Part of the debate – Senedd Cymru am 5:20 pm ar 28 Medi 2016.
Ond byddaf yn gwybod yn well y tro nesaf. Nid yw’r ddogfen yn dweud dim am yr ateb i’r problemau TB, nid yw’n dweud dim am y cwymp yn incwm ffermydd, ac nid yw’n dweud dim am orlwytho ffermwyr â rheoliadau.
Ar y gwasanaeth iechyd, unwaith eto, maent
‘wedi ymrwymo o hyd i egwyddorion sylfaenol y GIG, sef gofal iechyd rhad ac am ddim ar gael i bawb pan fo’i angen.’
Ond mae hynny’n syndod mawr i drigolion Blaenau Ffestiniog, fel y dywedais wrth holi’r Prif Weinidog ddoe, gan fod eu hysbyty wedi cau a phrin fod ganddynt unrhyw feddygon teulu ar ôl. Nid oes ateb i argyfwng recriwtio meddygon teulu yng Nghymru yn y ddogfen hon chwaith.
Ar drafnidiaeth, y cyfan sydd gennym yw rhestr wedi ei hail-gynhesu o brosiectau sydd wedi bod ar y gweill ers blynyddoedd. Ffordd liniaru’r M4—mae honno wedi bod yn cael ei thrafod ers wyth mlynedd ac nid ydym wedi cyrraedd y llinell gychwyn ar honno o hyd. Ond dywedir wrthym ein bod yn mynd i leihau allyriadau carbon 80 y cant erbyn y flwyddyn 2050, a chanlyniadau hynny fydd ychwanegiad enfawr at faich costau diwydiant Prydain a chynnydd enfawr ym miliau trydan cartrefi cyffredin ledled Cymru, ac aelodau tlotaf y gymuned fydd y rhai a fydd yn dioddef fwyaf. A dyna beth y mae’r Llywodraeth Lafur hon wedi ymrwymo i’w wneud.
Mae’r ddogfen gyfan yn seiliedig, i fynd yn ôl at ymyriad Joyce Watson, ar y syniad ein bod yn mynd i gael economi sy’n crebachu o ganlyniad i adael yr UE, ond mae rhagolwg gan y Trysorlys a gyhoeddwyd heddiw wedi cael ei ddiwygio bellach i’r cyfeiriad arall, i ffwrdd o’r ‘prosiect gwae’. Felly, yr hyn y mae gadael yr UE yn ei roi i ni yw cyfle enfawr i ddod â phwerau adref, nid i San Steffan yn unig, ond hefyd i Gaerdydd, a’u defnyddio er mwyn gwella potensial cynhyrchiol economi Prydain ac felly, er mwyn gwella ffyniant pob dosbarth a lefel incwm yn y gymdeithas. Am fod y pwerau hynny ar hyn o bryd yn nwylo pobl nad ydynt yn cael eu hethol ac nad ydynt yn atebol felly i bobl y wlad hon, mae’n rhoi pob cyfle i ni wella democratiaeth ym Mhrydain hefyd.
Mae’n hurt meddwl y bydd gadael yr UE—hyd yn oed yn yr hyn y gallech ei ystyried yn senario waethaf o fethu gwneud unrhyw fath o gytundeb â’r UE o gwbl—fod hynny’n mynd i arwain at grebachu’r economi, gan mai 5 y cant yn unig o’n cynnyrch domestig gros a ddaw o allforion i’r UE, a byddai tariff o 4 y cant fan bellaf ar 65 y cant o’r 5 y cant hwnnw pe na baem yn dod i unrhyw gytundeb gyda’r UE. Felly, rydym yn sôn yn unig, yn y senario waethaf, am leihad posibl o ran o 1.5 y cant o’r cynnyrch domestig gros—os anwybyddwch holl effeithiau dynamig gadael yr UE a’n rhyddid i ffurfio cytundebau masnach â gwledydd o amgylch y byd sy’n cael eu blocio neu eu rhwystro ar hyn o bryd yn sgil yr angen i 28 o wledydd gytuno ar y cytundebau hyn cyn y gellir eu rhoi ar waith.