Lee Waters: Last week, I launched our economic resilience and reconstruction mission, which offers grounded optimism for the future and will help our people, businesses and communities succeed and flourish amid a backdrop of incredibly difficult circumstances. Three hundred and nine business in South Wales West have received £6.8 million via our business development grant, amongst other funds available.
Lee Waters: The Welsh Government continues to provide emergency support for businesses in response to the COVID-19 pandemic. Our latest restrictions fund has already seen over 4,415 grants paid to businesses in Rhondda Cynon Taf, totalling over £14.1 million. We are actively considering the economic position and exploring further options for supporting businesses.
Lee Waters: We made a COVID commitment to support people into education, employment or training. We acted swiftly and, in July 2020, invested £40 million in jobs and skills to boost front-line services and programmes, to support individuals at risk of redundancy, or seeking new or alternative employment or skills.
Lee Waters: Rwy'n credu mai un o'r pethau cyffrous am yr agenda, sydd hefyd yn un o'r pethau anoddaf am yr agenda, yw cyfoeth ei hamrywiaeth. Mae cymaint o wahanol elfennau iddi, ond wrth ei gwraidd mae'n ymwneud ag iteru, arbrofi. Felly mae yn yr ysbryd cydweithredol, urdd hwnnw o fenter leol ac addasu i amgylchiadau lleol. Ac felly dyna pam mae perchnogaeth gymunedol a menter gymdeithasol yn greiddiol...
Lee Waters: Wel, agenda o blaid busnes yw hon. Mae'n gefnogol i fusnesau lleol, busnesau bach, sydd wedi'u gwreiddio'n gadarn, ac rydym ni eisiau i gwmnïau galluog Cymru dyfu, arloesi, cael cynhyrchiant uwch, i allforio. Nid yw hyn yn ymwneud â rhyw lecyn cysglyd diarffordd o'r economi yr ydym ni eisiau ei gadw'n gysglyd; rydym ni eisiau tarfu ar y rhan hon o'n heconomi, lle mae gwaith teg yn rhan o'i...
Lee Waters: Diolch. Rwy'n cytuno'n llwyr â'r dadansoddiad hwnnw, ac mae'r pwynt ynghylch gweithwyr allweddol, rwy'n credu, wedi'i wneud yn dda iawn, ac mae'n helpu i fynd i'r afael ag un o'r cwestiynau sydd gennym ni: beth yw'r economi sylfaenol? Mae'n ymadrodd clogyrnaidd; nid yw'n gysyniad gwleidyddol ofnadwy o ddestlus. Ond rwy'n credu y gall pobl weld nawr pwy yw'r gweithwyr allweddol, a pha mor...
Lee Waters: Wel, diolch am hynny ac am gymeradwyo dull arbrofol. I gymryd y pwynt olaf yn gyntaf, rwy'n credu ei fod yn bwynt dilys iawn ynghylch busnesau yn y sector bwyd yn disgyn rhwng yr is-adran fwyd a'r is-adran datblygu economaidd, ac un o heriau'r economi sylfaenol yw ei fod yn torri ar draws nifer o wahanol seilos. Ac rwy'n credu bod hynny hefyd yn cyfeirio at y ffaith bod llawer o'r sectorau...
Lee Waters: Wel, bobl bach, tua dwsin o gwestiynau, sy'n mynd i fod yn amhosibl gwneud cyfiawnder â nhw yn yr amser. Felly, nid wyf i'n siŵr pa un o'r dwsin mae Russell George wir eisiau i mi ei ateb, oherwydd ni fedraf i ateb pob un ohonyn nhw. Felly, gadewch i mi geisio rhoi ateb cyffredinol. Fe wnaeth ef fy nyfynnu'n gywir gan ddefnyddio'r ymadrodd Basgeg o 'adeiladu'r ffordd wrth i ni deithio'. Yn...
Lee Waters: Pwyntiau di-urddas iawn sydd ar y naill law yn gwneud cyfraniadau yn y Siambr yn croesawu ein dull gwahanol, ac ar y llaw arall mewn propaganda gwleidyddol yn ei fychanu. Felly, roeddwn i'n siomedig o weld hynny, ond nid oeddwn i'n synnu. Ond yr hyn yr ydym ni'n ceisio'i wneud mewn gwirionedd yw—. Gofynnodd ef beth yr oeddem ni wedi'i ddysgu, ac rwy'n credu drwy ddarparu cyfarpar diogelu...
Lee Waters: Heddiw, rydym ni'n nodi'r cynlluniau a fydd yn llywio ein hadferiad economaidd o bandemig coronafeirws. Mae argyfwng COVID wedi dangos i ni'n glir iawn pwysigrwydd economi sy'n fwy cadarn i wrthsefyll ergydion allanol. Mae wedi tanlinellu'r rhan hollbwysig mae gweithwyr allweddol yn ei chwarae, a phwysigrwydd nwyddau a gwasanaethau bob dydd i les ein cymunedau ac i'n heconomi. Daeth...
