Baroness Mair Eluned Morgan: Yn sicr, ambell waith mae eisiau ychydig o stick yn ogystal â'r carrot; rwy'n llwyr gytuno. Yn y cyfamser, tra ein bod ni'n aros am y safonau newydd, er enghraifft, ar iechyd—ac mae'n bwysig; bydda i'n edrych ar rheini yn yr wythnosau nesaf yma—beth sy'n bwysig rwy'n meddwl yw ein bod ni'n cadw'r pwysau ar y cwmnïau preifat yma. Rwyf eisoes wedi gofyn i'r bobl sy'n gweithio yn yr...
Baroness Mair Eluned Morgan: Rydw i yn meddwl bod yna lot fawr allwn ni ei wneud i wella'r ffordd rydym ni'n dysgu Cymraeg fel ail iaith i blant yng Nghymru. Beth y buaswn i'n awyddus i'w wneud nawr yw cymryd ychydig o amser i edrych ar y dystiolaeth o beth sy'n gweithio. Rwy'n Weinidog newydd ac mae hawl gen i i edrych ar sut mae'r strategaeth newydd yn mynd i edrych. Nid wyf yn mynd i ymrwymo i rywbeth sy'n mynd i'm...
Baroness Mair Eluned Morgan: A gaf i ddiolch yn fawr i Siân Gwenllian? Mae'n eithaf iawn fy mod i wedi ymrwymo i gadw at y targed yna o gyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg. Mae addysg yn hollbwysig. Dyna'r sylfaen a'r unig ffordd rydym ni'n mynd i gyrraedd hynny. Rwyf ar hyn o bryd yn edrych ar strategaeth newydd ar gyfer addysg drwy gyfrwng y Gymraeg i'n hysgolion. Wrth gwrs, fe fyddwch chi'n ymwybodol bod Aled ar...
Baroness Mair Eluned Morgan: Anogaeth yn hytrach na gorfodaeth. Mi fuaswn innau hefyd yn hoffi defnyddio anogaeth. Rwyf yn glir iawn, os ydych chi'n siarad am iaith, fod yn rhaid i chi berswadio pobl. Ni allwch chi orfodi pobl i ddefnyddio iaith.
Baroness Mair Eluned Morgan: Lee Waters, rydw i’n meddwl bod yn rhaid i ni berswadio, yn yr un modd, yn hytrach na mynnu bod pobl yn ei wneud e. Rydw i yn meddwl bod angen gofyn am fwy o fanylion: faint sydd wedi cwyno? Beth oedd effeithlonrwydd swyddfa’r comisiynydd? Rydw i eisiau cael benchmarking yn digwydd. Ac rydw i yn meddwl bod hynny wedi neidio mas arnaf i hefyd: mai dim ond pedwar mas o bump o blant oedd yn...
Baroness Mair Eluned Morgan: Ond mae eisiau i ni wrando ar bob un yng Nghymru. Rydw i yn meddwl bod hynny’n bwysig. Mae yna bobl sy’n broffesiynol, ac mae yna bobl hefyd—. Mae’n rhaid inni gyrraedd y miliwn yma. Rydw i eisiau gwrando ar y bobl sy’n mynd i fod yn dysgu Cymraeg, hefyd. Rydw i eisiau gwrando ar bobl sydd ddim yn siarad Cymraeg ar hyn o bryd. Rydw i eisiau clywed beth sydd ganddyn nhw i’w ddweud....
Baroness Mair Eluned Morgan: Diolch yn fawr. A gaf i ddechrau drwy dalu teyrnged i Alun? Rydw i’n falch dros ben ei fod e nôl yn ei le, achos rydw i eisiau tanlinellu faint o waith mae e wedi’i wneud ar y pwnc yma dros y blynyddoedd. Mae ei ymrwymiad e tuag at yr iaith wedi bod yn hynod, ac wrth gwrs fe yw’r un sydd wedi bod yn gyrru’r syniad yma o anelu tuag at y nod yna o miliwn o bobl. Rydw i’n gwybod y...
Baroness Mair Eluned Morgan: Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. A gaf i ddechrau drwy ddweud faint o bleser yw hi i arwain y ddadl hon ar adroddiad blynyddol Comisiynydd y Gymraeg? Dyma'r cyfle cyntaf i mi siarad yn gyhoeddus yn y Siambr yma fel Gweinidog, ac mae'n rhaid imi ddweud faint o fraint yw hi i fod yn gyfrifol am bolisi'r Gymraeg yn Llywodraeth Cymru. Beth sy'n ganolog i bopeth yr ŷm ni'n ei wneud tuag at y...
