Siân Gwenllian: Diolch, Lywydd, ac rydw i’n cynnig y cynnig yn enw Plaid Cymru. Mae Plaid Cymru eisiau adfer balchder yn ein trefi drwy sicrhau ein bod ni’n mynd i’r afael â’r dirywiad y mae cynifer ohonyn nhw wedi ac yn ei wynebu. Y dyddiau yma, mae nifer o ganolau ein trefi yn hanner gwag ac yn llawn o siopau sydd â’u ffenestri wedi’u bordio i fyny. Yn y fath amgylchedd, nid yw’n syndod bod...
Siân Gwenllian: [Continues.]—in Rhyl, 21.6 per cent of the shops are vacant.
Siân Gwenllian: Rydw i’n dyfynnu o ystadegau swyddogol, ac er, efallai, bod yna adegau—y Fenni, er enghraifft, adeg yr ŵyl fwyd, mae’n edrych yn brysur iawn yna, ond pan fyddwch chi’n edrych dros y flwyddyn gyfan, mae’r ffeithiau yn dangos yn wahanol, yn anffodus. Mae’n ddrwg gen i fod yn negyddol, ond dyna ydy’r sefyllfa, ond mae’n cynnig ni yn cynnig ffordd ymlaen a ffordd i wella hynny....
Siân Gwenllian: Gwnaf.
Siân Gwenllian: Mae’r dewis i ddigwydd yn lleol, ond rwy’n gwybod yn fy ardal i eu bod nhw yn creu llwyddiant ac wedi cael eu croesawu gan fusnesau lleol. Ond beth roedd y busnesau lleol yna yn ddweud wrthyf i dro ar ôl tro oedd bod costau parcio yn gweithio yn erbyn y gwelliannau maen nhw yn ceisio eu gwneud, felly mae hwn yn ffordd o fynd i’r afael â hynny. Yng Nghaernarfon, er enghraifft, mae yna...
Siân Gwenllian: Diolch yn fawr. Diolch am drafodaeth ddigon bywiog prynhawn yma. Mae’r Ceidwadwyr wedi mynegi eu cefnogaeth i’r cynnig, ond nid wyf yn fodlon derbyn gwelliant 1 achos mae hwn yn ehangu’r maes gwaith yn rhy fawr, ac, yn anffodus, mae’r Llywodraeth bresennol yn colli ffocws yn rhy aml, a fuaswn i ddim yn licio iddyn nhw wneud hynny ar y mater yma. Roeddech chi’n sôn am fferyllfeydd...
Siân Gwenllian: A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am wasanaethau iechyd yn Arfon?
Siân Gwenllian: Mae cynlluniau datblygu lleol, wrth gwrs, yn ganolog i’r broses o ddarparu tai ac mae’r cynlluniau yma wedi cael eu sefydlu ar sail ystadegau hanesyddol ynglŷn â lefel y twf mewn poblogaeth. A ydych chi felly yn cytuno ei bod hi’n bryd dyfeisio dull mwy dibynadwy o fesur y galw am dai i’r dyfodol, a hefyd bod angen mwy o gydweithio strategol rhwng awdurdodau lleol pan fydd hi’n...
Siân Gwenllian: Gall cysylltu efo gwasanaethau cyhoeddus drwy’r dulliau traddodiadol, fel canolfannau galw, fod yn brofiad anodd a rhwystredig i ni gyd ar adegau, ond wrth gwrs mae’n gallu bod yn anoddach fyth i bobl fyddar neu drwm eu clyw. Felly, beth mae’r Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod yna ffyrdd gwahanol o gysylltu ar gael i bobl fyddar neu drwm eu clyw er mwyn sicrhau nad ydyn nhw ddim yn...
Siân Gwenllian: Rwy’n falch iawn o gael siarad yn y ddadl bwysig yma heddiw. Rwyf am ganolbwyntio ar sut y mae gwasanaethau cyhoeddus yn gallu helpu o safbwynt gofal iechyd meddwl, ond hefyd sut y mae gwasanaethau cyhoeddus yn gallu cael effaith andwyol yn y maes yma. Gan ddechrau efo’r gwasanaeth iechyd, yn anffodus rydym yn cynnal y ddadl hon tra bod ymchwiliad arall yn digwydd i ofal iechyd meddwl yn...
