Lynne Neagle: Diolch yn fawr, Jane, a diolch i chi am y geiriau caredig hefyd, sy'n cael eu gwerthfawrogi'n fawr. Rwyf eisiau bod yn glir na ddywedais i nad oes angen cymorth iechyd meddwl arbenigol ar bob person ifanc. Yr hyn rydyn ni'n ei wybod, er hynny, yw na fydd rhai o'r bobl ifanc hynny sy'n cael eu cyfeirio at CAMHS arbenigol yn cyrraedd y trothwy ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl arbenigol CAMHS...
Lynne Neagle: Diolch, Delyth, am wneud y pwyntiau hynny. Rwy'n cydnabod yn llwyr beth sydd, mewn rhai ffyrdd, yn ffurf unigryw o alar gyda chamesgoriad, oherwydd, yn aml, nid yw pobl yn ei gydnabod fel colled ddinistriol, ac mae hynny'n dwysáu'r galar mae pobl yn ei deimlo pan fyddan nhw'n colli babi. Mae gennym ni grŵp llywio profedigaeth yng Nghymru ac rydym ni wedi cyhoeddi fframwaith profedigaeth...
Lynne Neagle: Diolch am y cwestiwn hwnnw. Yn amlwg, ein nod yng Nghymru yw cael gwasanaeth 'dim drws anghywir'. Mae gennym dargedau ar waith yng Nghymru ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl sylfaenol a mynediad at wasanaethau eraill. Mae gwasanaethau dan bwysau ar hyn o bryd ac rydym yn cymryd camau i adfer perfformiad gyda'r byrddau iechyd.
Lynne Neagle: Pe bai'r Aelod wedi bod yma ddoe ac wedi ymuno â ni ar gyfer fy natganiad ar ein strategaeth 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl', byddai wedi fy nghlywed yn siarad yn fanwl am y rhain. Mae hawl gan Keir Starmer i amlinellu ei bolisïau ar gyfer y Llywodraeth Lafur sydd i ddod yn Lloegr, ond fe allai fod yn syndod i chi glywed bod iechyd wedi ei ddatganoli yng Nghymru. Nid wyf yn derbyn o gwbl ein...
Lynne Neagle: Wel, rwy'n credu y gwelwch chi, James, nad oes adran 151 o’r Ddeddf Iechyd Meddwl. Yn amlwg, mae amddiffyniadau ar waith o dan y gyfraith i gadw pobl sydd mewn argyfwng iechyd meddwl dan gadwad. Rydym am weld nifer y bobl ifanc sy'n cael eu cadw dan gadwad yn lleihau. Dyna pam ein bod yn buddsoddi'r holl arian hwn mewn ymyrraeth gynnar, atal, mewn gwasanaethau noddfa ac mewn gofal argyfwng....
Lynne Neagle: Er ein bod yn cydnabod bod e-sigaréts yn cael eu defnyddio gan rai pobl sydd am roi’r gorau i ysmygu, mae’r dystiolaeth ynghylch eu heffaith hirdymor yn dal i ddatblygu. Rydym yn bwriadu edrych yn fanwl ar ein polisi ar e-sigaréts yng Nghymru, gan gynnwys ar gyfer rhoi’r gorau i ysmygu, fel rhan o’n cynllun cyflawni newydd ar reoli tybaco.
Lynne Neagle: Diolch i Laura Anne Jones. Mae ysmygu, wrth gwrs, yn hynod niweidiol i iechyd, a rhoi'r gorau i ysmygu yw'r un cam pwysicaf y gall rhywun ei gymryd i wella eu hiechyd. Rydym yn cydnabod, i rai pobl, fod e-sigaréts a chynhyrchion nicotin eraill yn cael eu defnyddio i’w helpu i roi’r gorau i ysmygu, ac mae tystiolaeth gyfredol yn awgrymu eu bod yn llawer llai niweidiol nag ysmygu tybaco....
Lynne Neagle: Mae gwella iechyd y cyhoedd wedi ei nodi'n flaenoriaeth yn 'Cymru Iachach', ein strategaeth hirdymor ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol. Cefnogir hyn gan gynlluniau fel ein strategaeth rheoli tybaco a strategaeth 'Pwysau Iach: Cymru Iach'.
Lynne Neagle: Diolch yn fawr am y cwestiwn hwnnw, Altaf. Mae mynd i'r afael â'r heriau iechyd y cyhoedd rydych wedi'u hamlinellu yn sicr yn flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru. Fel y nodwyd gennych, mae gordewdra ac ysmygu yn sbarduno anghydraddoldebau, o ystyried eu heffaith ar ddisgwyliad oes a disgwyliad oes iach pobl, ac mae pobl yn yr ardaloedd mwyaf difreintiedig yn fwy tebygol o fod yn ordew neu'n...
Lynne Neagle: Erbyn hyn, mae gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol arbenigol ar gael yn ardal pob bwrdd iechyd yng Nghymru, gyda chefnogaeth dros dair miliwn o bunnoedd o gyllid bob blwyddyn i wella gwasanaethau iechyd meddwl. Un o amodau'r cyllid yma yw bod gofyn i fyrddau iechyd weithio tuag at gyrraedd safonau ansawdd perthnasol Coleg Brenhinol y Seiciatryddion.
