Brif Weinidog, diolch am eich datganiad y prynhawn yma. Os caf hefyd ategu’r teimladau am y Bil awtistiaeth, mae hyn yn rhywbeth yr wyf wedi eich holi amdano yn ystod cwestiynau i'r Prif Weinidog, ac mae'n braf gweld bod Llywodraeth Cymru yn gweithio i weld beth yn union yw’r ffordd fwyaf priodol i fwrw ymlaen â'r materion hyn. Rwy'n credu bod hwn yn un maes lle mae gennym gonsensws trawsbleidiol, a byddwn yn croesawu diweddariadau rheolaidd gan y Llywodraeth ynghylch y cynnydd y maent yn ei wneud.

Byddwn hefyd yn gofyn i'r Prif Weinidog—. Rwy’n gwerthfawrogi, yn amlwg, yr hyn a ddigwyddodd ddydd Iau ac roedd y pwyntiau a wnaethoch yn y datganiad cynharach yn nodi’n glir y bydd y rhaglen ddeddfwriaethol yn anodd ei siapio a’i llunio, wrth symud ymlaen, oherwydd yr ansicrwydd ynghylch pa gwmpas yn union y gallai fod angen i'r rhaglen ddeddfwriaethol ei ystyried a sut y gallai fod angen iddi addasu deddfwriaeth, os o gwbl, yma yng Nghymru gan ddibynnu ar sut aiff y trafodaethau. Ond rwy'n credu ein bod i gyd yn gyfarwydd â'r Cynulliad diwethaf a sut, am gyfnod o 18 mis ar ei ddechrau, roedd deddfwriaeth yn araf iawn i ddod drwy'r Cynulliad hwn. Rydych wedi nodi bod chwe Bil, yn amlwg, yn mynd i ddod drwodd yn y sesiwn deddfwriaethol hwn, ond gwnaethom daro’r wal frics honno, fel pob deddfwrfa pan fo eu tymor ar ben, a chafodd y Bil iechyd y cyhoedd ei golli.

Rwy'n meddwl bod pawb wedi difaru colli’r Bil iechyd y cyhoedd, oherwydd roedd llawer o bethau da yn y Bil iechyd y cyhoedd hwnnw, a phe byddai’r Llywodraeth wedi gwrando ar y sylwadau a wnaethpwyd o sawl cwr—ac rwy’n cynnwys fy mhlaid i yn hynny—ynglŷn ag e-sigaréts, gallai’r ddeddfwriaeth honno fod ar y llyfr statud erbyn hyn ac ar gael i weithwyr proffesiynol ei defnyddio i wella iechyd y cyhoedd yma yng Nghymru. Felly, byddwn yn gobeithio bod y teimlad yr ydych wedi’i fynegi yn y datganiad hwn am wrando, ac am weithio gyda phleidiau yn y sefydliad hwn a hefyd gyda phobl sy'n ymateb i ymgynghoriadau, yn real iawn o fewn yr amserlen ddeddfwriaethol hon yr ydym yn sôn amdani, oherwydd dangosodd y Bil iechyd y cyhoedd yn y sesiwn diwethaf yn glir y niwed y gellir ei wneud pan, mewn gwirionedd, nad yw lobïo synhwyrol a chynigion synhwyrol yn cael eu hystyried, a chafodd y Bil hwnnw ei golli.

Byddwn yn gofyn: a ydych yn rhagweld y bydd y Bil iechyd y cyhoedd newydd sy'n dod yn union yr un fath â’r hyn oedd y Bil iechyd y cyhoedd ond heb yr e-sigaréts, ynteu a oes meysydd eraill na wnaeth y Llywodraeth eu hystyried drwy ei daith ddeddfwriaethol drwy'r cyfnod pwyllgor yn y sesiwn diwethaf, ond a oedd yn deilwng iawn ac a fyddai’n haeddu cael eu harchwilio ac efallai eu hymgorffori yn y Bil iechyd y cyhoedd yn y dyfodol? Rwy’n meddwl eich bod wedi nodi mai dim ond Bil replica a fydd, o'r hyn yr oeddech yn ei ddweud, ond byddwn yn gofyn i'r Prif Weinidog a'i Weinidog ystyried rhai o'r ymgynghoriadau ac, yn wir, rhai o'r sylwadau a wnaethpwyd y tro diwethaf na wnaethant gyrraedd y Bil, oherwydd mae rhai meysydd i’w gwella yn y Bil hwnnw os gellir gwneud hynny.

