Wel, a gaf fi ddiolch i’r Aelod am y geiriau caredig ac a gaf fi ymateb drwy ddweud ei fod wedi bod yn ymgyrchydd pybyr a brwd dros y bobl y mae’n eu cynrychioli? Rwy’n gwybod hyn fy hun drwy’r galwadau ffôn hwyr y nos a gefais ganddo, ac mae’n rhywun sydd wedi bod yn awyddus iawn i ddiogelu eu buddiannau.

Rwy’n credu ei fod yn gwbl gywir i ddweud bod yna ddiffyg hyder ymhlith gweithwyr Tata—sut y gallai beidio â bod—oherwydd mae’r dyfodol yn ansicr o hyd. Nid oes neb yn gwybod beth sy’n mynd i ddigwydd, ac mae pobl yn siŵr o deimlo ansicrwydd, heb wybod beth fydd gan y dyfodol i’w gynnig.

O ran strategaeth ddiwydiannol, nid yw hynny’n rhywbeth y mae Llywodraeth y DU wedi’i gyflwyno. Maent wedi canolbwyntio ar y mater dan sylw. Rwy’n meddwl ei bod yn iawn dweud y gallent fod wedi sylweddoli beth oedd yn digwydd yn gyflymach. Wedi dweud hynny, rwy’n credu ei bod yn deg dweud eu bod yn ceisio dod o hyd i ateb ac yn sicr, mae Sajid Javid wedi bod mewn cysylltiad rheolaidd â mi er mwyn esbonio’r hyn y mae wedi bod yn ei wneud, felly mae’n rhaid i mi gydnabod hynny. Hynny yw, roedd yn eithaf rhyfeddol, drwy’r ymgyrch etholiadol ar ei hyd, ni wnaed unrhyw elw gwleidyddol o’r mater mewn unrhyw ffordd, ac rwy’n credu bod hynny’n adlewyrchu’r hyn y byddai pobl Port Talbot ei eisiau—y pleidiau gwleidyddol yn gweithio gyda’i gilydd yn drefnus i ddod o hyd i ateb i bawb.

O ran Cymdeithas Porthladdoedd Prydain, nid yw’r porthladdoedd wedi’u datganoli eto, wrth gwrs, ond fe fyddant. Mae’n rhyfedd fod gennym borthladd ym Mhort Talbot sydd i bob pwrpas ond yn bodoli ar gyfer y gwaith dur, ac a fyddai mewn byd rhesymol, yn eiddo i’r cwmni sy’n berchen ar y gwaith dur. Nid felly y mae. Felly, i bob pwrpas, nid oes llawer iawn o ddewis heblaw dod â’r glo a’r mwyn haearn i mewn drwy’r porthladd. Yn realistig, ni all fynd i unrhyw le arall. Dywedwyd wrthyf, gan un o’r cynigwyr yn bendant, fod pryder ynghylch y gost o ddefnyddio’r porthladd. Nid yw’n ddefnyddiol o ran y dyfodol, ac mae hynny’n rhywbeth y mae Llywodraeth y DU ei hun wedi’i ddweud, ac roeddent yn cael trafodaethau gyda Chymdeithas Porthladdoedd Prydain i wneud yn siŵr fod y porthladd yn rhesymol o ran yr hyn roedd yn ei godi i ddod â deunyddiau crai drwyddo.

Wrth gwrs, rwyf wedi bod mewn cysylltiad â Derek Vaughan. Mae’r Aelod yn gywir i ddweud nad yw statws economi marchnad wedi’i gytuno mewn perthynas â Tsieina am nifer fawr o resymau. Gofynnodd, wrth gwrs, am y bobl y mae hyn yn effeithio arnynt—cymorth yn enwedig. Rwyf wedi amlinellu eisoes beth sydd ar gael. Mae’n iawn dweud bod angen datblygu’r ardal fenter yn gyflym—rydym yn cydnabod hynny—ac mae’n iawn dweud bod y sgiliau’n bwysig, ond hefyd mae’r swyddi sy’n briodol i’r sgiliau hynny yn bwysig. I gyflawni hynny y cynlluniwyd yr ardal fenter. Hyd yn hyn, mae’r niferoedd sy’n dod ymlaen wedi bod yn eithaf isel, gan adlewyrchu, rwy’n credu, sefyllfa lle mae llawer o’r rhai sydd wedi dewis diswyddo gwirfoddol yn awyddus i ymddeol, ond yr hyn nad ydym yn ei wybod yw a oes pobl yn dal i fod heb ddod ymlaen eto i gael y gefnogaeth a’r cymorth sydd eu hangen arnynt. Byddwn yn barod i helpu’r bobl sy’n gweithio ym Mhort Talbot ac mewn rhannau eraill o’r diwydiant yng Nghymru i’w helpu i ailhyfforddi a chael y swyddi sydd eu hangen arnynt.