Yr hyn y mae’n ei ddangos i mi yw nad yw Llywodraeth Cymru wedi ei gwneud yn hawdd i unrhyw un adeiladu tai cymdeithasol yn ystod y cyfnod hwnnw.

Mae datblygwyr yn hoffi adeiladu ystadau tai mawr, heblaw pan fo dirywiad yn yr economi pan fyddant yn wynebu llawer o risg. Yr hyn y maent yn ei hoffi, yn enwedig y math o ddatblygwyr llai o faint sydd gennym yma yng Nghymru, yw’r gwaith cyson—y broses o werthu ac adeiladu eto sydd gennych yn y broses hawl i brynu, fel rydym yn sôn amdano yn yr unfed ganrif ar hugain. Mae’n ymwneud mewn gwirionedd â rhoi sicrwydd i ddatblygwyr llai o faint.

Bethan Jenkins, roeddech yn iawn; mae llawer o bobl yn dymuno bod yn berchen ar eu cartref eu hunain, felly pam cau un llwybr sy’n eu helpu i gyflawni hynny? Mae’r hawl i brynu yn yr unfed ganrif ar hugain yn ymwneud â helpu pobl i brynu eu cartrefi eu hunain, mae hynny’n wir, ond nid ar draul tai cymdeithasol. Mae’n rhyddhau ecwiti i adeiladu’r tai cymdeithasol newydd. Byddai eich cwestiwn i’r cynghorau: pam nad ydynt yn ei ddefnyddio ar gyfer hynny? Ni allwch ddefnyddio camgymeriadau’r 1980au i ddadlau yn erbyn yr hawl i brynu yn awr. Nid yw’n cael ei ailadrodd; nid yw’r camgymeriadau hynny’n bodoli yn 2016, ac mae’n rhaid i mi ofyn o ddifrif pwy sy’n byw yn y gorffennol yn hyn o beth.

Gwnaeth Mark Isherwood y pwynt nad yw methu â chyrraedd targedau tai yn gwneud dim oll i leddfu rhestrau aros. Gellid lleihau’r rhestrau aros hynny pe bai rhai unigolion yn gadael y sector tai cymdeithasol ac yn symud i mewn i’r sector preifat, ac yna gall cynghorau adeiladu cartrefi ar gyfer y rhai lle mae yna—. Mae’n lleihau’r galw, yn ogystal â darparu stoc newydd.

Jenny Rathbone, rwy’n meddwl eich bod wedi gwneud y pwynt i ni i raddau: nid yr un un yw’r hawl i brynu yn awr â’r hawl i brynu yn yr 1980au; i bob pwrpas mae’r derbyniadau’n cyfnewid y newydd am yr hen—neu’r hen am y newydd, dylwn ddweud. Mae’n gyfarwyddyd i gynghorau ddefnyddio’r ecwiti i fynd ati i adeiladu. Ond byddwn yn cytuno bod yn rhaid i gyfradd y disgownt fod yn briodol i’r farchnad leol, fel y mae yn Lloegr yn awr. Ond ni all fod mor isel nes ei fod yn lladd y galw am hynny.

Cyfeiriodd Mohammad Asghar a Gareth Bennett at y pwynt fod lleoliad tai newydd yn ystyriaeth bwysig. Mae hynny’n wir. Bethan Jenkins, fe sonioch am yr hen broblemau gyda getos, a does neb eisiau gweld hynny eto, ond rwy’n siŵr eich bod yn falch fod y Customs House wedi cael ei ddefnyddio fel lleoliad ar gyfer tai cymdeithasol, ac y gall ein treftadaeth sefyll ochr yn ochr ac nid yn annibynnol ar ei gilydd, sy’n amlwg yn brofiad y mae Mohammad Asghar wedi’i gael yng Nghasnewydd. [Torri ar draws.] Yn bendant.

I orffen, Ysgrifennydd y Cabinet, oes, mae arnom angen cartrefi diogel a fforddiadwy—yn syml iawn felly, a wnewch chi adeiladu rhai? Diolch.