Rhun ap Iorwerth: Llywydd, mae'n air dwi wedi'i ddefnyddio droeon heddiw: argyfwng. Mae'r NHS mewn argyfwng yn barod. Mi oedd o cyn COVID—mae'n bwysig iawn wastad cofio hynny. Ond wrth gwrs mae'r pandemig wedi gwaethygu pethau. Ond mi all y sefyllfa fynd yn fwy argyfyngus byth. Rŵan, mae gennym ni nyrsys yn paratoi i adael y wardiau mewn anghydfod cyflog, ond, ar yr un pryd, mae mwy a mwy yn paratoi i adael...
Rhun ap Iorwerth: Daeth Tony, nyrs iechyd meddwl plant a'r glasoed sydd wedi ymddeol, allan o'i ymddeoliad i helpu yn ystod y pandemig, a diolch byth ei fod wedi gwneud hynny. Mae bellach yn nyrs gronfa, ac mae'n dweud, 'Roedd y sefyllfa'n wael cyn imi ymddeol, ond wrth ddychwelyd i'r gwaith, cyfarfûm â nyrsys rhagorol yn disgrifio teimlo'n sâl oherwydd gorbryder cyn mynd i'r gwaith yn y bore, a chrïo ar...
Rhun ap Iorwerth: Dwi'n gobeithio fy mod i’n gallu rhoi darlun eglur i chi y prynhawn yma ynghylch pam mae'n rhaid dod i setliad ar y cwestiwn o gyflogau a chefnogaeth i nyrsys. Ond gadewch imi ei gwneud hi’n fwy eglur fyth drwy eiriau a phrofiadau nyrsys a’u teuluoedd yn uniongyrchol. Y fam o Ynys Môn sydd a dwy ferch yn nyrs, a diolch amdanyn nhw, un yng Nghymru, a’r llall yn Awstralia, yn anffodus....
Rhun ap Iorwerth: Diolch byth nad ydym wedi wynebu prinder o bobl sydd eisiau bod yn nyrsys yn dod i mewn i'r proffesiwn. Mewn gwirionedd rydym wedi gweld cynnydd, cynnydd cadarnhaol, mewn llefydd nyrsio i fyfyrwyr yng Nghymru ym mhob blwyddyn ond un, rwy'n meddwl, dros y degawd diwethaf. Ar ei ben ei hun, mae hynny'n newyddion gwych, ond mae'n argae sy'n gollwng. Oes, mae gennym fwy yn dod i mewn i'r byd...
Rhun ap Iorwerth: Mae yna 3,000 o swyddi nyrsio gwag yn yr NHS yng Nghymru. Mae nyrsys yn gadael. Mae methiant i gadw staff yn argyfwng. Ac oni bai bod y cwestiynau yma o gwmpas cyflogau yn cael eu hateb, colli mwy y gwnawn ni—argyfwng yn dyfnhau. Mae mwy a mwy wedi bod yn troi at weithio drwy asiantaeth, yn cyfrannu at y bil asiantaeth enfawr o ryw £130 miliwn y flwyddyn erbyn hyn—bil na allwn ni ddim ei...
Rhun ap Iorwerth: 'Mae pob streic yn dod i ben yn y diwedd wrth drafod', ond beth am geisio trafod er mwyn dod â'r streic i ben? Mae hyd yn oed Llywodraeth y DU wedi trafod, yn ofer, ond pam ar y ddaear na wnaiff Gweinidog iechyd Llafur Cymru gynnull pawb o amgylch y bwrdd drwy fforwm partneriaeth Cymru, sydd yno ar gyfer yr union ddiben hwn? Nodais yr wythnos diwethaf nad oedd Llywodraeth Cymru hyd yn oed...
Rhun ap Iorwerth: Diolch, Cadeirydd. Rydyn ni'n gofyn heddiw i Lywodraeth Cymru gefnogi nyrsys Cymru. Rydyn ni'n gofyn i'r Senedd gefnogi ein datganiad ni bod nyrsys yn haeddu cyflog teg am eu gwaith, ac rydyn ni'n gofyn i Weinidogion ddefnyddio pob arf posib er mwyn gallu gwneud cynnig cyflog gwell i nyrsys. Rydyn ni'n wynebu streic gan nyrsys am y tro cyntaf. Mae nyrsys sy'n ofalwyr wrth reddf, yn ogystal ag...
Rhun ap Iorwerth: A gaf i wneud cais am gyfres rheolaidd o ddatganiadau ynglŷn â'r gwaith sy'n cael ei wneud i gryfhau ac ailagor Pont y Borth? Dwi wedi ysgrifennu at y Dirprwy Weinidog heddiw yma. Rydyn ni yn clywed bod gwaith i ddechrau yn fuan ar y bont. Rydyn ni yn clywed bod y bont i ailagor efo cyfyngiad pwysau yn fuan yn y flwyddyn newydd. Rydyn ni'n clywed bod yna faterion yn cael eu hystyried ar...
