Mike Hedges: Rwy'n croesawu'r datganiad gan y Gweinidog yn fawr. Ni allwn barhau i golli rhywogaethau. Byddwn i'n cymryd mwy na fy munud i restru'r rhywogaethau yng Nghymru sydd dan fygythiad, ond mewn bioamrywiaeth, wrth gwrs, mae angen ecwilibriwm arnon ni. Ni allwn fforddio colli ysglyfaethwyr y pen uchaf. Os ydyn ni'n colli ysglyfaethwyr y pen uchaf, yna mae anifeiliaid yn is i lawr y gadwyn fwyd yn...
Mike Hedges: Nid oedd Cyngor Abertawe erioed yn mynd i godi 1,600 o dai ei hun. Byddai hynny'n fwy nag y mae wedi'u hadeiladu yn ystod y 30 mlynedd diwethaf. Yr hyn yr oedden nhw'n dibynnu arno oedd y sector preifat yn adeiladu, ac mae'r sector preifat yn adeiladu dim ond pan all wneud elw. Y broblem sydd gennym ni ar hyn o bryd yw, gyda chyfraddau llog yn codi, ni all y sector preifat wneud elw ar y tai...
Mike Hedges: A gaf fi ddiolch i Joel James am roi munud imi yn y ddadl hon? Yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, roedd cred y gallech roi unrhyw beth yn y môr a'r afonydd ac y byddai'n gwasgaru, heb broblem o gwbl—byddai'n gwanhau'n ddim. Yn ail hanner yr ugeinfed ganrif, daethom i sylweddoli nad oedd hyn yn wir a dechrau glanhau ein hafonydd. Yn anffodus, mae'n ymddangos ein bod bellach yn dychwelyd i'r...
Mike Hedges: Diolch, Weinidog. Mae gwaith modelu Asiantaeth yr Amgylchedd yn awgrymu bod ffynonellau llygredd yn afon Gwy yn dod yn bennaf o amaethyddiaeth. Gwyddom fod llygredd ffosfforws yn achosi proses ewtroffigedd mewn afonydd, mater hynod broblemus sy'n achosi tyfiant gormodol o algâu, sy'n mygu ac yn rhwystro golau rhag cyrraedd planhigion ac anifeiliaid dyfrol eraill. Dywedodd CNC fod 'ymlediad...
Mike Hedges: 10. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi ei wneud o effaith llygredd amaethyddol ar afonydd Cymru? OQ58423
Mike Hedges: A gaf i groesawu datganiad y Llywodraeth? Rydym ni wedi cael datganiad ariannol trychinebus gan Lywodraeth San Steffan. Mae chwyddiant a chyfraddau llog yn cynyddu, ond mae'r bunt yn ysigo. Mae cyfradd llog Banc Lloegr yn parhau i fod ar lefel isel hanesyddol, er mae'n debyg na fyddaf i'n dweud hynny ymhen y mis. Yn anffodus, mae prisiau tai wedi cynyddu ar sail y disgwyliad y bydd cyfraddau...
Mike Hedges: Rwy'n gofyn am ddau ddatganiad gan y Llywodraeth. A wnaiff y Llywodraeth wneud datganiad ar bolisi Llywodraeth Cymru ar allanoli a phreifateiddio'r sector cyhoeddus yng Nghymru sy'n cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru? A all y datganiad gynnwys pa gyrff hyd braich, sy'n cael eu hariannu gan Lywodraeth Cymru, sy'n cael gwybod am allanoli a phreifateiddio yn eu llythyr gweinidogol blynyddol?...
Mike Hedges: A wnewch chi dderbyn ymyriad?
Mike Hedges: A fyddech chi hefyd yn cytuno mai'r peth hawsaf i'w wneud, mae'n debyg, a'r peth y mae angen ei wneud ar unwaith, yw rhoi diwedd ar daliadau sefydlog? Mae pobl yn rhoi £10, y maent wedi cymryd wythnos i'w gynilo, yn y mesurydd, ac mae chwarter i draean ohono eisoes wedi mynd ar daliadau sefydlog pan nad oeddent yn defnyddio'r ynni. Mae hynny'n syml. Ni ddylai orfod costio unrhyw beth i’r...
Mike Hedges: Yn gyntaf oll, a gaf fi ddweud fy mod yn cadeirio grŵp trawsbleidiol undeb y gwasanaethau cyhoeddus a masnachol yn y Senedd? A gaf fi ddweud hefyd fy mod yn gwrthwynebu rhoi gwasanaethau ar gontract allanol gan Lywodraeth Cymru—yn llwyr, yn ddigamsyniol yn ei wrthwynebu? Mae 'nid-er-elw' yn beth diddorol iawn, oherwydd mae llawer o lefydd 'nid-er-elw'; mae'n hawdd gweithio o gwmpas hynny,...
