Rwy’n ddiolchgar am y cyfle i gyfrannu at y ddadl hon a thalu teyrnged i amrywiaeth ac ymroddiad ein gweithlu GIG Cymru sy’n gweithio’n galed, ddydd ar ôl dydd, yn wyneb llawer o heriau, rai ohonynt yn acíwt: gweithlu sydd ond yn rhy aml nid yn unig yn y rheng flaen, ond sydd hefyd yn dioddef difrod cyfochrog yr hyn a all deimlo iddynt hwy fel beirniadaeth gyson, yn anffodus, mewn ymwneud cyhoeddus. Nid yw’n syndod fod llawer o’r ddadl heddiw a llawer o’r amser yn canolbwyntio ar y staff rheng flaen rydym yn fwyaf cyfarwydd â hwy—y meddygon, y nyrsys, y parafeddygon. Hoffwn gymryd eiliad i sôn am y staff niferus rwyf wedi cael y fraint o weithio ar eu rhan cyn cael fy ethol i’r Cynulliad hwn yn gynharach yn y flwyddyn—yr ystod o bobl sydd nid yn unig yn ffurfio rheng flaen, ond hefyd asgwrn cefn ein GIG, ac yn ei gadw’n weithredol: y clinigwyr, y gwyddonwyr, yr ymwelwyr iechyd, y ffisiotherapyddion, y porthorion, staff yr ystadau a chynnal a chadw, a llawer mwy—staff y mae’r pwysau ariannol y mae’r GIG yn ei wynebu yn real iawn iddynt ond staff sydd hefyd yn cydnabod y gwaith partneriaeth cadarnhaol—wel, mae’n gadarnhaol y rhan fwyaf o’r amser, oherwydd, fel pob perthynas, mae ei natur yn anwastad—rhwng undebau llafur a gweithwyr y Llywodraeth yng Nghymru. Er fy mod yn gwybod o fy mhrofiad fy hun nad yw trafodaethau bob amser yn cyflawni popeth y gelwir amdano, mae’r drws bob amser ar agor i drafodaeth yma yng Nghymru, sy’n gwrthgyferbynnu’n llwyr, mewn gwirionedd, â’r hyn sy’n digwydd dros y ffin, yn anffodus, lle mae cydweithwyr yn yr undebau llafur yn aml yn gweld y drws yn cael ei gau’n glep yn eu hwynebau. Nid yw’n gyd-ddigwyddiad fod gweithredu diwydiannol yn digwydd yn Lloegr ac nad yw’n digwydd yng Nghymru. O ganlyniad i’r berthynas hon, mae staff a gyflogir yn uniongyrchol yn y GIG bellach yn cael cyflog byw, ac rwy’n falch o fod wedi chwarae rhan fach iawn yn gwneud yn siŵr fod hyn yn digwydd drwy chwarae fy rhan fach yn y trafodaethau partneriaeth a gweithio i wneud yn siŵr nid yn unig fod hyn yn digwydd, ond bod telerau ac amodau gwell ar gael hefyd i weithwyr y GIG yng Nghymru.

Oes, fel y mae pobl wedi’i ddweud, mae yna heriau yn y GIG ac mae yna bob amser ffyrdd y gallwn wella. Rwy’n gwybod drwy brofiad personol, fel rwy’n siŵr y bydd llawer yn yr ystafell hon, ac mae’r Gweinidog ei hun yn gwybod, fod y rhai ar y talcen caled bob amser yn fwy na pharod i gynnig eu cyngor a’u syniadau, ac yn wir, y gweithwyr eu hunain sydd yn y sefyllfa orau yn aml i ddweud wrth wleidyddion nid sut y mae, ond hefyd sut y gellid ei wneud yn y dyfodol. Er na fydd hynny o bosibl yn arwain at chwyldro radical o fewn y GIG, gallai’r syniadau hynny gyda’i gilydd arwain at newid cadarnhaol yn y dyfodol.