Na wnaf.

Rwyf hefyd yn galw ar fy nghyd-Aelodau Ceidwadol i ymuno â mi i roi pwysau ar y Llywodraeth i wella rhagolygon cenedlaethau o bobl ifanc yn y dyfodol ledled Cymru, waeth beth fo’u cefndir ariannol.

I’r rhai sy’n credu bod ysgolion gramadeg yn grair o ryw oes sepia o’r gorffennol, rwy’n cynnig un gair: PISA. Y mis Rhagfyr hwn, cyhoeddir y canlyniadau PISA diweddaraf, ac mae arwyddion cynnar yng nghoridorau’r lle hwn fod Llywodraeth Cymru eisoes yn paratoi ei hesgusodion. Ers 2007, mae Cymru wedi llithro i lawr y safleoedd PISA. Wrth i fwy o wledydd ymuno, mae Cymru wedi disgyn o safle 22 mewn gwyddoniaeth i rannu safle 36, mae wedi disgyn 10 safle mewn mathemateg, ac wedi disgyn o safle 29 mewn darllen i safle 41. Pa syndod annisgwyl a ddaw gyda PISA y tro hwn? Yn 2012, perfformiodd Cymru yn waeth ar gyfartaledd mewn gwyddoniaeth, mathemateg a Saesneg na Lloegr, Gogledd Iwerddon a’r Alban. Ar y pryd, trydarodd arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, Kirsty Williams:

Yn drist ac yn ddig fod 14 mlynedd o Bolisi Addysg Llafur Cymru wedi ein harwain at y canlyniadau #PISA hyn.

Nawr, fel Ysgrifennydd addysg, a fydd Kirsty Williams yn sefyll yn gadarn y tu ôl i’r datganiad hwn ac yn bwrw ymlaen â pholisi sy’n sicrhau newid go iawn?

Mae’r amser wedi dod am weledigaeth newydd feiddgar ar gyfer addysg yng Nghymru, a dylai egwyddor amrywiaeth fod yn ganolog i’r weledigaeth hon—amrywiaeth o arddulliau addysgu, amcanion a blaenoriaethau ysgol. Yn 2006, yn ôl Cymdeithas Genedlaethol yr Ysgolion Gramadeg, cynhyrchodd disgyblion yn yr 164 o ysgolion gramadeg yn Lloegr fwy na hanner cyfanswm y graddau A Safon Uwch yn y pynciau Safon Uwch mwy cadarn na’r hyn a gynhyrchwyd mewn hyd at 2,000 o ysgolion cyfun. Mae’n amlwg fod ysgolion gwladol detholus wedi cynhyrchu rhai o’r perfformiadau gorau mewn arholiadau, yn seiliedig ar dablau cynghrair. O’r profiad hwn—[Torri ar draws.] O’r profiad hwn, fel y mae gwas sifil uchaf Llywodraeth y DU sy’n gyfrifol am ansawdd addysg, y prif arolygydd ysgolion blaenorol, Chris Woodhead, yn datgan yn ddiamwys, mae ysgolion gramadeg wedi cyfrannu mwy at symudedd cymdeithasol nag unrhyw sefydliad arall y mae’r wlad hon wedi ei adnabod erioed.

Yn ei ddatganiad aeth Chris Woodhead ymhellach a dweud efallai y gellid gweld diddymu ysgolion gramadeg hefyd fel ceisio gosod un system addysg sy’n addas i bawb mewn ardal.

Yn ffodus i blant yn Lloegr, mae’r Llywodraeth wedi gwrando ar gyngor yr arbenigwyr ac wedi ailfeddwl ynglŷn â’r penderfyniad trychinebus cynharach i atal sefydlu ysgolion gramadeg newydd. Ond beth am Gymru? A fydd y Llywodraeth—[Torri ar draws.] A fydd y Llywodraeth yn rhoi dogma gwleidyddol o’r neilltu ac yn gosod pobl ifanc o flaen ideoleg? A wnewch chi hynny? Pan gyhoeddwyd y canlyniadau PISA ddiwethaf, dyfynnwyd y Prif Weinidog yn dweud wrth bob un o’r tair gwrthblaid, ‘Os nad ydych yn ei hoffi, beth fyddech chi’n ei newid?’ Felly, wrth Carwyn Jones, ar ran y plant ysgol sydd wedi’u difreinio a’u hanghofio ym mhob man, rwy’n dweud, ‘dewis’.

Mae ysgolion gramadeg yn rhoi cyfle i fyfyrwyr o deuluoedd incwm isel ddianc o afael tlodi a chael addysg o safon heb orfod troi at y sector sy’n talu ffioedd.