Diolch i chi, Lywydd. Rydym yn credu, fel y pleidiau eraill, fod yr amser yn iawn bellach am sgwrs gyflawn ac aeddfed ynglŷn â sut yr ydym yn siapio dyfodol gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol yma yng Nghymru.

Cytunwyd ar yr adolygiad seneddol o iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru fel rhan o'n compact, 'Symud Cymru Ymlaen', gyda Phlaid Cymru. Hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i ddiolch nid yn unig i Blaid Cymru ond i’r holl bleidiau yma am eu cyfraniad a'u cydweithrediad wrth gytuno ar y cylch gorchwyl ac aelodaeth y panel, gan alluogi pob un ohonom i symud hyn ymlaen.

Bydd y panel yn adolygu'r dystiolaeth orau sydd ar gael i nodi’r materion allweddol sy'n wynebu ein gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol ac yn tynnu sylw at yr heriau y bydd y rhain yn eu cyflwyno dros y blynyddoedd nesaf. Er enghraifft, mae heriau o ran cyllid y GIG o fewn cyllideb Llywodraeth Cymru sy’n lleihau, cynllunio'r gweithlu, recriwtio a chadw, a bodloni gofynion cynyddol gofal iechyd a disgwyliadau'r cyhoedd sy’n cynyddu. Bydd yr adolygiad yn archwilio’r opsiynau o ran y ffordd ymlaen, ac yna bydd yn gwneud argymhellion ynghylch sut y gallai’r gwasanaeth iechyd a gofal edrych yn y dyfodol.

Bydd y tîm adolygu wrth gwrs yn manteisio ar y gwaith sydd eisoes wedi ei wneud a’i gwblhau yng Nghymru gan y Sefydliad Iechyd, y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygu Economaidd, Ymddiriedolaeth Nuffield, Comisiwn Bevan ac, yn wir, Gronfa'r Brenin. Bydd yn tynnu ynghyd y canfyddiadau ac yn nodi bylchau yn y dystiolaeth a'r wybodaeth y bydd yr adolygiad yn ceisio eu llenwi. Trafodwyd a chytunwyd ar y cylch gorchwyl â phartïon eraill a bydd yn cael ei gyhoeddi yn ddiweddarach heddiw. Bydd y panel hefyd yn cyfarfod i’w drafod yn ddiweddarach y mis hwn.

Rydym i gyd wedi cytuno y dylai'r panel adolygu fod yn annibynnol, a chynnwys arweinwyr blaenllaw, rhanddeiliaid ac academyddion sydd ag ystod eang o gefndiroedd. Felly, heddiw, rwyf yn falch o gyhoeddi bod Dr Ruth Hussey wedi cytuno i gadeirio'r adolygiad. Cafodd Ruth ei geni yn y gogledd, mae’n gyn brif swyddog meddygol Cymru, mae wedi bod yn gyfarwyddwr rhanbarthol iechyd cyhoeddus yn GIG y gogledd-orllewin ac wedi gweithio gyda thîm pontio Iechyd Cyhoeddus Lloegr yn yr Adran Iechyd. Mae hi hefyd wedi bod yn gyfarwyddwr iechyd cyhoeddus dros Lerpwl ac yn uwch ddarlithydd mewn iechyd cyhoeddus ym mhrifysgol Lerpwl.

Mae gan Ruth lawer iawn o brofiad, gwybodaeth drylwyr am y system yma yng Nghymru, yn ogystal â thu hwnt i'n ffin ac o fewn y darlun ehangach o iechyd a gofal cymdeithasol. Bydd y canlynol yn ymuno â hi ar y panel adolygu: Yr Athro Anne Marie Rafferty, sef athro nyrsio a deon ysgol nyrsio a bydwreigiaeth Florence Nightingale yng Ngholeg y Brenin, Llundain, ac mae hi hefyd yn gymrawd y Coleg Nyrsio Brenhinol; Yr Athro Keith Moultrie, sef pennaeth y Sefydliad Gofal Cyhoeddus ym Mhrifysgol Brookes Rhydychen, sydd wedi gweithio'n uniongyrchol â’r Adran Iechyd a'r Adran Addysg, y Comisiwn Ansawdd Gofal a Thîm Gwella ar y Cyd yr Alban, ac mae ganddo hefyd brofiad o weithio yng Nghymru; Yr Athro Nigel Edwards, sef prif weithredwr Ymddiriedolaeth Nuffield, sydd wedi bod yn ymgynghorydd arbenigol i ganolfan ragoriaeth fyd-eang KPMG ar gyfer Gwyddorau iechyd a bywyd, yn uwch gymrawd yng Nghronfa'r Brenin, ac mae hefyd wedi bod yn gyfarwyddwr polisi Cydffederasiwn y GIG am 11 mlynedd; a Dr Jennifer Dixon, prif weithredwr y Sefydliad Iechyd. Cyn hynny roedd yn brif weithredwr Ymddiriedolaeth Nuffield rhwng 2008 a 2013 ac mae hi wedi bod yn ymgynghorydd polisi i brif weithredwr y gwasanaeth iechyd gwladol yn flaenorol.

Er mwyn ehangu’r persbectif ymhellach, bydd cynrychiolydd busnes ar y panel hefyd a byddaf, wrth gwrs, yn trafod y swydd honno gyda llefarwyr pleidiau eraill. Bydd tri aelod ex officio o'r panel hefyd: Yr Athro Syr Mansel Aylward, cadeirydd Comisiwn Bevan, athro addysg iechyd cyhoeddus ym Mhrifysgol Caerdydd a chyn brif gynghorydd meddygol yn Asiantaeth y Cyn-filwyr yn y Weinyddiaeth Amddiffyn; Yr Athro Don Berwick, sy'n llywydd emeritws ac uwch gymrawd yn y Sefydliad Gwella Gofal Iechyd. Mae'n gyn athro pediatreg a pholisi gofal iechyd ac ar hyn o bryd yn ddarlithydd yn yr adran polisi gofal iechyd yn Ysgol Feddygol Harvard, ac yn awdurdod rhyngwladol blaenllaw ar ansawdd a gwella gofal iechyd. Yr aelod ex officio olaf yw’r Fonesig Carol Black, pennaeth Coleg Newnham Caergrawnt, cyn lywydd Coleg Brenhinol y Ffisigwyr ac Academi’r Colegau Meddygol Brenhinol. Bydd hyn yn galluogi’r panel i elwa ar eu harbenigedd a’u profiad rhyngwladol helaeth.

Rhyngddynt, dylai fod gan y panel hwn, felly, yr arbenigedd a'r gallu i ddarparu asesiad cynhwysfawr ac annibynnol o'r ffordd orau o fynd i'r afael â'r materion mawr sy'n ein hwynebu mewn perthynas ag iechyd a gofal cymdeithasol. Bydd y tîm adolygu yn cael ei gefnogi gan grŵp cyfeirio ehangach o randdeiliaid yn cynnwys cynrychiolwyr o gyrff proffesiynol a sefydliadau gwasanaethau cymdeithasol. Rwyf yn disgwyl y bydd y tîm adolygu yn cymryd tua blwyddyn i baratoi ei adroddiad, ond rwyf hefyd yn disgwyl y gallai canfyddiadau interim fod ar gael cyn hynny. Bydd hyn yn caniatáu amser i drafod yr argymhellion, cynnal dadl yn eu cylch a’u rhoi ar waith o fewn y tymor Cynulliad hwn. A byddaf, wrth gwrs, yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cynulliad wrth i'r gwaith fynd yn ei flaen.