Yn gyntaf, mae angen i mi ddatgan buddiant fel buddsoddwr yn Awel, sef menter gymdeithasol sy’n darparu ynni gwynt ar y tir yn nyffryn Aman. Rwyf am gofnodi mai’r mis diwethaf oedd y mis cyntaf mewn gwirionedd i ni gyflenwi mwy o ynni solar ar draws y DU nag ynni glo, ac felly rydym ar groesffordd yn awr. Mae pob un o’r cwmnïau ynni yn dechrau deffro i’r ffaith fod angen iddynt newid eu modelau, ac maent yn dechrau buddsoddi mewn ynni adnewyddadwy. Mae’r cwmnïau olew hefyd yn dechrau buddsoddi mewn ynni adnewyddadwy. Rwy’n bryderus iawn na allai Cymru achub ar y cyfle a’i bod yn cael ei gadael ar ôl yn hytrach na sicrhau bod gennym ynni adnewyddadwy mewn dwylo lleol. Yn amlwg, mae ynni’r llanw ar gyfer y bechgyn a’r merched mawr—mae hwnnw’n fuddsoddiad cyfalaf enfawr—ond gallem gael cynlluniau ar gyfer cynhyrchu ynni’n lleol ar draws ein holl gymunedau os gallwn achub y blaen ar hyn. Mae angen i ni gynorthwyo cymunedau lleol i weld hyn fel mantais, ac mae angen i ni hefyd newid ein perthynas â’r grid fel nad yw’r dosbarthwyr ynni’n lladd prosiectau cymunedol lleol drwy fynnu miliynau o bunnoedd i’w cysylltu â’r grid. Mae’n rhaid i ni allu gwerthu’r ynni yn lleol yn hytrach na’i gludo i ffwrdd i’r grid cenedlaethol yn rhywle.

Cytunaf hefyd â Llyr Gruffydd fod yn rhaid i ni edrych eto ar Ran L o’r Rheoliadau tai. Nid oes pwynt adeiladu tai newydd y bydd yn rhaid i ni eu hôl-osod er mwyn sicrhau’r arbedion effeithlonrwydd sydd angen i ni eu gwneud yn ein holl eiddo ar hyn o bryd beth bynnag. Mae angen i ni fachu ar gyfleoedd yn sgil y ffaith fod gan gyrff newydd ddiddordeb gwirioneddol yn hyn ac mae yna farchnad i bopeth y gallai Cymru ei gynhyrchu gyda’r holl adnoddau gwych a niferus sydd gennym.