Part of the debate – Senedd Cymru am 6:08 pm ar 13 Medi 2016.
Rwy’n croesawu’r cyfle i gymryd rhan yn y ddadl bwysig hon. Mae camddefnyddio sylweddau yn effeithio ar bob rhan o'n cymdeithas a’n cymunedau. Yn ystod yr wythnos ddiwethaf, yfodd tri deg pedwar y cant o ddynion a 28 y cant o fenywod fwy na'r terfynau a argymhellir ar o leiaf un diwrnod. Mae oedolion sy'n byw mewn aelwydydd yn y grŵp incwm uchaf ddwywaith yn fwy tebygol o yfed yn drwm nag oedolion yn y grŵp incwm isaf. Mae pobl hŷn yn tueddu i yfed yn amlach na phobl iau, ac mae pobl ifanc yn fwy tebygol o gymryd cyffuriau na phobl hŷn. Mae un o bob person 16 i 24 mlwydd oed wedi cymryd cyffuriau anghyfreithlon yn ystod y flwyddyn ddiwethaf o’i gymharu ag ychydig dros un o bob 50 yn y braced 55 i 59-mlwydd oed. Mae dynion canol oed yn fwy tebygol o fod yn gaeth i gyffuriau lleddfu poen sydd ar gael ar bresgripsiwn yn unig, ac mae menywod yn fwy tebygol o fod yn gaeth i feddyginiaeth dros y cownter.
Mae nifer y bobl sy'n cael eu hatgyfeirio am driniaeth ar gyfer camddefnyddio sylweddau wedi codi'n sydyn yn y 12 mis diwethaf, ac mae nifer y marwolaethau sy'n gysylltiedig â chyffuriau’n uwch nag erioed. Felly, mae'n hanfodol bod gennym y polisïau cywir ar waith i leihau'r niwed sy'n gysylltiedig â chamddefnyddio sylweddau. Mae UKIP yn croesawu cynllun cyflawni diweddaraf Llywodraeth Cymru, yn arbennig y pwyslais a roddir ar ymdrin â chamddefnyddio sylweddau a phroblemau iechyd meddwl sy’n bodoli ar yr un pryd. Mae timau iechyd meddwl yn adrodd am gynnydd yn nifer y cleifion sy'n cymryd sylweddau seicoweithredol newydd, ac mae defnyddio’r sylweddau hyn yn endemig ymysg y boblogaeth yn y carchar, lle mae gan hyd at 90 y cant o garcharorion ryw fath o broblem iechyd meddwl. Mae’r drws troi’n broblem, ac nid yw’n ymddangos bod y materion hyn yn cael eu datrys mor gyflym ag yr hoffem.
Mae croeso eithriadol i benderfyniad Llywodraeth y DU i wahardd cyffuriau anterth cyfreithlon fel y'u gelwir, ond mae'n rhaid inni wneud mwy i hysbysebu'r cyhoedd am beryglon sylweddau seicoweithredol newydd. Ysgrifennydd y Cabinet, beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i godi ymwybyddiaeth am y niwed sy'n gysylltiedig â sylweddau seicoweithredol newydd ymysg y cyhoedd? Mae eich cynlluniau cyflawni yn cynnwys hyfforddiant i staff, ac, er bod hyn i'w groesawu, mae angen inni addysgu'r cyhoedd os ydym am wrthdroi'r cynnydd mewn defnyddio sylweddau seicoweithredol newydd a'i niwed cysylltiedig. Mae angen inni hefyd weithio gyda'r Weinyddiaeth Gyfiawnder i ymdrin â'r mewnlifiad o sylweddau seicoweithredol newydd yn ein carchardai a sicrhau y gallwn ddarparu gofal iechyd meddwl digonol i garcharorion Cymru. Rydym yn gobeithio y bydd cyflawni eich strategaeth camddefnyddio sylweddau yn cyfateb i’w bwriadau, ac rydym yn gobeithio y gwnaiff y strategaeth wrthdroi'r cynnydd mewn camddefnyddio sylweddau, ac y bydd nifer y marwolaethau sy'n gysylltiedig â chyffuriau’n lleihau. Diolch.