Lynne Neagle: Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac a gaf fi ddiolch i Jenny Rathbone am gyflwyno'r ddadl hon heddiw? Rydym yn gwybod nad yw ein hiechyd a'n llesiant yn cael eu pennu gan fynediad at wasanaethau gofal iechyd yn unig, ond gan lu o ystyriaethau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol. Mae pandemig COVID-19 wedi cael effaith ddofn. Mae effeithiau uniongyrchol COVID a COVID hir, y newidiadau i'r ffordd...
Lynne Neagle: Wel, mae'n ddiddorol eich bod yn dweud hynny, oherwydd roeddwn i'n dod at asedau cymunedol. Rwyf innau hefyd yn cydnabod pwysigrwydd asedau cymunedol. Mae ein rhaglen cyfleusterau cymunedol hirsefydlog a'n cronfa benthyciadau asedau cymunedol newydd ac arloesol yn rhai o'r ffyrdd rydym yn cydnabod ac yn cefnogi datblygiad parhaus seilwaith ar gyfer canolfannau cymunedol, gan weithio gyda...
Lynne Neagle: Diolch, Mark. Yn amlwg, mae grymuso cymunedau yn rhan allweddol o'r hyn a wnawn ac rwy'n gefnogol iawn i'n gweld yn mabwysiadu dull yn seiliedig ar gryfder ar gyfer y gwaith hwnnw. Fel y dywedais, fe wnaethom lansio'r system gwyliadwriaeth hunanladdiad amser real, a fydd yn darparu mynediad cynharach at wybodaeth i helpu i lywio gwaith atal yn y dyfodol, ond yn allweddol, er mwyn sicrhau...
Lynne Neagle: Diolch, Llywydd. Rwy'n cynnig y cynnig. Mae'r rheoliadau yr ydym yn eu trafod heddiw yn gwneud gwelliannau i ddeddfwriaeth ddomestig sy'n berthnasol i Gymru ar ddiogelwch a hylendid bwyd anifeiliaid. Mae'r diwygiadau hyn yn ofynnol er mwyn gwella eglurder a hygyrchedd deddfwriaeth diogelwch a hylendid bwyd domestig a bwyd anifeiliaid Cymru yn dilyn ymadawiad y DU o'r UE, ac i gywiro...
Lynne Neagle: Diolch, Llywydd, ac a gaf i ddiolch i Huw Irranca-Davies am ei gyfraniad a hefyd Jenny Rathbone am ei chyfraniad i'r ddadl heddiw? Rwyf hefyd yn hapus iawn i roi'r sicrwydd y byddaf yn nodi'r hyn yr ydych chi wedi'i ddweud ac yn gwneud beth bynnag a allaf i sicrhau nad ydym yn y sefyllfa hon eto. Felly, mae gennych chi fy ymrwymiad cadarn iawn ar hynny. Fel yr wyf eisoes wedi'i amlygu, nid...
Lynne Neagle: We are taking a whole-system approach to protecting children and young people’s mental health. We have invested significantly in mental health support from early intervention to specialist services. We have also introduced statutory guidance to embed mental well-being in schools and we are implementing the Nest/Nyth framework across Wales.
Lynne Neagle: Yn ffurfiol.
Lynne Neagle: Diolch, Ddirprwy Lywydd. Yn gyntaf, hoffwn ddiolch i’r Ceidwadwyr am ddod â’r mater pwysig hwn i’r Siambr, ac i’r holl Aelodau sydd wedi cyfrannu at y ddadl heddiw. Rwyf wedi gwrando’n ofalus ar yr holl siaradwyr, ac mae llawer o bwyntiau pwysig wedi’u gwneud. Clefyd yr afu yw'r trydydd prif achos marwolaethau cyn pryd yn y DU, ac yn anffodus, mae marwolaethau yng Nghymru...
Lynne Neagle: Mae camddefnyddio alcohol hefyd yn broblem iechyd fawr sy’n effeithio ar unigolion, teuluoedd a chymunedau, ac mae atal y niwed a achosir gan alcohol yn parhau i fod yn flaenoriaeth i’r Llywodraeth. Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod ein gwasanaethau yn atal ac ymyrryd yn gynnar, fel bod niwed mwy hirdymor yn cael ei atal cyn iddo ddigwydd. Yn 2022 i 2023, fe wnaethom gynyddu ein...
Lynne Neagle: Ydw, rwy'n cytuno â chi bod sicrhau bod data ar gael yn hanfodol bwysig. Dyna pam mae gwneud yn siŵr ein bod ni'n gallu cynyddu ein cyfres greiddiol o ddata iechyd meddwl yn flaenoriaeth allweddol i ni, ac fe fydd honno'n ategu'r wybodaeth yr ydym ni eisoes yn ei chyhoeddi yn rheolaidd ynglŷn ag amseroedd aros iechyd meddwl.
