Rwy’n falch o gyfrannu at y ddadl hon gan y Ceidwadwyr Cymreig ar gysylltiadau trafnidiaeth yng ngogledd Cymru heddiw. Mae llawer o’r pwyntiau roeddwn yn mynd i’w gwneud eisoes wedi cael eu gwneud, felly nid wyf am fynd dros hen dir. Yn wahanol i Hannah Blythyn, byddwn yn dweud fy mod o dan anfantais nad wyf Aelod balch dros ogledd Cymru—rwy’n Aelod balch dros dde Cymru—ac nid oes gennyf y wybodaeth leol fwy manwl y mae Michelle Brown newydd ei mynegi. Felly, bydd fy sylwadau ychydig yn fwy cyffredinol.

Fe fyddwn yn dweud, fodd bynnag, fy mod yn credu, ar ôl bod yn y Siambr hon bellach ers bron i 10 mlynedd, ein bod wedi cael nifer o ddadleuon am ogledd Cymru ac rwy’n teimlo bod pobl y gogledd yn rhy aml yn teimlo eu bod yn cael eu hanghofio, eu gadael ar ôl, eu heithrio, sut bynnag rydych am ei roi—wedi eu hynysu efallai—oddi wrth y Cynulliad hwn a’r penderfyniadau sy’n aml yn cael eu gwneud yma. Gallai hwnnw fod yn fater o ganfyddiad ac efallai nad yw’n farn gywir, ond yn rhy aml dyna yw barn pobl yn y gogledd, ac mae’n rhaid i ni wneud yr hyn a allwn i gau’r bwlch hwnnw. Fel y dywedais, rwy’n dweud fel AC o dde Cymru sy’n byw ychydig i fyny’r ffordd ac yn ei chael yn eithaf hawdd cyrraedd adref, boed ar y ffordd, ar y trên neu ar fws—pa fath bynnag o drafnidiaeth ydyw.

Felly, yn rhy aml, mae gogledd Cymru yn teimlo eu bod yn cael eu hesgeuluso. Mae angen i ni wneud yn siwr eu bod yn teimlo bod Llywodraeth Cymru yn gofalu amdanynt, a dyna pam y mae hi mor bwysig datblygu’r prosiectau mawr megis gwelliannau’r A55 sydd wedi cael eu crybwyll a thrydaneiddio prif reilffordd gogledd Cymru yn y dyfodol.

Ni allwch wadu bod cyfran fawr o’r boblogaeth yn byw yn y de-orllewin a’r de-ddwyrain, a bydd ACau de Cymru bob amser—rwy’n gweld David Rowlands yn nodio—yn cyflwyno’r achos dros wario’r gwariant seilwaith yma, ac wrth gwrs mae angen gwelliannau i’r M4, wrth gwrs, rydym angen trydaneiddio prif reilffordd de Cymru, ond mae angen i’r gogledd deimlo eu bod yn cael eu cynnwys a bod prosiectau’n cael eu datblygu yno. Fel y dywedodd Mark Isherwood, mae angen i ni fanteisio ar gyfleoedd y gogledd, ac mae cyfleoedd yno a chyfleoedd sy’n tyfu. Mae angen i ni gysylltu’r gogledd â phwerdy gogledd Lloegr wrth iddo ddatblygu, a datblygu ein pwerdy gogledd Cymru ein hunain hefyd o bosibl.

Mae gwelliannau trafnidiaeth, wrth gwrs, yn allweddol i hyn, ac rwy’n cytuno’n llwyr â’r sylwadau a wnaeth Dr Dai Lloyd yn gynharach, ac mae’r cysyniad, fel y dywedais wrth ymyrryd, o system docynnau integredig sengl ar draws gogledd Cymru yn un gwych. Mae’n un sydd gennym yn ein cynnig, ac mae’n un y mae Plaid Cymru a phleidiau eraill yn amlwg yn cytuno yn ei gylch. Y broblem yw, os goddefir yr ymadrodd o adroddiad blaenorol y Pwyllgor Menter a Busnes yn y Cynulliad diwethaf, mae’n beth cythreulig o anodd i’w gyflawni. Felly iawn, gadewch i ni ei gael fel uchelgais, ond gadewch i ni beidio â rhoi ein hwyau i gyd yn y fasged honno yn y tymor byr. Gadewch i ni weithio ar ddatblygu pethau sy’n haws eu gwneud ar unwaith, megis gwella amserlennu a dibynadwyedd y gwasanaethau sydd gennym. Ond iawn, rydych yn llygad eich lle, Dai: gadewch i ni wneud yn siŵr yn y tymor canolig a’r tymor hwy mai ein huchelgais yw cysylltu’r gogledd a’r de a chanolbarth Cymru, a’i gwneud yn hawdd i fynd ar-lein ac archebu eich tocyn oddi yma i Ynys Môn—mor hawdd ag y gallwn ei wneud.

Metro gogledd Cymru: wel, mae’n rhan o hyn. Mae’n dal i fod yn bell i ffwrdd, mae’n amlwg, ac mae’n ddealladwy ar hyn o bryd fod ffocws Llywodraeth Cymru ar fetro de Cymru. Deallaf fod Ysgrifennydd y Cabinet dros y seilwaith trafnidiaeth—gadewch i ni gael y derminoleg yn gywir—yn methu gwneud popeth ar unwaith—nid chi yw Superman eto, Ken, felly rhaid i chi flaenoriaethu—ond nid yw hynny’n golygu na allwn ddechrau datblygu cynllun busnes ar y pwynt hwn ar gyfer metro gogledd Cymru. Credaf y byddai pobl y gogledd yn edrych ar hynny fel arwydd fod buddiannau’r gogledd yn bwysig i’r Cynulliad hwn.

Yn olaf, Lywydd, mae’n bwysig ein bod yn datblygu’r cysylltiadau hynny rhwng y dwyrain a’r gorllewin ac mae Ysgrifennydd y Cabinet dros drafnidiaeth a’r seilwaith wedi gwneud y pwyntiau hyn dros yr haf. Ydym, rydym i gyd yn awyddus i ddatblygu’r cysylltiadau rhwng y gogledd a’r de, ond i fod yn realistig, mae llawer o’r cysylltiadau economaidd hanfodol hynny, ac fe fyddant yn y dyfodol agos, rhwng y dwyrain a’r gorllewin. Yn y de, byddant yn croesi i Fryste a Llundain. Yn y gogledd, byddant yn mynd i ddinasoedd mawr y gogledd, yn enwedig wrth i Bwerdy’r Gogledd ddatblygu. Felly, gadewch i ni beidio â thynnu ein llygaid oddi ar y bêl yn y mater hwn. Gofynnaf i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, ystyried y cynnig hwn yn yr ysbryd y’i cyflwynwyd. Fel y dywedais, ni allwch wneud popeth ar unwaith, ond a allwn gael ychydig bach mwy o ffocws ar economi gogledd Cymru, ar ddatblygu’r cysylltiadau trafnidiaeth hanfodol hynny, a manteisio ar y cyfleoedd y mae gogledd Cymru yn eu rhoi i ni? Gadewch i ni edrych at Gymru yn y dyfodol lle gall y gogledd a’r de chwarae rhan gyfartal yn datblygu economi Cymru, a lle bydd poblogaeth Cymru gyfan yn teimlo eu bod wedi eu cynnwys.