Y Bil anghenion dysgu ychwanegol—roedd gennym ddarn o ddeddfwriaeth yn ein rhaglen ddeddfwriaethol ein hunain yn ymgyrch etholiad y Cynulliad, ac rwy’n croesawu rhoi’r Bil hwnnw yn y rhaglen ddeddfwriaethol, yn enwedig fel un o’r Biliau cyntaf i ddod drwodd. Rydych chi’n sôn am sut y bydd yn creu amgylchedd newydd i wella'r ddarpariaeth anghenion dysgu ychwanegol i bobl ifanc a phlant; sut yn union yr ydych chi’n gweld y ddeddfwriaeth honno’n gweithio i wneud y gwelliannau hynny, oherwydd gwir fudd deddfwriaeth yw y gellir ei deddfu ar lawr gwlad? Rydym i gyd o blaid yr egwyddor o wneud y gwelliannau hynny, ond a allech chi roi enghraifft i ni, o'r ymgynghoriadau yr ydych wedi cyfeirio atynt yma, o sut y bydd y Bil hwnnw’n gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i fywydau pobl ifanc yma yng Nghymru? Rydym ni’n anghytuno am y ddarpariaeth undebau llafur yn y rhaglen ddeddfwriaethol. Buom yn trafod hyn yn y pedwerydd Cynulliad ac rwy'n siŵr y byddwn yn ei drafod yn y pumed Cynulliad, ond mae ganddo gefnogaeth ar eich meinciau, ac yn amlwg bydd ganddo gefnogaeth gan bleidiau eraill, ac felly bydd hynny'n rhan annatod o'r rhaglen ddeddfwriaethol.

Rwyf yn gresynu’r rhan ddeddfwriaethol o'r rhaglen hon am yr hawl i brynu. Rwy’n credu mai dyna un o sbardunau mwyaf cyrhaeddiad uchelgeisiol dros y 30 mlynedd diwethaf: y gallu i fod yn berchen ar eich cartref eich hun. Ac mae 138,000 o bobl wedi elwa yma yng Nghymru ar y gallu i fod yn berchen ar eu cartref eu hunain. Rydych chi’n dweud bod hyn fel llenwi'r bath â dŵr heb y plwg i mewn, ond mewn gwirionedd, os oes gennych raglen adeiladu tai sydd mewn gwirionedd yn bodloni’r galwadau sydd gan bobl i gael tai, yna'n amlwg rydych yn mynd rywfaint o’r ffordd at ddiwallu’r angen hwnnw ac ateb y galw hwnnw mewn gwirionedd. Nid yw Llywodraethau Cymru olynol wedi darparu rhaglen adeiladu tai i fodloni’r gofynion a'r angen ledled Cymru, ac mae hynny'n amlwg o'r niferoedd sydd wedi dod ymlaen. Ond, unwaith eto, rwy’n gwerthfawrogi bod hynny'n wahaniaeth ideolegol rhyngom ni, a byddwch yn cyflwyno’r ddeddfwriaeth honno a byddwn yn craffu arni’n briodol.

Y pwynt arall yr hoffwn ei grybwyll hefyd yw'r dreth trafodiadau tir, a’r cymhlethdod yr ydych yn sôn amdano o ran cyflwyno’r darn hwn o ddeddfwriaeth. Byddwn yn ddiolchgar pe gallech roi sicrwydd inni bod y cymhlethdod yn ymwneud â’r meysydd y mae'r Bil yn bwriadu ymdrin â hwy ac nid, efallai, bodloni rhai o'r sylwadau sydd wedi dod gan y gweithwyr proffesiynol a'r sectorau y bydd y Ddeddf hon y byddwch yn ei chyflwyno yn effeithio arnynt. Mae pryder yn y sector ynglŷn â chwmpas y ddeddfwriaeth yr ydych yn edrych arni. Felly, byddwn yn ddiolchgar pe gallech efallai roi syniad inni ynghylch pam yn union yr ydych chi wedi nodi’r cymhlethdodau hynny. Diolch am eich datganiad y prynhawn yma, Brif Weinidog.