11. 8. Dadl: Blaenoriaethau'r Llywodraeth a'r Rhaglen Ddeddfwriaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:50 pm ar 4 Hydref 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 5:50, 4 Hydref 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. A gaf i ddiolch i'r Aelodau am y ffordd y mae'r ddadl wedi symud ymlaen heddiw? Roedd llawer o gwestiynau, wrth gwrs, a bydd llawer ohonynt yn cael eu hateb yn ystod tymor y Llywodraeth hon yn y swydd.

A gaf i ddechrau gyda Brexit? Realiti'r sefyllfa yw nad oes neb yn gwybod sut y bydd y model yn edrych; mae'n anodd cynllunio heb wybod beth y gallai'r meini prawf fod. I mi, mae'n gwbl hanfodol nad oes unrhyw dariffau sy'n ymwneud â thelerau masnach rhwng y DU a'r UE. Os oes tariffau, yna bydd y sefyllfa yn anodd iawn; does dim dianc rhag hynny, ac nid yw er lles Cymru i hynny ddigwydd. Heb dariffau, rwy’n credu y gallwn barhau i gynnal ein sefyllfa a dweud bod Cymru yn lle i fuddsoddi ynddi oherwydd ei bod yn darparu porth i'r farchnad Ewropeaidd. Y realiti yw nad yw’r Alban mewn sefyllfa ddim gwahanol—nid yw wedi mynd ddim pellach nag yr ydym ni—ond mae teilyngdod, fodd bynnag, rwy’n credu, i ni, yr Alban, Gogledd Iwerddon, Gibraltar ac Ynys Manaw—am ei bod yn colli ei hundeb tollau â'r UE—chwilio am dir cyffredin a defnyddio'r tir cyffredin hwnnw i ddatblygu safbwynt i’w chymryd gyda Llywodraeth y DU, wrth i Lywodraeth y DU edrych ar Brexit. Ni welaf unrhyw anhawster o wneud hynny mewn egwyddor.

Gallaf ddweud fy mod yn croesawu rhywbeth y mae Llywodraeth y DU wedi ei wneud heddiw, sef darparu mwy o eglurder o ran cyllid Ewropeaidd. Cyhoeddodd y Canghellor ddoe bod prosiectau a ariennir gan Ewrop a lofnodwyd ar ôl datganiad yr hydref, ond cyn i'r DU adael yr UE, yn parhau i gael eu hariannu—cam ymhellach nag oedd yn wir o'r blaen. Ac rydym wedi cael cadarnhad heddiw nad oes unrhyw gwestiwn bod Llywodraeth y DU yn cael unrhyw reolaeth dros gyllid Ewropeaidd yng Nghymru, yn unol â'r setliad datganoli, ac rwy’n dyfynnu:

‘Mater i Lywodraeth Cymru yw penderfynu ar yr amodau a ddefnyddir i asesu prosiectau o fewn eich cymhwysedd datganoledig.’

Felly, rwy'n falch bod Llywodraeth y DU wedi symud oddi wrth unrhyw awgrym y dylai reoli cyllid Ewropeaidd yng Nghymru, ac rwy'n siŵr y bydd arweinydd y Ceidwadwyr yn cymryd sylw o hynny, oherwydd gwn fod ei safbwynt wedi bod yn wahanol iawn i'r un yr wyf i newydd ei hamlinellu gan y Trysorlys. Rwy'n edrych ymlaen at yr hyn a ddywed yn y 24 awr nesaf ar hynny.

Mae'n sôn am TB buchol. Bydd hynny'n fater y byddwn yn parhau i fynd i'r afael ag ef. Rydym yn gwybod bod hynny'n flaenoriaeth i ffermwyr yng Nghymru, a gwyddom fod nifer yr anifeiliaid sy'n cael eu profi wedi cynyddu. O ganlyniad, mae mwy o TB yn cael ei ganfod, ond nid yw’r clefyd yn sicr, mor gyffredin ag yr oedd unwaith.

O ran tai fforddiadwy, byddwn yn mynd ati mewn amrywiaeth o wahanol ffyrdd i gyflawni o ran tai fforddiadwy. Bydd rhai ohonynt yn dai cymdeithasol—mae hynny'n wir—ond fe fydd yna bobl sydd eisiau prynu tai ac mae amryw o wahanol fodelau y gellir eu defnyddio ar gyfer hynny. Gwyddom, mewn rhai rhannau o Gymru wledig, nad yw'r ffaith bod pob tŷ ar y farchnad agored o fudd i bobl leol, ac mae hynny'n rhywbeth y mae angen inni roi sylw iddo.

Mae'r SCCC wedi ei godi. Bydd y Gweinidog yn edrych i fynd i'r afael â hynny yn ystod yr ychydig wythnosau nesaf, gan wneud penderfyniad o leiaf erbyn diwedd y flwyddyn galendr hon.

O ran targedau addysg, rydym yn gweld—