Rhun ap Iorwerth: Ar 20 Medi, mi ddywedodd y Prif Weinidog mai ffigurau a data Elusen Ambiwlans Awyr Cymru sydd y tu cefn i gynlluniau'r elusen i gau'i ddau safle yn y Trallwng a Chaernarfon a symud yr hofrenyddion i un safle. Dwi, a rhai o fy nghyd-Aelodau, wedi ysgrifennu ato fo i nodi mai ffigurau y Llywodraeth ydy'r rhain—ffigurau EMRTS yn y gwasanaeth iechyd—ac i ofyn iddo gywiro’r record. Mi...
Rhun ap Iorwerth: 'wedi'i wneud gan ein partneriaid meddygol, y Gwasanaeth Casglu a Throsglwyddo Meddygol Brys (EMRTS)'.
Rhun ap Iorwerth: Rŵan, oherwydd ansicrwydd ynglŷn ag union sail y data yma, na, yn wir, beth yn union mae'r data yn ei ddweud wrthym ni, ydy'r Gweinidog yn barod i gomisiynu adolygiad annibynol o'r data yna ac, yn benodol, i gael yr adolygiad i ystyried impact tebygol y newid ar yr ardaloedd hynny sydd fwyaf anodd eu cyrraedd ar y ffordd ac sydd ymhellach o'r canolfannau gofal brys—llefydd fel pendraw...
Rhun ap Iorwerth: Diolch i'r Dirprwy Weinidog am y datganiad heddiw yma. Allwn ni ddim, dwi ddim yn meddwl, gor-bwysleisio arwyddocâd y pwynt yma mewn amser o ran y sylw rydyn ni yn ei roi i iechyd meddwl. Mae wedi bod yn beth cadarnhaol i gael y strategaeth 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl' i roi ffocws i ni ar y gwaith sydd angen ei wneud, i ddeall dyfnder y problemau rydyn ni'n eu hwynebu o ran iechyd meddwl...
Rhun ap Iorwerth: Diolch i'r Gweinidog am y datganiad heddiw. Dwi'n cytuno'n gyffredinol efo'r cynllun fel y mae wedi cael ei amlinellu gan y Gweinidog heddiw. Mae'r Gweinidog yn iawn, wrth gwrs, i ddweud bod COVID ddim wedi ein gadael ni, bod hwnnw'n dal yn gysgod, a'r cysgod yn cynyddu, ac wrth gwrs, mae hi'n bryder y gallai'r ffliw gymryd gadael y gaeaf yma mewn ffordd nad ydy o wedi ei wneud ers sawl...
Rhun ap Iorwerth: 'Rwy'n gobeithio nad oes ots gennych fy mod yn cysylltu â chi. Rwy'n chwilio am eiddo yn eich ardal a meddwl oeddwn i tybed a fyddai diddordeb gennych mewn gwerthu neu rentu eich eiddo yn y tymor hir.'
Rhun ap Iorwerth: Cwmni o'r enw Coastal Holidays a oedd wedi postio'r llythyr hwnnw—nid cwmni twristiaeth leol, mae'n rhaid dweud, ond cwmni sydd o Warwick, yn ôl eu gwefan nhw. Yn bwysig iawn, cwmni ydy o sydd yn trio mynd ati'n bwrpasol i dynnu tai allan o'r stoc dai lleol, yn amddifadu pobl o fewn y gymuned rhag y gallu i brynu'r tai yna, yn gwthio prisiau i fyny. Mae'r Gweinidog heddiw wedi sôn am yr...
Rhun ap Iorwerth: Dwi'n tynnu sylw at fy natganiad i o fuddiant o ran perchnogaeth eiddo. Mi fydd y Gweinidog yn ymwybodol o'r sylw dwi wedi'i roi yn ddiweddar i'r tenantiaid sydd wedi dweud wrthym ni fod eu landlord nhw yn stad Bodorgan wedi gofyn iddyn nhw adael eu cartrefi er mwyn eu troi nhw'n dai gwyliau. Mae fy mhryder i fan hyn, wrth gwrs, am yr unigolion a'r teuluoedd hynny sy'n wynebu colli eu...
Rhun ap Iorwerth: Mi roeddwn i'n falch iawn o'r cyfle i gyd-gyflwyno'r ddadl yma heddiw. Mae'n glir i fi ac Aelodau eraill, fel rydyn ni wedi clywed, fod yna lawer mwy sydd angen ei wneud er mwyn helpu'r nifer uchel o blant a phobl ifanc sy'n dioddef efo meigryn yn rheolaidd yng Nghymru. Mae'n broblem fawr sydd wedi cael ei hanwybyddu'n rhy hir, os ydyn ni'n bod yn onest, ac yn rhy aml, mae'n cael ei drin fel...
Rhun ap Iorwerth: Diolch am adael i mi sleifio i mewn, a diolch am y datganiad. Mi wnaf i'r achos, yn ogystal â lledaenu ffyniant drwy weithio rhanbarthol yn gyffredinol, rwy'n annog Llywodraethau ar bob lefel i feddwl yn is-ranbarthol; nid dim ond y gogledd, ond mae Ynys Môn yn teimlo ei fod yn cael cyfle, ac o fewn Ynys Môn, llefydd fel Amlwch, sydd wedi dioddef cymaint, yn teimlo eu bod nhw'n cael eu...
