Part of the debate – Senedd Cymru am 6:06 pm ar 21 Mehefin 2016.
Diolch i chi, Julie Morgan, am y pwyntiau hynny. Rwy'n credu nad yw’n ymwneud â gwastraff bwyd yn unig; soniais yn fy ateb i Simon Thomas am y llwyth enfawr o wastraff bwyd sy’n bodoli, er bod rhywfaint yn cael ei ailddosbarthu, ac yn amlwg mae rhywfaint yn mynd ar gyfer bwydydd anifeiliaid. Mae hyn hefyd yn ymwneud ag annog busnesau i ddefnyddio adnoddau yn llawer mwy effeithlon nag y maent yn ei wneud ar hyn o bryd. Dydw i ddim yn hollol siŵr am gymell sefydliadau mawr fel Tesco, ond rwy’n credu ei fod yn wirioneddol bwysig ein bod yn gweithio gyda nhw i ddangos, os ydynt yn defnyddio adnoddau yn effeithlon, bod llawer o fanteision i’w busnes eu hunain, bod manteision i Gymru, ac wrth gwrs fod manteision i'r unigolion sy'n byw yng Nghymru. Mae'n ymwneud ag arbed ynni yng Nghymru a bod yn llawer mwy cynaliadwy ac felly’n creu llawer llai o wastraff.
Roedd gen i ddiddordeb mawr yn y cynllun peilot yng Nghaerdydd y llynedd am y newyn gwyliau. Roedd gen i un yn fy etholaeth fy hun, a oedd yn cael ei redeg gan eglwys. O ystyried y nifer o blant sy'n derbyn prydau ysgol am ddim, beth sy'n digwydd yn ystod gwyliau'r ysgol? Mae'n gynllun llwyddiannus iawn sydd wedi'i redeg am tua blwyddyn yn awr, yn Wrecsam, ac rwy'n siŵr bod enghreifftiau ledled Cymru. Ond, rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn gweithio, unwaith eto, gyda chwmnïau mawr, efallai archfarchnadoedd mawr, i weld a allwn rywsut ailddosbarthu’r bwyd hwnnw yn y ffordd honno.
Soniais yn gynharach fy mod wedi cyfarfod â'r ASB y bore yma, ac roedd hynny’n rhywbeth y buom yn ei drafod, oherwydd bod yr ASB yn teimlo, efallai, bod rhai o'r archfarchnadoedd mawr ychydig yn ofnus o roi bwyd sydd, o bosibl, yn hen, neu heibio ei ddyddiad ‘gwerthu erbyn’ neu ‘ddefnyddio erbyn’. Felly, unwaith eto, rwy’n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn cael hynny’n iawn, yn cael y labelu hwnnw yn iawn, a’r hyn y mae'n ei olygu. Er enghraifft, os mai 'defnyddio erbyn' sydd ar y label, eich bod yn dilyn y cyfarwyddiadau yn ofalus, gan ei fod yn tueddu i fod ar gyfer bwyd sy'n mynd yn ddrwg yn gyflym, ond os oes 'ar ei orau cyn' ar y label, mae hynny’n tueddu i fod ar gyfer bwydydd sydd wedi’u rhewi, wedi'u sychu, neu fwydydd tun, ac nid yw hynny’n ymwneud â diogelwch mewn gwirionedd, mae'n ymwneud yn fwy ag ansawdd, ac mae modd ei ddefnyddio wedi'r dyddiad. Felly, rwy'n credu bod llawer mwy y gallwn ei wneud. Mae gen i ddiddordeb mawr yn y gwaith ymchwil a ddaeth allan o WRAP yng nghyswllt hynny, ond rwy’n meddwl ein bod yn bendant eisiau gweld, wrth inni fynd drwy'r cynllun gweithredu, y gostyngiad hwnnw mewn gwastraff bwyd.