Part of the debate – Senedd Cymru am 5:06 pm ar 5 Hydref 2016.
Mae gennym lu o gynlluniau. Y model 20,000, y byddaf yn dod ato mewn eiliad—. Gwn fod David yn ceisio esgus nad yw’n deall y ffigurau, ond rwy’n gwybod bod yr Aelod yn dda am wneud hyn. Fe’u hesboniaf yn fanylach.
Gadewch i mi ddweud un ffaith sylfaenol wrthych am yr hawl i brynu a beth sydd wedi digwydd mewn gwirionedd yn y sector hwn: y ffaith amdani yw bod gwir effaith yr hawl i brynu wedi ei gweld wrth i’r blynyddoedd fynd heibio. Mae ymchwil yn dangos bod cyfran sylweddol o gartrefi a werthwyd o dan yr hawl i brynu—mae mwy na 40 y cant o’r rheini wedi cyrraedd y sector rhentu preifat yn y pen draw, gan gynyddu’r union renti yr awgrymodd yr Aelod eu bod yn codi. Dyna’r union reswm pam y mae’r rhain yn eiddo anfforddiadwy. Mae’n rhaid i ni atal gwerthu mwy o dai cymdeithasol a diogelu stoc tai cymdeithasol. [Torri ar draws.] Mae’r Aelod yn dal ati i weiddi, ond mae’r ffeithiau hyn yn siarad drostynt eu hunain.
Gadewch i ni fynd at y rhifau roedd David a’i gyd-Aelodau am eu herio. Rwy’n ddiolchgar am y cyfle i ddangos ein dull o resymu. Yr adroddiad a gomisiynwyd y cyfeiriodd yr Aelod ato—unwaith eto, mae’n ddogfen dda iawn—yw adroddiad y Sefydliad Polisi Cyhoeddus i Gymru, ‘Future Need and Demand for Housing in Wales’, ym mis Medi 2015. Roeddent yn rhagweld angen ychwanegol am 174,000 o gartrefi i gyd yn y cyfnod 2011-31. Byddai hyn yn cyfateb i 8,700 y flwyddyn, a bydd angen 5,200 ohonynt—tua 60 y cant—yn sector y farchnad, a thua 3,500—40 y cant y flwyddyn—yn y sector cymdeithasol, sef cyfanswm o 70,000 o gartrefi rhent cymdeithasol ychwanegol dros y cyfnod o 20 mlynedd nesaf.
Rydym yn glir fod ein targed o’r llynedd, a fydd—. Pan fydd yr ystadegau’n cael eu rhyddhau, rwy’n hyderus y byddwn wedi cyrraedd ein stoc o 10,000 o dai cymdeithasol yn nhymor diwethaf y Llywodraeth hon. Mae’r targed uchelgeisiol o 20,000 bellach yn rhywbeth a fydd yn cael ei gyfrannu gan lawer o gyfleoedd a chynlluniau rydym yn eu hyrwyddo, ond hefyd gan y farchnad. Cyfarfu Lesley Griffiths a minnau â’r adeiladwyr tai preifat y bore yma i siarad am faterion cynllunio ac agweddau eraill ar ddatblygu.
Ond gadewch i mi atgoffa’r Siambr hefyd fod y rhan fwyaf o’r meinciau gyferbyn, pan oeddwn yn Weinidog cynllunio, wedi ysgrifennu ataf am y cynlluniau tai cymdeithasol roeddent eisiau eu hatal yn eu cymunedau, felly peidiwch â dweud wrthyf fod angen mwy o dai arnom. Rydych yn dweud un funud eich bod eisiau mwy o dai, ond nid ydych am iddynt fod yn agos atoch chi. [Torri ar draws.]
Gadewch i mi ddweud wrthych: byddwn yn deddfu ar yr hawl i brynu yn y Siambr—[Torri ar draws.]