Part of 2. 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:08 pm ar 19 Hydref 2016.
Rwy’n meddwl bod yna ddwy ffordd wahanol y mae’n bwysig archwilio’r mater hwn yng Nghymru. Yn gyntaf oll, rwy’n awyddus i ddechrau gwaith a fydd yn edrych ar yr holl ffordd rydym yn codi trethi lleol yng Nghymru ac i weld ai’r system sydd gennym ar hyn o bryd yw’r un sy’n adlewyrchu anghenion y dyfodol orau. Fodd bynnag, pa ddulliau bynnag a ddefnyddiwch ar gyfer codi arian, bydd bob amser angen dod o hyd i ffordd o ddosbarthu’r arian hwnnw ledled Cymru. Mae’r fformiwla bresennol yn ymdopi â phob math o wahanol amrywiadau: anghenion trefol, anghenion gwledig, anghenion sy’n gysylltiedig ag oedran, dadleuon economaidd, dadleuon am anghenion ac yn y blaen. Yn y pen draw, mae yna swm sefydlog, a pha ffordd bynnag y byddwch yn ei ddosbarthu, mae’r swm yn aros yr un fath. Weithiau rwy’n meddwl mai’r cyngor gorau i’r rhai sy’n fy annog, yn eithaf pendant, i gael gwared ar y fformiwla a dyfeisio un newydd yw y dylent ymboeni ynglŷn â beth y maent yn ei ddymuno, gan nad oes unrhyw ffordd o wybod i ble y gallai’r fath ddiwygio sylfaenol ar y fformiwla arwain—at enillwyr a chollwyr, ac efallai na fyddant bob amser lle byddai pobl yn ei ragweld.