4. 3. Dadl Plaid Cymru: Yr Economi Wledig

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:47 pm ar 5 Hydref 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Simon Thomas Mr Simon Thomas Plaid Cymru 3:47, 5 Hydref 2016

(Cyfieithwyd)

Rwy’n ddiolchgar i’r holl Aelodau a gymerodd ran yn y ddadl. Yn amlwg, bydd hon yn sgwrs barhaus sydd angen i ni ei chael, ond rwy’n credu bod tair thema glir wedi dod yn amlwg.

Yn gyntaf oll, rhaid i ni sicrhau nad oes unrhyw ddal yn ôl ar bwerau neu adnoddau yn Llundain pan fyddwn yn symud oddi wrth yr Undeb Ewropeaidd. Siom mawr i mi oedd bod Andrew R.T. Davies, pan lwyddodd i gael ei frecwast, wedi cael y syniad rhyfedd yma y dylai cronfeydd strwythurol gael eu gweinyddu’n uniongyrchol o Lundain i Gymru. Mae’r egwyddor honno—ildio ar yr economi—yn golygu y gallem ildio hefyd mewn amaethyddiaeth. Mae cronfeydd strwythurol wedi cael eu datganoli dros y 17 mlynedd diwethaf, ac mae hanes ymyrraeth uniongyrchol o Lundain yn economi Cymru, gyda gwyliau gardd a phrosiectau mewnfuddsoddi dros nos na lwyddodd erioed i ddwyn ffrwyth mewn gwirionedd, yn eithriadol o wael hefyd, felly mae angen i ni ymladd dros yr egwyddor honno.

Yr ail egwyddor y credaf fod Plaid Cymru â diddordeb ynddi yw mai parhau aelodaeth o’r farchnad sengl, yn y sefyllfa bresennol, yw’r ffordd orau ymlaen, i’n sector amaethyddol yn bendant. Mae gwahaniaeth rhwng aelodaeth o’r farchnad sengl a’r undeb gwleidyddol. Mae’n rhyfedd fod y rhai sydd wedi bod yn dadlau, ers 20 mlynedd a mwy, fod y farchnad sengl a’r undeb tollau wedi tyfu’n rhy wleidyddol bellach eisiau rhoi’r gorau i’r rhan ganolog honno o gysylltiadau masnach y farchnad rydd a ninnau wedi rhoi’r gorau i’r undeb gwleidyddol, ac rwy’n credu bod angen i ni gadw hynny mewn cof.

Mae’r trydydd pwynt yn ymwneud â sut rydym yn sicrhau bod ffermwyr yn cael mynediad at y cronfeydd hyn yn awr, ac rwy’n credu bod angen i ni weld mwy gan y Llywodraeth, gan fod gennym sicrwydd ynglŷn â chyllid ar gyfer y dyfodol agos. [Torri ar draws.] Nid oes gennyf amser, nac oes. Nawr fod gennym sicrwydd o gyllid ar gyfer y dyfodol agos, rwyf am weld y Llywodraeth yn symud ymlaen yn gyflymach o lawer â’r rhaglen Glastir gyfredol a chynlluniau’r rhaglen datblygu gwledig presennol fel bod ffermwyr yn gallu gwneud y defnydd gorau ohonynt. Rwy’n gwybod bod yna brosiectau da i’w cael—gadewch i ni wneud yn siŵr ein bod yn rhannu’r arferion gorau hynny.