Dyna’r union beth roeddem yn ei drafod; mae gennym bum datblygwr mawr yng Nghymru na fyddent efallai yn cael eu perswadio i adeiladu’r math o dai rydym yn sôn amdanynt. Felly, yr hyn a wneuthum gydag Ysgrifennydd y Cabinet dros Gymunedau a Phlant y bore yma, a swyddogion, oedd siarad ynglŷn â sut y gallwn glustnodi awdurdod lleol o bosibl i ni allu cynnal rhyw fath o gynllun peilot gyda hwy. Byddai llawer o risg ynghlwm wrth hynny—rydym yn derbyn hynny—ond os ydym yn mynd i fod o ddifrif ynglŷn â gwneud hyn, rwy’n meddwl mai dyna’r math o beth sy’n rhaid i ni ei wneud.

I fynd yn ôl at fanteision cymunedol, mae gennyf fferm yn fy etholaeth yn Wrecsam sy’n cynnwys treulydd anaerobig, ac i ddychwelyd at y manteision cymunedol, roedd perchnogion fferm a adeiladodd y treulydd anaerobig yn ei chael yn eithaf anodd ymgysylltu â’r gymuned. Hynny yw, roedd hyn nifer o flynyddoedd yn ôl bellach, ac rwy’n credu ei bod yn llawer haws yn awr, mae’n debyg, wrth symud ymlaen.

Rydym hefyd wedi datblygu pibell sector cyhoeddus ar gyfer arbed ynni, ynni adnewyddadwy a phrosiectau gwres gyda gwerth cyfalaf o dros £400 miliwn. Er mwyn gwireddu’r cyfle hwn, rydym wedi datblygu pecyn cyllid twf gwyrdd buddsoddi i arbed, sydd wedi ymrwymo £13 miliwn o gyllid ad-daladwy ar gyfer prosiectau twf gwyrdd yn y sector cyhoeddus y flwyddyn ariannol hon, gan adeiladu ar fwy na £20 miliwn a ymrwymwyd yn flaenorol. Bydd y cyllid hwn yn cael ei ailgylchu i mewn i brosiectau pellach wrth iddo gael ei ad-dalu.

Rydym hefyd wedi sefydlu ein gwasanaeth Re:fit Cymru i ddarparu ôl-osodiadau sy’n gwarantu arbedion ynni i gyrff cyhoeddus. Disgwylir i’r rhaglen hon ddarparu £30 miliwn o fesurau arbed ynni ac ynni adnewyddadwy yn ystod y tair blynedd nesaf.

Bydd angen i ni sicrhau bod rhwydweithiau pŵer yn addas ar gyfer y newidiadau rydym yn disgwyl iddynt ddigwydd dros y degawdau nesaf. Mae angen i ni weld mwy o asedau cynhyrchu mewn dwylo lleol, a mwy o fuddsoddi mewn diweddaru’r seilwaith ynni er mwyn ein galluogi i sicrhau cydbwysedd mwy effeithiol rhwng cyflenwad a galw lleol. Ac mae angen i ni fod yn glir iawn ynghylch yr heriau y byddai ynni lleol yn eu creu, gan gynnwys y capasiti a’r adnoddau sydd eu hangen i reoli’r system yn effeithiol, a’r angen am newidiadau sylweddol yn y ffordd y mae’r diwydiant yn cael ei reoleiddio ar hyn o bryd. Fodd bynnag, bydd nifer o fanteision i hyn, a bydd yn creu swyddi da ac yn cadw costau i lawr drwy berchnogaeth leol.

Dylai storio ynni fod yn dechnoleg arbennig o werthfawr ar gyfer defnyddio mwy o ynni adnewyddadwy, yn enwedig mewn ardaloedd o Gymru sydd â chyfyngiadau grid sylweddol, ac mae’n debygol o chwarae rhan gynyddol bwysig yn y system ynni. Mae storio’n rhan o’n dull o arloesi ar lefel leol, ac mae ein rhaglen byw yn glyfar yn cefnogi nifer o brosiectau arloesol a fydd yn darparu dysgu, yn ogystal â’n rhoi ar y map mewn byd sy’n defnyddio ynni’n fwy clyfar.

Mae gwasanaeth ynni lleol Llywodraeth Cymru hefyd yn cefnogi prosiectau lleol arloesol. Mae’r gwasanaeth yn helpu cymunedau i wneud penderfyniadau gwybodus ynglŷn â’r dewisiadau ynni cywir ar eu cyfer hwy, yn seiliedig ar eu hanghenion a’r adnoddau sydd ar gael.

Rydym eisoes yn darparu lefel uwch o gymorth grant nag yn yr Alban neu yn Lloegr ar gyfer y camau cynharaf o ddatblygu prosiectau, y camau sy’n cynnwys fwyaf o risg, ac mae ein cronfa benthyciadau cylchdroi yn fwy hyblyg na rhaglen CARES yr Alban. Gall y gronfa ddarparu benthyciadau ar gyfer datblygu a chyfalaf adeiladu, ac ar hyn o bryd mae gennym £4.5 miliwn ar gael ar gyfer buddsoddi.

Os ydym am drawsnewid y ffordd rydym yn meddwl am ynni, rwy’n meddwl ein bod i gyd yn derbyn bod angen i ni weithio gydag ystod o bartneriaid i rannu’r angen am newid, a’r manteision a ddaw ohono. Fel y dywedais ar y dechrau, rwy’n meddwl o ddifrif y bydd adroddiad y pwyllgor yn bwysig i fy nghynorthwyo i a gweddill y Llywodraeth wrth fynd ati i gyflawni’r newid hwn, ac edrychaf ymlaen yn fawr at weithio gydag ystod eang o bobl, gan gynnwys yr holl Aelodau, ar ddatblygu’r maes polisi pwysig hwn yn fy mhortffolio. Diolch.