Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 21 Medi 2016.
Na, ni wnaf. Na wnaf. Yr holl beth am addysg yng Nghymru yw ei fod, i mi, yn rhy wleidyddol, ac rwy’n meddwl mai’r hyn yr hoffwn ei weld, mewn gwirionedd, yw comisiwn hollbleidiol ar addysg sy’n edrych 20 mlynedd i’r dyfodol, gan fod popeth yng Nghymru heddiw yn fyrdymor tu hwnt. Os edrychwch ar y Ffindir—. Wel, mae’r Ysgrifennydd addysg yn ysgwyd ei phen; nid wyf yn gwybod pam. Mae popeth yn fyrdymor. Os edrychwch ar y Ffindir, mae ganddynt ddosbarthiadau o 15. Felly, os ydych yn mynd i gyflwyno dosbarthiadau llai o faint, yn y bôn, gwych, ond o un neu ddau? Wyddoch chi, beth yw’r pwynt? Rwy’n meddwl bod angen cwestiynu’r gwariant yno, oherwydd, os ydych yn mynd i leihau maint dosbarthiadau o ddwsin, bendigedig; gadewch i ni fwrw ymlaen â hynny, gadewch i ni fod yn radical.
Ieithoedd modern: mae gennym gyfle gwych yng Nghymru i fagu pawb yn ddwyieithog o dair oed ymlaen. Pam ddim? Dylai pob plentyn ddysgu Cymraeg o dair oed ymlaen. Dylent ddysgu iaith Ewropeaidd hefyd—Sbaeneg, Ffrangeg. Pan gyrhaeddant flynyddoedd yr arddegau efallai, beth am ddysgu iaith economi sy’n datblygu? Maent yn ei wneud yn yr Iseldiroedd; pam na allwn ei wneud yma? Ond er mwyn cael y sgiliau sydd eu hangen, unwaith eto, byddwn yn dweud bod angen i chi gael cynllun 20 mlynedd, yn fras.
Dof â fy sylwadau i ben yn awr, ond rwyf am ddweud un peth, gan fod pawb yn sôn am addysg. Rwyf wedi clywed hyn o bob rhan o’r Siambr, gan gynnwys gennyf fi, ond rwyf am ofyn cwestiwn yn hytrach na rhoi ateb. A’r cwestiwn yw: beth rydym ei eisiau o’n system addysg mewn gwirionedd? Hyd nes y byddwn yn gwybod hynny—. Ac nid wyf yn golygu safonau uwch yn unig, a rhethreg wleidyddol. Beth rydym ei eisiau o ran addysg mewn gwirionedd? Beth rydym ei eisiau gan y plant sy’n dod allan ar y pen arall? A hyd nes yr atebwn y cwestiwn hwnnw, hyd nes y byddwn yn gwybod yn union beth rydym ei eisiau a lle rydym yn mynd, nid wyf yn credu ein bod yn mynd i fod yn llwyddiannus.