Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy’n falch o gymryd rhan yn y ddadl heddiw. Byddaf yn mwynhau cymryd rhan ynddi oherwydd ei fod yn fater rwy’n teimlo’n angerddol yn ei gylch. Mae’r Ceidwadwyr Cymreig wedi cyflwyno dadleuon ar y mater hwn yn aml iawn, ac mae’n dda ein bod ni wedi cael un arall heddiw; gadewch i ni barhau i’w cael hyd nes y bydd y mater wedi cael ei ddatrys. Rwy’n edrych ymlaen at y dydd pan na fydd gennym ddadleuon ar adfywio ein strydoedd mawr am fod y Llywodraeth a ninnau fel gwleidyddion wedi datrys y problemau. Ond rwy’n cynnig y gwelliannau yn enw Paul Davies.

Dylwn ddweud am ein gwelliannau ein hunain ein bod yn cefnogi cynnig Plaid Cymru heddiw yn fawr iawn, ac rydym yn cefnogi’r egwyddor o barcio am ddim. Rwy’n dadlau’n gryf dros barcio am ddim, yn enwedig parcio am ddim am awr neu ddwy yng nghanol trefi; rwy’n credu bod hynny’n gwbl hanfodol. Dyna yw polisi’r Ceidwadwyr Cymreig wedi bod ers peth amser. Rydym eisiau gwella’r cynnig heddiw drwy ymestyn y mater i gyd-destun ehangach, ond dylwn nodi ein bod yn cefnogi safbwynt Plaid Cymru ar hyn yn fawr iawn.

Nod ein hail welliant yw annog lleoli gwasanaethau yng nghanol trefi. Rwy’n credu nad mater i un Gweinidog yn unig yw hwn, ond i holl Ysgrifenyddion y Cabinet, yn enwedig Ysgrifennydd y Cabinet dros iechyd a llesiant. Cynhaliais ymweliad yn fy etholaeth ddydd Gwener â Dudley Taylor Pharmacies, a chyfarfod â’r rheolwr, Dylan Jones, a hefyd gyda Russell Goodway, o Fferylliaeth Gymunedol Cymru. Pan es i mewn i’r siop yn Llanidloes sylwais ei bod yn mynd yn ôl yn bell iawn. Yn ffodus, rwy’n berson eithaf iach ac nid oes angen i mi fynd i mewn i fferyllfeydd yn aml iawn, ond roedd yn ymestyn yn ôl. Wrth i mi gyrraedd y cefn, roedd yr holl staff yn brysur o gwmpas eu pethau hefyd, a dywedais, ‘Faint o staff sydd yma?’—’Un ar ddeg o staff.’ Ac roedd hi’n amlwg mai’r busnes hwnnw oedd y busnes angor ar y stryd honno. Yr hyn a’m tarodd, wrth i ni gael y drafodaeth am y fferyllfa’n cynnal iechyd y dref, oedd mai’r fferyllfa honno oedd yn cynnal iechyd y stryd fawr mewn gwirionedd. Nid oedd unrhyw awgrym fod unrhyw fygythiad y byddai’r fferyllfa honno’n symud, ond yr hyn a’m tarodd oedd, pe bai’r fferyllfa honno’n bresennol ar strydoedd eraill mewn trefi eraill ledled Cymru, ac nid y fferyllfa’n unig, ond optegwyr a meddygfeydd hefyd wedi’u lleoli ynghanol y dref—. Roeddwn yn mynd i ddweud banciau hefyd, ond yn anffodus, mae Llanidloes yn enghraifft dda o rywle lle bu ganddynt bedwar o fanciau rai blynyddoedd yn ôl, ac yn awr un banc sydd yno a hwnnw’n rhan-amser, felly mae’n anodd denu banciau i ganol ein trefi; mae dim ond eu cadw yno’n waith caled.

Ond rwy’n credu ei bod yn anffodus iawn fod cyfraddau siopau gwag ar y stryd fawr yn parhau i gynyddu, a’u bod yn uwch na chyfartaledd y DU yn gyson hefyd, ac yn deillio o’r nifer isel o ymwelwyr â chanol ein trefi. Yn aml iawn, y rheswm am hyn yw bod adeiladau’n cael eu gadael mewn cyflwr gwael. Enghraifft arall yw tref arall yn fy etholaeth, y Drenewydd, lle mae canolfan siopa Ladywell, yr uned fawr yno, yn wag. Roedd y Co-op yno ychydig flynyddoedd yn ôl, ac mae’r ffaith eu bod wedi symud oddi yno ac wedi mynd bellach wrth gwrs, yn effeithio ar yr holl unedau llai o gwmpas y safle hwnnw hefyd.

Rwy’n hoff o ddefnyddio siopau lleol, pan allaf wneud hynny. O bryd i’w gilydd, byddaf yn siopa yn Tesco pan fydd y siopau llai eraill yn—[Torri ar draws.] Nid yw siopa’n Tesco yn beth drwg; nid wyf yn awgrymu hynny. Ond pan fydd siopau canol y dref wedi cau, yna byddaf yn mynd i Tesco. Nid oes cymaint â hynny o amser er pan oeddwn yn Tesco—a bydd llawer ohonoch sy’n siopa yn gwybod ei fod yn lle da i gynnal eich cymorthfeydd etholaeth—ac roedd rhywun yn rhuthro tuag ataf yn eu rhwystredigaeth. Meddyliais, ‘Maent yn mynd i ddweud rhywbeth wrthyf nawr’, ac yn y bôn, y fersiwn fer oedd, ‘Beth ydych chi’n mynd i’w wneud am yr holl siopau hyn yn cau?’ Roedd ganddynt fasgedaid enfawr o gynnyrch yn gorlifo, a’r cyfan a wneuthum oedd edrych i lawr, edrych yn ôl i fyny arnynt ac rwy’n meddwl eu bod wedi deall beth roeddwn yn ei ddweud.

Ond y mater yn y fan honno yw dweud ein bod yn cydnabod bod y stryd fawr yn newid oherwydd y rhyngrwyd ac o ganlyniad i ganolfannau siopa y tu allan i’r dref; mae’n rhaid i ni gydnabod bod hyn yn digwydd a mynd i’r afael â’r mater drwy ddenu gwasanaethau eraill i mewn i ddefnyddio cyfleusterau canol y dref.

Cefais gyfarfod y bore yma—cyfarfod brecwast, nid cyfarfod ‘Brexit’; cyfarfod brecwast. Roedd ein pwyllgor wedi—[Torri ar draws.] Byddaf mewn trafferth yn awr. Roedd yn—[Torri ar draws.] Roeddwn yn dweud wrth y Siambr fy mod wedi cael cyfarfod brecwast y bore yma. [Chwerthin.] Yn y cyfarfod brecwast y bore yma o Bwyllgor yr Economi, y Seilwaith a Sgiliau, buom yn siarad â busnesau bach—[Chwerthin.] Sut rydw i’n mynd i ddal ati, nawr? Buom yn siarad â busnesau bach am eu pryderon—