Heledd Fychan: Diolch, Llywydd. Dirprwy Weinidog, fe fyddwch yn ymwybodol, dwi'n siŵr—. Sori.
Heledd Fychan: Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gefnogi datblygiad yr economi werdd yng Nghanol De Cymru?
Heledd Fychan: Diolch, Prif Weinidog. Bydd yfory yn nodi dwy flynedd ers i lifogydd dinistriol daro bron i 1,500 o dai a busnesau yn fy rhanbarth yn sgil storm Dennis. Gallwch ddeall, dwi'n siŵr, y trawma parhaus a'r ofn sydd ganddynt bob tro mae'n bwrw glaw yn drwm, fel y mae hi wythnos yma, yn arbennig gan nad yw'r mwyafrif o'r adroddiadau ar y llifogydd hynny eto wedi eu cyhoeddi, nac unrhyw beth wedi...
Heledd Fychan: 4. Pa gymorth y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddarparu i gefnogi cymunedau sy'n wynebu risg o lifogydd? OQ57679
Heledd Fychan: Yn 2020, cofnododd gwasanaethau cymorth stelcio a heddluoedd ymchwydd yn nifer y stelcwyr sy’n troi at dactegau ar-lein i aflonyddu ar unigolion yn ystod cyfnodau o gyfyngiadau symud, yn enwedig yn ystod pedair wythnos gyntaf y cyfyngiadau symud cyntaf, wrth i bobl gael eu cyfyngu i'w cartrefi. Mewn gwirionedd, gwelodd y gwasanaeth eiriolaeth stelcio cenedlaethol, Paladin, gynnydd o bron i...
Heledd Fychan: Diolch, Llywydd. Mae stelcian yn batrwm o ymddygiadau digroeso, sefydlog, obsesiynol ac ymwthiol gan un person tuag at berson arall sy'n achosi ofn o drais a thrallod i'r unigolyn sy'n cael ei dargedu. Mae'n hawdd meddwl am stelcian fel rhywbeth sydd dim ond yn digwydd i ffigurau cyhoeddus neu enwogion megis sêr pop, ond y gwir amdani heddiw yn y Deyrnas Unedig yw y bydd un ym mhob pump...
Heledd Fychan: Yn ystod pandemig COVID-19, mae mesurau iechyd y cyhoedd fel cyfyngiadau symud a chadw pellter cymdeithasol wedi bod yn hanfodol i atal y feirws a diogelu iechyd y boblogaeth. Fodd bynnag, i rai pobl, mae hyn wedi golygu eu bod yn fwy agored i niwed yn y cartref ac ar-lein, tra'n lleihau mynediad at ofal a chymorth gan wasanaethau. Yn fwyaf arbennig, mae hyn wedi rhoi plant a phobl ifanc mewn...
Heledd Fychan: Diolch, Dirprwy Lywydd. Hoffwn gyflwyno'n ffurfiol ein gwelliannau heddiw, a gyflwynwyd yn enw Siân Gwenllian, a hoffwn ddiolch i'r Ceidwadwyr am gyflwyno'r ddadl hon ar bwnc sy'n eithriadol o bwysig. Bwriad ein gwelliannau yw cryfhau'r cynnig, fel ein bod yn gweld y gweithredu hirdymor sydd ei angen i fynd i'r afael â hyn, a dwi'n gresynu'r ffaith bod y WAVE Trust ddim wedi ei enwi yn...
Heledd Fychan: Diolch, Ddirprwy Lywydd, a diolch, Weinidog am eich datganiad. Yn fy rôl fel llefarydd Plaid Cymru ar blant a phobl ifanc, rwy'n edrych ymlaen at gydweithio efo chi ar y polisi hwn fel rhan o'r cytundeb cydweithredu rhwng fy mhlaid a'ch Llywodraeth. Mae cryn dipyn o dystiolaeth rhyngwladol ynglŷn â diwygio'r diwrnod a'r flwyddyn ysgol yn bodoli eisoes—rhai enghreifftiau llwyddiannus, a...
Heledd Fychan: Trefnydd, hoffwn i ofyn am ddau ddatganiad os gwelwch yn dda. Yn gyntaf, fel y gwyddoch chi, ym mis Medi 2021, diweddarodd Sefydliad Iechyd y Byd y canllawiau ansawdd aer byd-eang am y tro cyntaf mewn 16 mlynedd. A gawn ni ddatganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd, yn amlinellu ymateb Llywodraeth Cymru i'r canllawiau newydd a sut y byddan nhw'n cael eu hymgorffori mewn deddfwriaeth yma yng...
Heledd Fychan: Er bod Gweinidogion y Deyrnas Unedig wedi addo'r ID am ddim, fel roeddwn i'n sôn rŵan, dydy’r manylion ynglŷn â hyn ddim ar gael eto, ac onid ydy o’n rhoi un rhwystr arall i atal pobl rhag pleidleisio? Dylai Llywodraeth y Deyrnas Unedig fod yn mynd i'r afael â'r materion sydd yn wirioneddol broblematig yn ein gwleidyddiaeth, a’i gwneud yn haws i bawb bleidleisio a bod yn rhan...
