Delyth Jewell: Hoffwn i ofyn am ddatganiad ar ddiogelwch tomenni glo yng nghymoedd y de. Yn gynharach eleni, adroddwyd bod bron i 300 o domenni glo yng Nghymru wedi eu dosbarthu fel rhai â risg uchel, a bod y nifer mwyaf, mewn unrhyw ardal awdurdod lleol, yng Nghaerffili, yn fy rhanbarth i. Nawr, rwy'n sylweddoli y bydd llawer o'r rhain ar dir preifat—nid ydyn nhw i gyd o dan reolaeth awdurdodau...
Delyth Jewell: A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gyflwyno brechlyn COVID-19 yn Nwyrain De Cymru?
Delyth Jewell: Ar gychwyn haf o bêl-droed, rwy'n gofyn am ddatganiad ar bwysigrwydd y gêm ar lawr gwlad. A hoffwn ofyn hefyd am safbwynt y Llywodraeth ar yr ailstrwythuro a gafwyd i bêl-droed menywod yng Nghymru yn ddiweddar. Mae dau dîm yn fy rhanbarth i—Clwb Pêl-droed Menywod y Fenni a Cascade Ladies—wedi'u symud i lawr o brif gynghrair menywod Cymru. Bydd effaith ganlyniadol yr ailstrwythuro...
Delyth Jewell: 1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gymorth seibiant i ofalwyr di-dâl yn Nwyrain De Cymru? OQ56572
Delyth Jewell: Diolch, Weinidog. Fel y dywedoch, mae'n Wythnos Gofalwyr, ac rwy'n croesawu eich pecyn cymorth seibiant ar gyfer gofalwyr di-dâl, ond mae arnaf ofn nad yw hynny'n cyd-fynd â'r oedi cyn ailagor gwasanaethau gofal dydd. Y gwasanaethau hyn yw un o'r prif ffyrdd i ofalwyr di-dâl gael seibiant, ac mae rhai cynghorau eto i'w hailagor yn llawn. Deallaf fod Caerffili wedi dweud y byddant yn agor...
Delyth Jewell: Diolch, Ddirprwy Lywydd. Beth yw diben pŵer? Pam ein bod ni ym Mhlaid Cymru wedi defnyddio ein dadl gyntaf yn y chweched Senedd i siarad am gylch gwaith ein deddfwrfa? Wel, mae pŵer yn gyfrwng. Mae'n cynnig gallu i wneud rhywbeth. Mae'n cynnig gallu i newid. Yn ein cynnig, rydym yn nodi meysydd eang eu cwmpas lle byddwn yn llithro'n ôl os na chawn y pwerau hyn gan San Steffan oherwydd...
Delyth Jewell: Un o'r meysydd lle yr hoffem ni weld symudiad fyddai trwy ddatganoli Ystâd y Goron. Buasai hynny nid yn unig yn rhoi hwb i'n heconomi, buasai'n rhoi mwy o reolaeth dros yr adnoddau fydd mor bwysig inni fuddsoddi ynddynt fel rhan o'n hadferiad gwyrdd ac yn y frwydr yn erbyn newid hinsawdd. Yn dilyn y refferendwm annibyniaeth yn yr Alban yn 2014, wrth gwrs, datganolwyd Ystâd y Goron i'r...
Delyth Jewell: Diolch, Ddirprwy Lywydd. Newid hinsawdd yw'r argyfwng unigol mwyaf dybryd sy'n wynebu ein gwareiddiad a'n planed. Mae honno'n ffaith anochel, fel y mae effeithiau newid hinsawdd sydd eisoes yn effeithio'n niweidiol ar iechyd meddwl pobl ym mhobman, o donnau gwres sy'n cynyddu cyfraddau hunanladdiad i lifogydd a thanau gwyllt sy'n creu trawma i'r bobl yr effeithir arnynt, gan adael straen,...
Delyth Jewell: Nawr, nid yw pryder am yr hinsawdd neu eco-bryder yn ddiagnosis clinigol eto, ond mae'n derm cydnabyddedig sy'n cael ei ddefnyddio i siarad am emosiynau negyddol sy'n gysylltiedig â'r canfyddiad o newid hinsawdd. Gall hyn amlygu ei hun drwy byliau o banig, methu cysgu a meddwl obsesiynol. Gall waethygu anhwylderau gorbryder ac iselder eraill. Ond mae ymchwil yn brin ac mae ei hangen yn fawr...
Delyth Jewell: Mae stryd yn fy rhanbarth i, yn Hafodyrynys, a adnabyddir fel y stryd fwyaf llygredig yng Nghymru. Y tebygolrwydd yw bod llawer o strydoedd eraill fel yr un yn Hafodyrynys ond nad ydym ni'n gwybod am y llygredd gan nad yw'r monitro ar gael yno. Nawr, dylai'r Ddeddf aer glân yr ydych chi wedi ei chrybwyll, Prif Weinidog, yr ydym ni i gyd yn aros amdani, roi cyfle i gynyddu monitro aer, i...