Rhun ap Iorwerth: Mae'r Prif Weinidog yn gwybod fy mod i wedi bod yn codi pryderon yn ddiweddar ynglŷn â staffio yn Ysbyty Gwynedd, ac mae'n amlwg fod y rotas yno yn parhau i fod yn broblem. Mae un e-bost diweddar gan staff yn cyfeirio at uned iechyd meddwl Hergest, gyda morâl staff yn is nag erioed, recriwtio a chadw gwael, nifer mawr o achosion o salwch ac amodau gwaith gwael. Canlyniad hyn: mwy a mwy o...
Rhun ap Iorwerth: A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am amseroedd aros orthopaedig?
Rhun ap Iorwerth: Dwi am gloi drwy gyfeirio at enw'r llong arbennig yma. Pwy oedd y tywysog? Yn ôl y chwedl, mi oedd Madog ab Owain Gwynedd, yn ôl y chwedl, yn fab i Owain Gwynedd, brenin Gwynedd, a hwyliodd i gyfandir America tua 1170 ac ymsefydlu yno—dros 300 mlynedd cyn Christopher Colombus, wrth gwrs. Y chwedl ydy ei fod o a'i frawd Rhirid wedi hwylio yn ei long, Gwennan Gorn, wedi darganfod gwlad yn...
Rhun ap Iorwerth: Sut bethau yw mapiau manwl o'n moroedd? Gadewch imi ei ddisgrifio, gyda chymorth llyfr newydd hynod ddiddorol, astudiaeth newydd hynod ddiddorol, a gyhoeddwyd yr wythnos hon—nid wyf yma i'w hyrwyddo; mae'n ddefnyddiol i egluro beth rwy'n siarad amdano. Ond efallai eich bod wedi darllen amdano neu wedi clywed amdano yn y newyddion yr wythnos hon. Gwnaed yr astudiaeth gan yr hanesydd morol...
Rhun ap Iorwerth: Gadewch imi roi ychydig o gyd-destun. I'r rhai nad ydynt yn gwybod am Prince Madog, llong hardd yw hi ac mae'n un arbenigol iawn. Cyrhaeddodd Brifysgol Bangor yn 2001, i gymryd lle'r Prince Madog wreiddiol a oedd wedi bod yn weithredol ers 1967. Drwy gydol yr amser hwnnw, defnyddiwyd yr ased Cymreig unigryw hwn i ddysgu miloedd lawer o fyfyrwyr gwyddor môr israddedig ac uwch, mae wedi bod yn...
Rhun ap Iorwerth: Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd, a dwi am siarad am fapio moroedd Cymru. Dwi'n falch o gael y cyfle i gyflwyno'r ddadl. Dwi'n ddiolchgar i Sam Kurtz a Joyce Watson am ddangos diddordeb yn y pwnc, a dwi'n hapus iawn i allu rhoi ychydig o amser iddyn nhw gyfrannu cyn i ni glywed ymateb y Gweinidog. Dydy rhywun ddim yn cael ei ddewis yn aml iawn o'r het i gael cyflwyno dadl fer, ond pan...
Rhun ap Iorwerth: Mae sgrinio'n allweddol pan ddaw hi i iechyd menywod. Mae llawer o fywydau wedi cael eu hachub drwy gael diagnosis cynnar yn deillio o raglenni sgrinio. Mi roedd y symudiad tuag at sgrinio pum mlynedd yn hytrach na thair blynedd cynt yn benderfyniad yn seiliedig ar dystiolaeth. Mi roedd o'r penderfyniad cywir, ond mi gafodd y peth ei ddelio ag o mewn ffordd a oedd yn gwbl...
Rhun ap Iorwerth: Ym mis Mai, gelwais ar Lywodraeth Cymru i ddatblygu strategaeth iechyd menywod bwrpasol ar gyfer Cymru. Dylai strategaeth o'r fath ganolbwyntio ar gau'r bylchau rhwng y rhywiau mewn gofal iechyd, gan ddarparu buddsoddiad, cefnogaeth a thriniaeth gyson i iechyd menywod. Ond mae'r ddadl heddiw eto yn dangos bod cymaint o waith i'w wneud o hyd. Hyd yn oed cyn y pandemig COVID, sydd ar adegau yn...
Rhun ap Iorwerth: Dwi'n croesawu y cynnig sydd o'n blaenau ni heddiw, wrth inni nodi Mis Ymwybyddiaeth Canser Gynaecolegol. Mae pob merch yng Nghymru a phob merch o gwmpas y byd yn wynebu risg o ganser gynaecolegol. Mae o yn cynyddu efo oed, ond mae o yn rhywbeth sy'n risg i bawb. Ond, wrth gwrs, fel efo pob canser, y ffordd i gynyddu'r siawns o oroesi, os ydy y canser yn cael cyfle i gymryd gafael, ydy i...
Rhun ap Iorwerth: Wrth gwrs, nid yw profiadau'r pandemig ond wedi atgyfnerthu'r hyn yr ydym yn ei wybod eisoes am y GIG a'r gweithlu nyrsio—gweithlu a oedd yn dioddef o brinder staff, cyflogau isel, digalondid, un a weithredai mewn amgylchedd wedi ei amddifadu o fuddsoddiad ac adnoddau. Nid oes ryfedd mai un o'r heriau mwyaf sy'n ein hwynebu yw cynaliadwyedd y gweithlu nyrsio. Mae llawer mwy o nyrsys yn...