falch iawn i glywed y tribiwnlysoedd Cymreig yn cael eu trafod fan hyn yn y Senedd yr wythnos diwethaf. Dyma ran bwysig o’r system gyfiawnder sy’n aml iawn yn cael ei hanghofio, ac, wrth gwrs, rhan o’r system gyfiawnder sydd wedi’i datganoli yn barod i Gymru. Yr hyn rôn i am ofyn ichi, Gwnsler Cyffredinol, yw beth yw’r amserlen...
Rhys ab Owen: 5. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ddatganiad am ymateb diweddaraf Llywodraeth Cymru i adroddiad Comisiwn y Gyfraith ar Dribiwnlysoedd Cymru? OQ59355
Rhys ab Owen: 6. Pa gamau y bydd Llywodraeth Cymru'n eu cymryd wrth baratoi ar gyfer datganoli posibl rhai neu pob un o'r swyddogaethau cyfiawnder i Gymru? OQ59335
Rhys ab Owen: This has nothing to do with reopening old wounds. There’s nothing to do about not accepting the Brexit result. This Bill is a recipe for terrible law making. It will create uncertainty on what the law is, it will bypass parliamentary scrutiny across the United Kingdom, and it is yet another example of a UK Bill that undermines the devolution settlement. How on earth does any Government...
Rhys ab Owen: Trefnydd, I'd like a written statement, please, on rail infrastructure funding. I'd like to know how much money has Wales lost over the years due to the delay in the electrification of the Great Western rail line, the fact that HS2 and probably the Northern Powerhouse rail are classified as England-and-Wales projects. Last week, I raised during First Minister's questions the upgrading of the...
Rhys ab Owen: Gaf i gloi, Dirprwy Lywydd, gan ddyfynnu fy nghyfeillion, Non a Gwenallt Rees? Dwi wedi nabod y ddau yma, Non a Gwenallt, ar hyd fy mywyd. Dyma ddau sydd wedi cyfrannu'n helaeth i nifer o gymunedau ledled Cymru, wedi byw mewn nifer o fannau ledled Cymru, wedi gwasanaethu eu cymunedau a'r genedl. Dyma ddau sy'n haeddu mwynhau eu hymddeoliad bellach, ond dyma beth sydd gyda nhw i'w ddweud: 'Pam...
Rhys ab Owen: Dywed Becky Ashwin o Gaerdydd: 'Bûm yn byw'r argyfwng ers dros dair blynedd a hanner, ac mae wedi chwalu fy iechyd meddwl. Rwyf wedi treulio dyddiau cyfan yn crio oherwydd y biliau a gefais. Rwyf wedi gorfod cael cwnsela am fod yr holl strwythurau y credwn eu bod yno i fy amddiffyn heb fod yno wedi'r cyfan. Yn wir, mae gwneud y pethau iawn, sef ennill cyflog a chynilo wedi fy rhoi dan...
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr, Lywydd. Mae fy nghyd-Aelodau Janet Finch-Saunders, Mike Hedges a Jane Dodds wedi gofyn am funud yr un yn y ddadl hon. O, rwy'n meddwl bod Mike wedi mynd, felly efallai nad yw Mike eisiau munud nawr. Rydym yn trafod diogelwch adeiladau yn y lle hwn oherwydd trychineb Grenfell. Yn anffodus, fe gymerodd 72 o bobl, a digartrefedd a thrawma llawer o bobl eraill, i dynnu sylw at...
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr, Trefnydd. Mae nifer o etholwyr o ardal yr Eglwys Newydd yng Nghaerdydd wedi cysylltu â fi ynglŷn â phrosiect Down to Earth. Beth maen nhw eisiau gwybod a beth dwi eisiau gwybod hefyd yw a all y Gweinidog esbonio pam mae arian gwledig yn cael ei ddefnyddio i adeiladu ar un o fannau gwyrdd y brifddinas, yng ngogledd y brifddinas, a sut mae ardal drefol fel ein prifddinas yn...
