Part of the debate – Senedd Cymru am 3:51 pm ar 5 Hydref 2016.
Rydw i’n dyfynnu o ystadegau swyddogol, ac er, efallai, bod yna adegau—y Fenni, er enghraifft, adeg yr ŵyl fwyd, mae’n edrych yn brysur iawn yna, ond pan fyddwch chi’n edrych dros y flwyddyn gyfan, mae’r ffeithiau yn dangos yn wahanol, yn anffodus. Mae’n ddrwg gen i fod yn negyddol, ond dyna ydy’r sefyllfa, ond mae’n cynnig ni yn cynnig ffordd ymlaen a ffordd i wella hynny.
Mae tystiolaeth sy’n dangos bod cyrchfannau y tu allan i ganol trefi sy’n cynnig parcio am ddim ar eu hennill ar draul canol trefi. Mae llawer o gynghorau ar hyd Cymru yn cynnig parcio am ddim—am gyfnod dros y Nadolig, er enghraifft—mewn ymdrech i ddenu pobl i wario yng nghanol ein trefi ni, ond rydym ni’n gwybod am y cyni ariannol sy’n wynebu cynghorau ar hyn o bryd. Felly, beth mae’n cynnig ni’n ei alw amdano fo ydy sefydlu cronfa newydd fydd yn galluogi awdurdodau lleol a grwpiau cymunedol i gynnig parcio am ddim mewn trefi ledled Cymru. Cronfa fuasai hon buasai’n galluogi awdurdodau lleol i wneud cais am grant i’w digolledu nhw, mewn ffordd, am unrhyw ffioedd parcio na fyddan nhw yn eu casglu, ac i gynnig parcio am ddim am ychydig oriau ar gyfer cefnogi trefi sydd wir ei angen. Mi fuasai angen meini prawf penodol ar y gronfa yma er mwyn sicrhau bod y trefi sydd angen yr help yn cael yr help yna. Ond, wrth gwrs, rhan o strategaeth ehangach fyddai’r cynnig parcio am ddim mewn rhai llefydd.
Mae angen iddo fo fod yn rhan o strategaeth sy’n cynnig pethau fel ardrethi busnes. Rhan allweddol o unrhyw strategaeth adfywio ydy edrych ar ardrethi busnes. Rôn i’n hynod o siomedig i weld yn ddiweddar y Llywodraeth yn camu’n ôl o’i haddewid i wella’r system bresennol ar gyfer busnesau bach yng Nghymru. I fod yn glir, nid yw ymestyn y system bresennol ddim yn cyfateb i doriad pellach mewn ardrethi busnes. Ein polisi ni ydy hyn: cynyddu rhyddhad ardrethi busnes fel nad oes angen i dros 70,000 o gwmnïau bach a chanolig dalu treth busnes o gwbl, ac efo 20,000 o fusnesau eraill yn derbyn rhywfaint o ryddhad hefyd.
Hefyd yn rhan o strategaeth adfywio mae ardaloedd gwella busnes yn gallu bod yn llwyddiannus iawn—ardaloedd gwella busnes yn cael eu harwain gan y gymuned fusnes leol, ac wedyn maen nhw’n buddsoddi mewn datblygiadau a chynlluniau wedi eu seilio ar flaenoriaethau lleol. Mae BID Bangor a Hwb Caernarfon, er enghraifft, sy’n ardaloedd gwella busnes, wedi gweld busnesau’n cyfrannu ardoll o 1.5 y cant o’u gwerth trethiannol, a’r cyllid yna wedyn yn cael ei ddefnyddio i fuddsoddi a gwella’r ardal.