Part of the debate – Senedd Cymru am 2:23 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Nid wyf yn amau didwylledd Ysgrifennydd y Cabinet, ond mae gen i ofn na wnaeth yr ateb yna roi’r eglurder yr oedd yr Aelod dros Aberafan yn chwilio amdano ac, yn bwysicach fyth, fel y byddai hefyd yn cytuno, yr eglurder y mae’r gweithwyr dur a’u teuluoedd yn chwilio amdano. Rydym ni wedi cael sefyllfa nawr lle gwrthododd prif swyddog ariannol Tata Steel neithiwr roi sicrwydd ynghylch dyfodol Port Talbot. Dywedwyd bod prif swyddog gweithredol eu darpar bartner, Thyssenkrupp, wedi dweud bod hwn yn gyfle gwych i gymryd capasiti allan o'r diwydiant dur. Beth sy'n sbarduno hyn? Beth yw'r cymhelliad yma? Cymryd capasiti allan: mae hynny’n golygu colli swyddi. Ble mae’r fwyell yn mynd i ddisgyn? Nid yw’n mynd i ddisgyn yn Duisburg yn yr Almaen. Nid yw’n mynd i ddisgyn yn IJmuiden yn yr Iseldiroedd. Mae'n mynd i ddisgyn ym Mhort Talbot ac ar draws y safleoedd eraill yng Nghymru a Phrydain.
Felly, rwyf eisiau datganiad diamwys gan y Gweinidog y gallai’r uno hwn, ymhell o fod yn achubiaeth i ddiwydiant dur Cymru, arwain at ei ddirywiad. Fel y mae hi ar hyn o bryd, mae'n rhaid i ni wrthwynebu’r uno hwn. Siaradodd y Prif Weinidog am amodau yn gynharach. Yr unig sicrwydd sydd werth unrhyw beth yw os oes rhaid i’r gyfran ecwiti y mae Llywodraethu y DU a Chymru wedi sôn am ei chymryd ym Mhort Talbot fod yn gyfran euraid, lle ceir feto ar unrhyw benderfyniad yn y dyfodol am golli swyddi yn niwydiannau dur Cymru a’r DU. A yw Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno?
Yn olaf, mae newydd gyhoeddi i ni, mewn gwirionedd—mae hyn yn sicr yn newyddion newydd—nad yw’r broses werthu wedi ei gohirio. Wel, os yw hynny'n wir, a yw'r gefnogaeth ariannol y mae Llywodraeth Cymru—ac a gefnogwyd gennym ni ar y meinciau hyn—wedi ei rhoi i'r pryniant gan y gweithwyr a’r rheolwyr, sydd, rwy’n credu, yn gais cryf a chredadwy iawn, ac efallai mai dyma’r gwir reswm pam mae Tata yn cerdded oddi wrth y broses werthu, gan nad ydyn nhw eisiau cystadleuaeth—? Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn darparu cymorth ariannol i'r tîm hwnnw hyd yn hyn. A fydd y cymorth hwnnw’n parhau nawr ynghyd â'r broses werthu?