Delyth Jewell: Mae cyllid yr UE wedi cyfoethogi'r cymunedau yr wyf i yn eu cynrychioli. O ddatblygiadau yng nghanol trefi i ariannu prosiectau seilwaith, mae wedi creu cyfleoedd. Pan wnaethom ni adael yr UE, addawyd inni nid ceiniog yn llai gan Lywodraeth y DU, ond, Llywydd, mae digonedd o dystiolaeth eisoes i awgrymu y bydd fy ardal i ar ei cholled yn sgil y cynlluniau olynol. Yn gynharach eleni,...
Delyth Jewell: 3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am addysgu plant am newid yn yr hinsawdd mewn ysgolion? OQ56613
Delyth Jewell: Diolch, Llywydd. Gweinidog, byddaf i'n gofyn fy nau gwestiwn cyntaf yn Gymraeg. Gaf i eich croesawu chi i’ch rôl newydd? Rwy’n edrych ymlaen at allu cydweithio â chi ar y pwnc hollbwysig yma. Mae’n glir bod argyfwng hinsawdd yn wynebu Cymru, a datganwyd argyfwng hinsawdd yn ystod y pumed Senedd. Ond dydy’r argyfwng sy’n ein hwynebu ddim yn un sy’n ymwneud â hinsawdd yn unig....
Delyth Jewell: Diolch, Gweinidog. Bydd cydweithio yn rhywbeth rili pwysig yn y maes yma, rwy'n siŵr, ar draws y Llywodraeth ond hefyd ar draws pleidiau. Rwy'n gobeithio'n wir y bydd yna bethau lle byddwn ni yn gallu cydweithio. Yn sicr, bydd yna lefydd lle byddaf i'n gwthio ichi fynd ymhellach, rwy'n siŵr. Rwy'n falch hefyd eich bod chi newydd siarad am y straeon a sut rydyn ni'n rhoi stori newid hinsawdd...
Delyth Jewell: A gaf i ofyn i chi felly, Weinidog, beth fydd eich Llywodraeth yn ei wneud i ymateb i'r pryderon hyn am orlenwi ar drafnidiaeth gyhoeddus?
Delyth Jewell: Diolch, Weinidog. Yn olaf, hoffwn ofyn am aelodaeth Llywodraeth Cymru—neu’n hytrach, absenoldeb, mae'n debyg—o bwyllgor llywio Canolfan Ymchwil Ynni'r DU. Mae'r pwyllgor hwnnw'n cynnal adolygiad o fodelau ynni sy'n cael eu defnyddio ledled y DU gan gyrff cyhoeddus, prifysgolion a'r diwydiant ynni. Mae absenoldeb Llywodraeth Cymru o'r pwyllgor hwnnw’n nodedig, gan mai hwy fyddai'r unig...
Delyth Jewell: Diolch ichi am yr ymateb yna. Rwy'n awyddus iawn i fynd i'r afael â phryder hinsawdd, neu climate anxiety, sydd yn effeithio ar fwy a mwy o blant ysgol. Mae yna berygl ein bod ni fel cymdeithas yn achosi y pryder hwn fel canlyniad i'r ffordd rydym ni'n ymdrin â newid hinsawdd yn y cyfryngau, ond hefyd yn yr ystafell ddosbarth—siarad am newid hinsawdd, hynny yw, fel rhyw grisis anochel a...
Delyth Jewell: Dirprwy Weinidog, diolch am eich datganiad ac am rannu nifer o adroddiadau gyda ni heddiw. Mae'n hollol glir bod yn rhaid i ni daclo'r argyfwng natur ar y cyd â'r argyfwng hinsawdd, fel sydd wedi cael ei drafod, gan ein bod ni'n methu datrys yr un argyfwng heb inni ddatrys y llall. Ond er hyn, mae grwpiau amgylcheddol a natur yn pryderu am ariannu projectau a pholisïau natur y Llywodraeth...
Delyth Jewell: Gan droi at rywbeth sydd eisoes wedi codi mewn gwirionedd, mae'r pwyslais yn uchelgeisiau Llywodraeth Cymru ar gyfer yr amgylchedd yn canolbwyntio'n bennaf ar atebion sy'n seiliedig ar y tir a llawer ar greu coetiroedd. Wrth gwrs, rwy'n croesawu hyn, ond fel y crybwyllwyd eisoes mewn gwirionedd, credaf fod angen rhoi mwy o bwyslais ar ein hamgylchedd morol. A fyddech cystal â gwneud...
Delyth Jewell: Yn gyntaf, hoffwn ddymuno pob lwc i dîm pêl-droed dynion Cymru ar gyfer y gêm heno yn erbyn Twrci. Efallai fod gan Dwrci rywbeth yn agos at dorf gartref, ond mae gobeithion ein gwlad y tu ôl i chi, fechgyn. Beth bynnag sy'n digwydd, gwyddom y byddwn yn falch ohonoch. Pob lwc i chi i gyd. Mae'n drydanol sut y gall y twrnameintiau enfawr hyn godi hwyliau pobl, rhoi rhywbeth i ni i gyd...