Mike Hedges: Diolch i'r Gweinidog am yr ymateb hwnnw. A gaf fi gywiro rhywbeth sydd wedi cael ei ddweud yn gynharach? Nid y pennaeth sy'n gyfrifol am gyllidebau ysgolion; maent yn gyfrifoldeb i'r corff llywodraethu yn unol â'r gyfraith. Mae hwnnw'n bwynt pwysig i'w gofio. Ydy, efallai bod y swm cyfartalog o arian sydd gan gyrff llywodraethu ysgolion yn gymharol uchel, ond nid yw hynny'n golygu nad yw...
Mike Hedges: 11. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o effaith chwyddiant ar gyllidebau ysgolion ar gyfer 2022-23 ? OQ58383
Mike Hedges: Diolch yn fawr, Lywydd dros dro. Mae'r blaenoriaethau ym mhob cyllideb yr un fath: gwella iechyd, cefnogi llywodraeth leol, gwella'r amgylchedd a lleihau allyriadau carbon, gwella cyrhaeddiad addysgol, gwella'r economi, gwella ansawdd bywyd pobl yng Nghymru a lleihau neu'n well, rhoi diwedd ar dlodi. Wel, mae gennym yr holl ddadleuon hyn ac mae gan bob un ohonom ffyrdd gwahanol o'u...
Mike Hedges: Yn un o'r gwledydd cyfoethocaf yn y byd, ni ddylai unrhyw blentyn fynd yn llwglyd. Ni ddylai unrhyw blentyn fyw mewn tŷ tlawd. Yn anffodus, mae llawer iawn yn byw mewn tai felly. Mae ehangu prydau ysgol am ddim—rhywbeth y bûm yn gofyn amdano ers nifer o flynyddoedd, ac a fabwysiadwyd wedyn gan Blaid Cymru a Llywodraeth Cymru—yn gam cadarnhaol iawn, ond mae gennyf famau yn fy etholaeth...
Mike Hedges: A gaf fi ddiolch ichi am yr ateb hwnnw? Gwyddom fod ysmygu wedi lleihau, ac mae'n parhau i leihau, ac mae llawer ohonom yn aros iddo gyrraedd sero. Yn anffodus, mae gordewdra'n symud i'r cyfeiriad arall, ac mae hynny'n peri i nifer fawr o bobl ddioddef o bethau sy'n gallu achosi clefyd y galon. Mae caledu'r rhydwelïau'n digwydd 10 gwaith yn amlach mewn pobl sy'n ordew nag mewn pobl nad ydynt...
Mike Hedges: Roedd gan fy mam diwmor ar yr ymennydd, a bu farw o hynny, yn anffodus. Roedd y meddyg teulu'n ei thrin am gyfnod hir, yn y cyfnodau cynnar, ar gyfer problemau thyroid—a chael profion ar y thyroid. Erbyn iddi fynd i'r ysbyty, roedd wedi cyrraedd cam 4. Dim ond pan ledaenodd i rannau eraill o'r corff y cafodd ei chyfeirio am sgan CT. Rwyf am ofyn i feddygon teulu gael eu hyfforddi i adnabod...
Mike Hedges: 10. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i atal clefyd y galon? OQ58332
Mike Hedges: Mae'r gyllideb atodol gyntaf fel arfer wedi bod yn achlysur bach, gan wneud mân newidiadau, ac mae hyn yn gwneud hynny. Ond daw'r gyllideb atodol ar adeg o chwyddiant uchel, sydd ar hyn o bryd yn 9.1 y cant—yr uchaf ers 40 mlynedd—ac efallai'n uwch yn awr na phan ysgrifennais i hyn. Mae hwn yn brofiad unigryw i'r Senedd ac i Lywodraeth Cymru. Bydd chwyddiant yn effeithio ar gyllidebau...
Mike Hedges: Diolch i'r Gweinidog am ei datganiad. Fe wyddom ni fod angen ailbrisiadau sy'n fwy rheolaidd arnom ni. Nid yw pob 20 mlynedd yn dderbyniol. Fe wyddom ni ddau beth arall: mae treth incwm leol yn cael ei ffafrio gan y cyfoethogion oherwydd mae honno'n arbed arian iddyn nhw drwy gynlluniau gostyngiadau treth. Ond fe wyddom ni hefyd, o dan y system bresennol, fod y rhai sydd â'r lleiaf o fodd i...
Mike Hedges: Rwyf i eisiau gofyn am ddatganiad gan y Llywodraeth ar y cyfrifiad, ac mae'r rhan gyntaf yn ymwneud â newidiadau yn y boblogaeth yng Nghymru. Mae newid yn y boblogaeth yn ddirprwy da ar gyfer cyfoeth cymharol, gan fod gan yr ardaloedd mwy llwyddiannus gyfradd twf poblogaeth uwch, a bod gan yr ardaloedd tlotach ostyngiad cymharol neu wirioneddol yn y boblogaeth. Hoffwn i'r datganiad gynnwys...
