5. 4. Dadl Plaid Cymru: Y Stryd Fawr a Chanol Trefi

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:17 pm ar 5 Hydref 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Siân Gwenllian Siân Gwenllian Plaid Cymru 4:17, 5 Hydref 2016

Diolch yn fawr. Diolch am drafodaeth ddigon bywiog prynhawn yma. Mae’r Ceidwadwyr wedi mynegi eu cefnogaeth i’r cynnig, ond nid wyf yn fodlon derbyn gwelliant 1 achos mae hwn yn ehangu’r maes gwaith yn rhy fawr, ac, yn anffodus, mae’r Llywodraeth bresennol yn colli ffocws yn rhy aml, a fuaswn i ddim yn licio iddyn nhw wneud hynny ar y mater yma.

Roeddech chi’n sôn am fferyllfeydd yng nghanol y stryd fawr, ac rwy’n cytuno bod y rhain yn bwysig, ac mae’n bwysig cael y gwasanaethau eraill ar y stryd yn ogystal â siopau. Rydw i’n cydnabod bod canol ein trefi ni yn newid, wrth gwrs hynny, ac mae’n rhaid i ni chwilio drwy’r amser am ffyrdd newydd o helpu ac adnewyddu canol y trefi. Mae’r ateb yn gymhleth, felly rydym yn cynnig cynllun eithaf syml o greu cronfa—nid cronfa sydd â miliynau o bres ynddi hi, ond cronfa fechan i alluogi cynghorau lleol i wneud cais am arian er mwyn iddyn nhw arbrofi â’r syniad yma. Iawn, os nad ydy o ddim yn gweithio ar ôl ychydig o flynyddoedd, gallwn gael gwared ar y syniad. Nid ydy’r Llywodraeth yma yn dda iawn am gael gwared ar gynlluniau sydd ddim yn gweithio, ond buaswn i’n awgrymu yn yr achos yma i roi cynnig arni hi, ac os nad ydy o’n gweithio, wel, dyna ni—rydym ni wedi rhoi cynnig arni hi.

O ran y pwynt—[Torri ar draws.] Nid oes gennyf lawer o amser. O ran y pwynt ynglŷn â newid hinsawdd a defnyddio ceir, ac annog ceir, rydw i’n cyd-fynd â chi. Mae gennyf lot o gydymdeimlad â chi, ond yn yr ardal lle rydw i’n byw, mae’r car yn hollol hanfodol ar gyfer byw o ddiwrnod i ddiwrnod. Trïwch chi fynd ar fỳs cyhoeddus, neu feic, o Ddeiniolen, neu Nebo, neu Nantlle i lawr i’r canolfannau trefol—mae hi bron iawn yn amhosibl. Un bws y diwrnod, ac a ydych chi wedi gweld yr elltydd sydd yna o gwmpas ein hardal ni? Mae’n iawn i rywun fynd ar feic os ydyn nhw’n ffit ac yn heini, ond rydym ni yn sôn am nifer o bobl sydd ddim yn y sefyllfa yna yn fanna. Felly, rydw i yn cyd-weld, ond i fod yn realistig, mae’r car yn rhan o’n bywydau ni yng nghefn gwlad, yn sicr.

Rwy’n cyd-fynd â chi hefyd ynglŷn â’r angen i roi pwysau ar yr archfarchnadoedd i gyfrannu, efallai, o ran y broblem yma. Mi fyddwn i’n falch iawn petai Llywodraeth Cymru yn dechrau rhoi pwysau ar Tesco, Morrisons a’r cwmnïau mawr yma i edrych o ddifri ynglŷn â sut fedran nhw helpu i fywiogi canol ein trefi ni.

Rhan o becyn o fesuriadau ydy hyn—rhan fechan ohono fo. Mae eisiau lot o bethau eraill yn digwydd o’i gwmpas o. Cost cymharol fechan, peilot dros dro—os nad ydy o’n gweithio, nid ydym yn cario ymlaen efo fo. Ond beth am ei drio fo? Mae eisiau syniadau ffres yn y lle yma, ac mae hwn yn un ohonyn nhw. A gawn ni roi cynnig arni hi, os gwelwch yn dda?