Part of the debate – Senedd Cymru am 3:23 pm ar 13 Medi 2016.
Diolch i chi, Lywydd. Arweinydd y tŷ, fel y gwyddoch, heddiw yw diwrnod sepsis y byd. Rwy’n datgan fod hwn yn bwnc sy'n agos iawn at fy nghalon, ac yr wyf am sicrhau bod y cyhoedd yn meithrin gwell dealltwriaeth o’r salwch hwn nad yw’n cael ei adnabod yn aml. Mae'r salwch yn taro yn gyflym ac yn lladd traean o'i dargedau. Mae'n anafu traean arall mewn rhyw ffordd ac yn eu gadael â phroblemau o bob math, ac eto trwy ei ddarganfod yn ddigon cyflym a’i drin yn briodol, mae pobl yn goroesi ac yn goroesi'n dda. Y broblem yw bod sepsis yn ymddangos mewn sawl gwedd, ond fe geir arwyddion cyffredin. Nid yw'r cyhoedd yn adnabod y rhain, nid yw meddygon teulu yn aml yn eu hadnabod, ac nid yw staff unedau damweiniau ac achosion brys, hyd yn oed, yn eu hadnabod, fel y gwn o brofiad personol. Meddwl oeddwn i, arweinydd y tŷ, tybed a allwch chi ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet gyflwyno datganiad byr i'r Siambr yn amlinellu ei gynlluniau i helpu i godi ymwybyddiaeth y cyhoedd a staff meddygol o’r cyflwr hwn, yn enwedig trwy gysylltiadau cyntaf, sef y meddygon teulu a staff unedau damweiniau ac achosion brys, gan fod yna arwyddion rhybuddio cynnar clir o’r salwch dinistriol hwn. Pan gaiff ei ganfod yn gynnar, mae pobl yn byw; pan gaiff ei ganfod yn rhy hwyr, mae pobl yn marw.