Rhys ab Owen: 7. Pa asesiad mae’r Gweinidog wedi gwneud o effeithiolrwydd gwariant y gronfa datblygu gwledig ar y prosiect Down to Earth? OQ59296
Rhys ab Owen: Does dim ffi gwrandawiad gydag achosion y tribiwnlysoedd; does dim angen cyfreithiwr arnoch chi ar gyfer achosion yn y tribiwnlysoedd. Mae wedi cael ei wneud fel ei fod yn rhwydd i bobl ei ddeall. Mae'n cael ei wneud mewn ffordd bod pobl yn cael eu cynghori lot. Mae'n lot llai adversarial na'r system llysoedd. Felly, beth yw cynlluniau'r Cwnsler Cyffredinol i ehangu hynny ac i'w wneud e hyd...
Rhys ab Owen: Dim ond i gloi gyda'r pwynt annibyniaeth— ac rwy'n credu bod hyn yn bwysig—fel y dywedodd Syr Wyn Williams, mae'n rhaid gweld cyfiawnder yn cael ei weithredu. Mae uned Tribiwnlysoedd Cymru—fel y gwnaethoch chi sôn, ac fel y pwysleisiwyd ym mhob adroddiad blynyddol gan Syr Wyn—yn annibynnol, ond y ffaith amdani yw ei bod wedi'i lleoli ym Mharc Cathays, ym mhencadlys Llywodraeth...
Rhys ab Owen: Rydym ni'n aml yn trafod datganoli cyfiawnder yn y lle hwn, a byddwch yn clywed dadleuon yn dweud na allwn ni o bosibl gael awdurdodaeth gyfiawnder i Gymru, ond dyma ni. Heddiw mae gennym ni brawf bod awdurdodaeth fach i Gymru yng ngwasanaeth Tribiwnlysoedd Cymru sy'n ymdrin—fel y gwnaeth Jenny Rathbone ein hatgoffa ni—ag agweddau pwysig iawn ar fywyd bob dydd: iechyd meddwl; addysg; tai....
Rhys ab Owen: Roeddwn i'n falch iawn o weld eich bod chi wedi gofyn i ddatblygwyr lofnodi contractau wedi'u rhwymo mewn cyfraith i gwblhau'r gwaith. Roedd hwnnw'n un pryder a fynegwyd i mi o ran y cytundeb—na fyddai'r cytundeb ei hun yn rhwymol. Rwy'n sylwi na wnaethoch chi roi amserlen i'm cyd-Aelod Janet Finch-Saunders, ond pryd ydych chi'n disgwyl i bob un o'r 11 datblygwr fod wedi llofnodi'r...
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Dwi hefyd yn croesawu yr ymrwymiadau yn y datganiad yma fel rhan o'r bartneriaeth cydweithio rhwng Plaid Cymru a Llywodraeth Cymru. Dwi hefyd yn cytuno gyda sylwadau Mabon ap Gwynfor. Wrth ymweld â nifer o'r datblygiadau yma, mae'n anhygoel gweld gymaint o broblemau eraill sydd gyda rhai o'r datblygiadau yma, y tu hwnt i broblemau diogelwch tân. Felly, byddwn...
Rhys ab Owen: Diolch yn fawr, Prif Weinidog. Nid wyf i eisiau ymhelaethu ar ladrad trên mawr Cymru sef HS2, ac nid wyf i eisiau ymhelaethu ar sylwadau Keir Starmer yn Llandudno yn ddiweddar, pan wrthododd ymrwymo i roi ei chyfran deg o HS2 i Gymru. Nid wyf i'n disgwyl i chi, Prif Weinidog, ysgrifennu maniffesto nesaf y DU—er fy mod i'n siŵr y byddai'n llawer gwell pe bai eich ôl bawd chi arno na rhai...
Rhys ab Owen: 1. Pa asesiad mae’r Prif Weinidog wedi'i wneud o’r effaith ar Gymru yn dilyn oedi o ddwy flynedd ar ddarn llinell rheilffordd HS2 rhwng Birmingham a Crewe? OQ59295