Siân Gwenllian: Diolch yn fawr, a diolch am y cyfle i siarad yn y ddadl yma er mwyn trafod adroddiad blynyddol Comisiynydd y Gymraeg. Hoffwn innau ddiolch i’r comisiynydd â’i thîm am eu gwaith yn ystod y flwyddyn. Adroddiad sy’n edrych yn ôl ydyw hwn, a, phwysiced ydy hynny, roeddem ni’n awyddus i symud y drafodaeth ymlaen. Felly, dyna pam ddaru Plaid Cymru gyhoeddi nifer o welliannau ar gyfer y...
Siân Gwenllian: A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gynlluniau gweithlu Awdurdod Cyllid Cymru?
Siân Gwenllian: Diolch yn fawr. Yn gyntaf, hoffwn i ddiolch i’r Ysgrifennydd Cabinet am gyflwyno’r gyllideb ddrafft ddoe. Da iawn oedd gweld nifer o flaenoriaethau Plaid Cymru yn cael eu hadlewyrchu ynddi hi, gan gynnwys £25 miliwn o gyllid ychwanegol i awdurdodau lleol. Fel y gwyddoch chi, mae awdurdodau lleol ar draws Cymru wedi dioddef o doriadau cyllidebol difrifol dros y blynyddoedd diwethaf,...
Siân Gwenllian: Rydw i’n gweld bod y fformiwla wedi cael ei diwygio. A fyddwch chi’n gallu ymhelaethu, os gwelwch yn dda, ar sut yn union mae hynny wedi cael ei gyflawni?
Siân Gwenllian: Diolch. Fel cyn-aelod cyllid ar gabinet Cyngor Gwynedd, rydw i’n falch iawn o weld bod yna ddechrau, rŵan, diwygio ar y fformiwla a bod yr elfen wledig o wariant gwasanaethau cymdeithasol yn gallu amrywio a bod yn bwysau ychwanegol, wrth gwrs, ar gynghorau mewn ardaloedd gwledig. Mae yna ffyrdd eraill o ddiwygio’r fformiwla, ac mae sawl grŵp, megis Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru...
Siân Gwenllian: Iawn, diolch yn fawr. Yn y naratif ar y gyllideb a gafodd ei gyhoeddi ddoe, rydych chi’n sôn bod y Llywodraeth am gymryd camau pellach i leihau baich gweinyddol llywodraeth leol, drwy gyfuno grantiau a symud cyllid o grantiau penodol i gronfeydd heb eu neilltuo, drwy’r grant cynnal refeniw. Pa gamau y mae’r Llywodraeth wedi’u cymryd tuag at y nod yma?
Siân Gwenllian: Mae’n bleser gen i siarad fel aelod o’r pwyllgor. Rwy’n croesawu’r darn pwysig o waith y bydd y pwyllgor yn ei wneud ar ffoaduriaid, ceiswyr lloches a phlant ar eu pen eu hunain sydd yn ceisio lloches. Mae gennym ni bron 3,000 o bobl yng Nghymru yn chwilio am loches, sydd yn cynrychioli 0.1 y cant o’r boblogaeth—ffigwr bychan iawn ond carfan bwysig a bregus sy’n haeddu ein...
Siân Gwenllian: Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae gwasanaethau cyhoeddus o ansawdd yn ganolog i genedl y Cymry. Dyma’r glud sydd yn clymu ein cymdeithas ynghyd. Mae Plaid Cymru wastad wedi sefyll dros wasanaethau cyhoeddus, dros y bobl sy’n eu cyflwyno, a dros y cymunedau a’r aelwydydd sy’n eu derbyn. Mae’r sector cyhoeddus yn bartner hanfodol i’r sector preifat i wneud Cymru yn genedl fwy ffyniannus,...
Siân Gwenllian: Diolch yn fawr iawn, a diolch am y drafodaeth. Rwyf i yn cytuno â’r siaradwr cyntaf, Janet Finch-Saunders, fod angen inni fod yn atebol i bobl Cymru. I mi, mae gwella ansawdd gwasanaethau cyhoeddus ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol yn ffordd hollol glir o fod yn atebol i bobl Cymru ac yn dangos ein hymrwymiad ni i hynny. Nid oes yna ddêl efo Llafur. Beth sydd wedi digwydd ydy bod Llafur...
Siân Gwenllian: A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am brentisiaethau yng Nghymru?