Heledd Fychan: Ie, grêt.
Heledd Fychan: Ond nid oes eglurder ynghylch pryd y bydd hyn ar gael, na sut. Mae'n ychwanegu rhwystr arall rhag gallu cymryd rhan. Mae yna gost hefyd i awdurdodau lleol ei ddarparu. A phan gynhaliodd y Llywodraeth gynllun peilot dulliau adnabod pleidleiswyr yn 2018, cafodd dros 1,000 o bleidleiswyr eu troi i ffwrdd am nad oedd ganddynt ddull adnabod o'r math cywir. Ac ar gyfartaledd, ni ddychwelodd 338 o...
Heledd Fychan: Ers i’r cynlluniau gael eu gwyntyllu ar gyfer ei gwneud yn orfodol i bawb orfod cyflwyno dull o ID fel hyn i bleidleisio, mae Plaid Cymru wedi gwrthwynebu hyn, a byddwn yn parhau i wrthwynebu hyn. Yn 2019, fe wnaethon ni lofnodi llythyr ar y cyd gan y gwrthbleidiau yn annog Llywodraeth y Deyrnas Unedig i ddileu'r polisi, ac, fel rydym wedi clywed, fe wnaethon ni wrthwynebu'r LCM, gan anfon...
Heledd Fychan: Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at siomi Darren Millar heno gyda fy nghyfraniad. Gadewch i ni gwestiynu rhai o'i ystadegau ar y dechrau, gan y gallaf innau hefyd ddyfynnu'r Comisiwn Etholiadol. Fel y gwyddoch, nid oes gan y DU gerdyn adnabod cenedlaethol, yn wahanol i wledydd eraill, ac nid oes gan 3.5 miliwn o bleidleiswyr cofrestredig unrhyw fath o lun adnabod, ac nid oes gan 11 miliwn drwydded...
Heledd Fychan: Diolch. A oes gan James Evans unrhyw bryderon ynghylch effaith COVID hir ar blant? Nid wyf yn siŵr a glywsoch chi Adam Price yn datgan ddoe fod ymchwil yn amcangyfrif bod rhwng 10 ac 20 y cant o blant sy'n dal COVID-19 wedi datblygu COVID hir pediatrig. A ydych mor ddi-hid gydag iechyd ein plant fel nad oes ots gennych, a dweud bod yn rhaid inni fyw gyda hyn?
Heledd Fychan: Mae’r pandemig a chau ysgolion yn sgil hynny wedi cael effaith ddinistriol ar iechyd meddwl plant a phobl ifanc. Mae rhieni wedi dweud bod meddwl am hunanladdiad, hunan-niweidio, anhwylderau bwyta, ymarfer corff gormodol a gorbryder wedi dechrau ymhlith plant a phobl ifanc o ganlyniad i ansicrwydd ynglŷn â bywyd ysgol, gwaith ysgol, arholiadau ac ofn yn ystod y pandemig. Bellach, mae...
Heledd Fychan: Hoffwn nawr droi at welliannau Plaid Cymru. Gwyddom mai un o'r ffyrdd allweddol y gallwn leihau lledaeniad COVID-19, gan gynnwys yr amrywiolyn omicron, mewn ysgolion, colegau a lleoliadau blynyddoedd cynnar yw sicrhau eu bod wedi'u hawyru'n dda. Mae awyru da yn atal y feirws rhag aros yn yr aer a heintio pobl. Mae nifer o ardaloedd mewn ysgolion eisoes wedi'u hawyru'n dda gyda digon o...
Heledd Fychan: Credaf fod angen herio rhai o’r honiadau yng nghynnig y Ceidwadwyr hefyd. Mae’r cynnig yn nodi 'diffyg parhaus o ran cyllid fesul disgybl yng Nghymru o'i chymharu â rhannau eraill o'r DU.' Yn 2018, daeth dadansoddiad y Sefydliad Astudiaethau Cyllid i’r casgliad nad oes fawr ddim gwahaniaeth rhwng Cymru a Lloegr, ac eithrio Llundain, o ran cyllid fesul disgybl. O ran cyllid adfer,...
Heledd Fychan: Rwy'n cynnig yn ffurfiol y gwelliannau a gyflwynwyd yn enw Siân Gwenllian. Fel sydd yn amlwg o’r cynnig a’r ddau welliant, rydym fel tair Plaid yn gytûn ein bod yn gresynu at effaith andwyol cyfyngiadau COVID-19 ar blant a phobl ifanc ledled Cymru. Mae wedi bod, ac yn parhau i fod, yn gyfnod o ansicrwydd mawr iddynt oll ac mae’n bwysig ein bod yn blaenoriaethu a sicrhau y gefnogaeth...
