Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 2 Tachwedd 2016.
Rhaid i mi fwrw ymlaen, gan fod pawb wedi cael eu cyfle i gael eu clywed a dyma fy nghyfle yn awr i ymateb i’r hyn y maent wedi’i ddweud.
Hoffwn ddiolch i Bethan yn arbennig am dynnu sylw at ynni noir, fel petai—yr ochr bositif iawn i ynni yn y gwledydd Sgandinafaidd. Rwy’n falch o ddweud fy mod wedi bod yn Nenmarc fy hun dair wythnos yn ôl ac wedi mwynhau’n fawr iawn, yn croesi’r bont sawl gwaith y dydd, ond yn bwysicach, yn dysgu am berchnogaeth gymunedol. Ymwelais â fferm wynt ar y môr yno gyda sawl dwsin o dyrbinau, ond roedd dau o’r tyrbinau yn eiddo i 10,000 o unigolion—dau dyrbin sy’n eiddo i 10,000 o bobl. Nawr, os gallant drefnu hyn yn Nenmarc, gallwn drefnu hynny yma. Oes, mae gennym gynlluniau ynni cymunedol; oes, mae gennym Ynni Ogwen a phethau fel hynny; ond mae gwir angen i ni gael grid wedi’i ddatgymalu lle y gallwch fod yn berchen ar eich ynni lleol mewn gwirionedd a chyfrannu allan gyda hynny. Dyna sut y bydd hi yn y dyfodol a dyna beth y maent yn ei wneud yng ngogledd-orllewin yr Almaen ar hyn o bryd gyda phrosiect cyffrous iawn yno lle y maent yn defnyddio ynni gwynt mewn ardaloedd anghysbell nad ydynt yn cynhyrchu ar gyfer gweithgynhyrchu mewn gwirionedd—yn debyg iawn i ganolbarth Cymru—a chyfrannu’n ôl wedyn i weddill yr Almaen. Felly, mae hynny’n bwysig iawn.
Gwnaeth Steffan Lewis bwynt pwysig am adael yr Undeb Ewropeaidd ac rwy’n meddwl, a bod yn deg, fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi ymateb i’r pwynt hwnnw hefyd. Gwnaeth Llyr Huws Gruffydd bwynt pwysig iawn i’n hatgoffa am adroddiad pwyllgor amgylchedd y Cynulliad Cenedlaethol, y credaf ei fod yn dal i fod yn waith darllen dilys, ar ddyfodol ynni craffach. Mae’n seiliedig i raddau helaeth ar gymariaethau rhyngwladol hefyd, yn enwedig yr Energiewende yng nghyd-destun yr Almaen.
Yn olaf, Huw Irranca-Davies, diolch i chi am eich profiad yn ymdrin â’r llifogydd a bod yn rhan o Lywodraeth sydd wedi gorfod ymdrin â rhai o’r heriau sy’n deillio o hynny. Rydych chi’n iawn i’n hatgoffa am Nicholas Stern, sy’n byw yng Nghymru rwy’n credu, a’i waith caled dros y blynyddoedd, nid yn unig i’n perswadio bod yr hinsawdd yn newid, ond hefyd i’n perswadio bod gennym ran yn hynny, ac yn bwysicach i ddweud mai ni a’i creodd, ond y gallwn ei ddatrys hefyd. Mae hyn yn ymwneud â thechnoleg. Mae hyn yn ymwneud â’r dyfodol. Mae hyn yn ymwneud â’r ffordd rydym yn trefnu ein bywydau. Dim cynllwyn, dim mynd yn ôl i’r gorffennol, dim ond bachu’r dyfodol, a gallai Cymru fod ar flaen y gad yn hynny.