Nid oes gan y penderfyniad hwn sy’n cael ei yrru gan ddogma ddim i’w wneud â chynyddu’r cyflenwad o dai cymdeithasol. Mae’n ddrwg gennyf, Joyce. Mae ganddo bopeth i’w wneud â symud y bai am fethiant llwyr Llafur, ar ôl 17 mlynedd mewn grym, i gynyddu’r cyflenwad o dai cymdeithasol. A dweud y gwir, Ddirprwy Lywydd, yn ardal Casnewydd fe geisiwyd adeiladu’r tai hynny yn y campws academaidd, campws y brifysgol. Heddiw—heddiw ddiwethaf—er mwyn adeiladu tai cymdeithasol, maent wedi caniatáu dymchwel un eglwys eiconig yng Nghasnewydd, er mwyn codi ychydig o dai. Mae angen edrych ar hynny hefyd: ble mae’r tai yn mynd i gael eu hadeiladu. Dyna faes arall y dylai’r Blaid Lafur ei ystyried: dweud wrth yr holl gynghorau na ddylid tarfu ar adeiladau rhestredig neu adeiladau eiconig.

Mae’r argyfwng tai cymdeithasol yng Nghymru yn ganlyniad i fethiant Llafur Cymru i gyrraedd targedau adeiladu. Yn 2007, pan ddeuthum yma, roedd yna brosiect mawr—targed mawr a osodoch yn y Siambr hon: 25,000 o dai, ac ni chyflawnoch chi fwy na—[Torri ar draws.] Ni chyflawnoch chi fwy na 6,000. Ac yna, yn y diwedd, fe ddywedoch mai peilot yn unig ydoedd. Duw a’ch helpo.

Ers 2004, mae Llywodraethau olynol yng Nghymru wedi cael eu rhybuddio ynglŷn ag argyfwng sydd ar y ffordd oni bai eu bod yn cynyddu’r gwaith adeiladu tai. Dywedodd ei adolygiad tai ei hun wrth y Llywodraeth flaenorol y byddai’n rhaid iddi adeiladu o leiaf 14,000 o gartrefi bob blwyddyn tan 2026 er mwyn ateb y galw am dai, fel y mae David Melding wedi sôn eisoes. Mae’r Ffederasiwn Adeiladwyr Cartrefi yn nodi bod cynllunio gwael a chostau uwch sy’n gysylltiedig ag adeiladu cartrefi yng Nghymru wedi peryglu buddsoddiad. Dyna drychineb arall sy’n deillio o agwedd Llafur. Dywedir bod yr amgylchedd cynllunio a datblygu mwy deniadol yn Lloegr yn golygu bod nifer y caniatadau wedi cynyddu 49 y cant, er bod y nifer yn gostwng yng Nghymru.

Ceir tua 23,000 o dai gwag yng Nghymru. Mae rhai angen eu hadnewyddu, ac eto 7,500 o dai gwag yn unig y sicrhaodd Llywodraeth flaenorol Cymru eu bod ar gael i’w hailgyflwyno i’r stoc dai. Ddirprwy Lywydd, mae arnom angen dull newydd o weithredu ar gyfer tai yng Nghymru: nid un sy’n seiliedig ar ddogma sosialaidd aflwyddiannus adain chwith y 1970au, ond un sy’n diwallu—[Torri ar draws.] Un sy’n diwallu anghenion a dyheadau ein pobl—[Torri ar draws.]