Baroness Mair Eluned Morgan: Wel, rwy’n meddwl ei bod yn werth tanlinellu’r swm enfawr o arian sy’n dod i Gymru yn ychwanegol at y grant bloc o ganlyniad i fudd-daliadau lles. Rwy’n meddwl y buasem yn mynd ar drywydd peryglus iawn pe baem yn dilyn y llwybr cynhennus hwnnw.
Baroness Mair Eluned Morgan: Hoffwn ddechrau fy ymyriad gyda dyfyniad gan etholwr i mi yng Nghaerfyrddin: Mae bod yn fam sengl yn fy nychryn. Cefais lythyr heddiw yn rhoi gwybod i mi faint o gredyd cynhwysol y bydd gennyf hawl iddo, ac rwy’n mynd i fod £210 y mis yn waeth fy myd. Rwy’n gweithio 16 awr yr wythnos ac rwy’n llwyddo o drwch blewyn i ddal dau ben llinyn ynghyd yn awr. Mae’n gas gennyf feddwl beth...
Baroness Mair Eluned Morgan: Diolch yn fawr. Hoffwn ddiolch i Jenny Rathbone a phawb arall a gefnogodd y ddadl hon, oherwydd credaf ei bod yn bwysig iawn ein bod yn dechrau edrych at y dyfodol. Pan fyddwn yn datblygu strategaeth economaidd newydd, mae’n rhaid i hyn fod yn rhan sylfaenol ohoni, ac rwy’n falch iawn mai Julie James yw’r person sy’n ymateb i hyn gan fod ganddi ddealltwriaeth wirioneddol o’r...
Baroness Mair Eluned Morgan: Rwy’n credu ei bod yn bwysig iawn i ni ar bwyllgor materion allanol y Cynulliad hwn fod yn realistig o ran i ba raddau yr ydym yn debygol o allu dylanwadu ar y drafodaeth Brexit. Gyda hyn mewn golwg, rwy’n credu ei bod yn gwneud synnwyr inni ganolbwyntio ar feysydd lle y gallwn daflu goleuni ar yr hyn y bydd Brexit yn ei olygu i Gymru lle y mae Llywodraeth y DU yn annhebygol o...
Baroness Mair Eluned Morgan: Felly, a fyddai’r Cwnsler Cyffredinol yn cytuno â mi, pe baent yn ceisio tanseilio’r angen i ymgynghori â ni a chael ein cydsyniad i’r Bil hwn mewn perthynas â’r rhannau sy’n berthnasol i’r setliad datganoli, y gallai hynny achosi rhyw fath o argyfwng cyfansoddiadol i Gynulliad Cymru?
Baroness Mair Eluned Morgan: Mae hynny’n newyddion ardderchog; mae pob un ohonom wedi bod yn edrych ymlaen at hynny gan fod mesurau cyni Llywodraeth y DU wedi golygu, ar lefel yr awdurdodau lleol, ein bod wedi gweld gostyngiad o 65 y cant yn yr arian mewn adrannau datblygu economaidd, a gostyngiad o 45 y cant mewn adrannau cynllunio. Oherwydd y gostyngiad enfawr hwnnw ar lefel yr awdurdodau lleol, tybed a allai...
Baroness Mair Eluned Morgan: 3. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi’r wybodaeth ddiweddaraf am gynlluniau Llywodraeth Cymru i yrru economi Cymru ymlaen? (OAQ51162)
Baroness Mair Eluned Morgan: 2. Beth yw asesiad y Cwnsler Cyffredinol o oblygiadau cyfansoddiadol y Confensiwn Sewel i Fil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael)? (OAQ51159)
Baroness Mair Eluned Morgan: A yw hynny’n rhywbeth yr ydych yn fodlon ystyried? Diolch.
Baroness Mair Eluned Morgan: Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Rydw i eisiau canolbwyntio ar y mater o deithio ar fysys yng nghefn gwlad. Un peth sy’n fy ngwylltio i’n fwy na dim byd wrth imi deithio o gwmpas gorllewin a chanolbarth Cymru yw gweld bysys cyhoeddus yn teithio o gwmpas yn costio miloedd ar filoedd o bunnoedd i’r pwrs cyhoeddus, a thro ar ôl tro rydw i’n gweld nesaf i neb yn eu defnyddio nhw. Mae’r...
Baroness Mair Eluned Morgan: Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Fe fyddwch yn gwybod bod dewis y pynciau cywir i’w hastudio yn gwneud gwahaniaeth mawr i fwynhad plant yn yr ysgol, ond mae angen inni annog pobl hefyd i astudio pynciau a fydd yn arwain at swyddi da a boddhaus. Yn benodol, mae llawer iawn llai o ferched na bechgyn yn astudio pynciau STEM sy’n arwain at gymwysterau peirianneg. Y bore yma, bûm yn ymarfer...
Baroness Mair Eluned Morgan: 4. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet gyhoeddiad ar les disgyblion mewn addysg? (OAQ51106)[W]