Rhun ap Iorwerth: Nid dyna oedd fy nghwestiwn. Roeddwn yn gofyn am drafodaethau cyflog.
Rhun ap Iorwerth: Mae'r Gweinidog yn gwybod nad trafodaethau cyflog yw hynny. Dywedodd yr wythnos diwethaf hefyd ei bod yn cyfarfod yn rheolaidd â'r Coleg Nyrsio Brenhinol—nid trafodaethau cyflog yw hynny. Nid trafodaethau cyflog yw'r cyfarfod y mae hi newydd gyfeirio ato nawr. Roedd y llythyr diwethaf, rwy'n credu, a ysgrifennodd y Coleg Nyrsio Brenhinol at y Gweinidog yn gofyn am drafodaethau cyflog ar 25...
Rhun ap Iorwerth: Diolch yn fawr iawn, Lywydd. A wnaiff y Gweinidog egluro pam ei bod yn gwrthod cymryd rhan mewn trafodaethau cyflog gyda'r Coleg Nyrsio Brenhinol?
Rhun ap Iorwerth: Ydych.
Rhun ap Iorwerth: Mae'r pwynt yna ynglŷn ag eglurder yn bwysig iawn, dwi'n meddwl, gan y Gweinidog. Roeddwn innau hefyd wedi nodi'r datganiad gan Rolls-Royce mewn perthynas â Thrawsfynydd ac Wylfa hefyd. Dwi'n digwydd bod yn cyffroi am y cynlluniau ynni adnewyddadwy sy'n digwydd yn y môr oddi ar Ynys Môn, yn meddwl bod niwclear bach yn debyg o ffitio'n well i gymuned fel Ynys Môn na niwclear mawr. Mi wnes...
Rhun ap Iorwerth: Diolch yn fawr iawn. Dwi wedi cadw mewn cysylltiad agos—mor agos ag y gallaf—efo busnesau, fel y gymuned i gyd wrth gwrs, ers y penderfyniad i gau y bont. Maen nhw i gyd eisiau sicrwydd y bydd popeth yn cael ei wneud i ailagor y bont cyn gynted â phosib. Mi groesawaf unrhyw newyddion gan y Gweinidog ar hynny a'r gwaith i ailagor yn gynnar yn y flwyddyn newydd. Ond, o ran yr effaith ar...
Rhun ap Iorwerth: 1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad ar effaith economaidd cau pont y Borth? OQ58714
Rhun ap Iorwerth: A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ryddhau carthffosiaeth i’r môr oddi ar arfordir Ynys Môn?
Rhun ap Iorwerth: Yn gyntaf, a gaf fi nodi fy nghefnogaeth i holl aelodau’r Coleg Nyrsio Brenhinol a’r ffordd y gwnaethant bleidleisio? Nid oes unrhyw un yn dymuno gweld gweithredu diwydiannol yn digwydd, ac mae hynny’n cynnwys, yn fwy na phawb, y nyrsys eu hunain. Ond mae'r ffaith bod y bleidlais hon wedi'i chynnal yn y lle cyntaf yn dweud popeth y mae angen inni ei wybod ynglŷn â sut mae nyrsys yn...
Rhun ap Iorwerth: Diolch am yr ymateb. Mi fydd y Gweinidog yn ymwybodol, dwi'n siŵr, fod Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi symud caethwasiaeth fodern yn ddiweddar o fod yn fater i'r Gweinidog dros ddiogelu i fod yn fater ar waelod rhestr y Gweinidog am fewnfudo anghyfreithlon a lloches. Mae etholwraig wedi cysylltu efo fi i leisio pryderon am hyn. Mae hi'n poeni am y peryg mae o'n ei olygu i ddioddefwyr...
Rhun ap Iorwerth: 8. A wnaiff y Gweinidog roi diweddariad am drafodaethau diweddar efo Llywodraeth y DU am gaethwasiaeth fodern? OQ58666
Rhun ap Iorwerth: —yn ymwneud â solar. Efallai nad yw'r Gweinidog yn ymwybodol o gynllun o'r enw Solar Together ar Lannau Mersi. Mae'n grŵp sy'n prynu—rhyw fath o gynllun swmp brynu, gan annog cymunedau i brynu paneli solar gyda'i gilydd, er mwyn dod â phrisiau i lawr i annog buddsoddiad. Ydy hynny'n rhywbeth y gellid ei ystyried yng Nghymru?