Lee Waters: Credaf fod hwnnw'n bwynt rhagorol ac amserol. Yn gynharach, bûm yn darllen yr adroddiad o Brifysgol Sheffield Hallam gan Steve Fothergill a Christina Beatty ar effaith y coronafeirws ar y Brydain ddiwydiannol hŷn. Rwy'n credu eu bod yn mynd i siarad â'r grŵp trawsbleidiol ar gymunedau diwydiannol a gadeirir gan Vikki Howells cyn bo hir. Roeddent yn gwneud y pwynt yn eu hadroddiad fod y...
Lee Waters: Ein strategaeth yw gosod sylfaen gref a chadarnhaol ar gyfer newid ar draws yr ardal. Hyd yn hyn, mae rhaglen y Cymoedd Technoleg wedi gwneud ymrwymiadau o dros £27 miliwn, a fydd yn hwyluso o leiaf 600 o swyddi cynaliadwy. Mae'r rhaglen Trawsnewid Trefi hefyd yn canolbwyntio’n gryf ar Flaenau’r Cymoedd fel rhan o'i buddsoddiad o £110 miliwn.
Lee Waters: Although the responsibility for broadband rests with the UK Government, and is not a power devolved to Wales, we continue to engage regularly with colleagues in Westminster to ensure that Wales benefits fully from roll-out initiatives including the £5 billion 'Outside-In' full-fibre deployment programme and through collaborative funding of support schemes.
Lee Waters: We continue to support the economy throughout Wales, including the Swansea city region, with our COVID-19 commitment, ensuring those who are in need of financial support are able to get it. We are also pressing on with the Swansea bay city deal, which will boost the region by £1.8 billion over the next 15 years.
Lee Waters: Cytunaf yn llwyr â'r sylw olaf yna, a dyna pam mae'n bwysig ein bod ni, drwy greu'r cydbwyllgorau trafnidiaeth, yn cynllunio ein rhwydwaith bysiau ar sail ranbarthol, fel y gellir gosod a chyflawni'r cysylltiadau hyn. Fel y dywedais, cefais sgwrs galonogol iawn gydag arweinwyr llywodraeth ranbarthol a llywodraeth leol yn gynharach yr wythnos hon ynghylch cefnogi'r weledigaeth honno. Credaf...
Lee Waters: Dyna pam mae strategaeth drafnidiaeth newydd Cymru mor bwysig, oherwydd mae'n cynnig yr holl fathau hyn o ddewisiadau, a byddant yn wahanol i wahanol gymunedau. Felly, rwy'n credu bod y rhwydwaith sy'n ymateb i'r galw a grybwyllais, yn enwedig ar gyfer ardaloedd fel eich un chi, Nick Ramsay, nad oes ganddi seilwaith rheilffyrdd cynhenid, yn ffordd o gael pobl allan o geir a symud pobl o...
Lee Waters: Rwy'n sicr yn fodlon ystyried y cynnig hwnnw. Wrth gwrs, yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yng Nghasnewydd yw cyflwyno cynllun i dreialu ein prosiect bysiau sy'n ymateb i'r galw yno—rydym yn ei alw'n Fflecsi—ac mae hynny wedi'i adeiladu ar fodel profedig o ddarparu rhwydwaith bysiau ar alwad i bobl, os mynnwch chi. Mae hynny eisoes wedi bod yn llwyddiannus iawn yn y rhannau o Gasnewydd lle'r...
Lee Waters: Wel, gallaf gytuno â rhywfaint o hynny, ond rwy'n credu eich bod yn mentro'ch lwc ar y cyfan. [Chwerthin.] Yn sicr, mae'n wir fod pethau y gallwn ni fod yn bwrw ymlaen â nhw wrth i ni wneud y gwaith gyda Network Rail a'r Adran Drafnidiaeth ar y broses cynllunio rheilffyrdd. Fel y dywedais, rydym ni wedi dechrau'r gwaith hwnnw eisoes, ac o'r chwe gorsaf newydd y mae Burns yn eu nodi, mae tri...
Lee Waters: Rwy'n gwerthfawrogi sylwadau Mark Reckless ynghylch natur sylweddol y swm o waith a wnaed wrth lunio'r adroddiad, sy'n deilwng o barch a chefnogaeth ar draws y Siambr rithwir. O ran ariannu hyn, Llywodraeth y DU sy'n gyfrifol am y seilwaith rheilffyrdd, sy'n gyfran fawr o gynnwys yr adroddiad—ar wahân i reilffyrdd canol y Cymoedd, a ddatganolwyd i Lywodraeth Cymru erbyn hyn. Rydym ni'n...
Lee Waters: Mae Laura Anne Jones yn dweud wrthym nad oes yna ateb ymarferol wedi cael ei gyflwyno, a dyma ni yn trafod ateb ymarferol a gyflwynodd comisiwn o arbenigwyr ar gynllunio trafnidiaeth. Mae gennym ni lasbrint ymarferol am y 10 mlynedd nesaf, felly nid oes syniad gennyf beth mae hi'n ceisio ei ddweud pan ddywed nad oes ateb ymarferol wedi ei gyflwyno. Dyna'n union yr ydym yn siarad amdano, Laura...
