Part of the debate – Senedd Cymru am 5:18 pm ar 2 Tachwedd 2016.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddechrau drwy ddiolch i’r Aelodau am gyflwyno’r ddadl hon ac am helpu i godi ymwybyddiaeth a thynnu sylw at fis ymwybyddiaeth canser yr ysgyfaint. Wrth gwrs, rwy’n cydnabod yr effaith y mae canser yr ysgyfaint yn ei gael ar unigolion a’u teuluoedd. Fel sydd wedi cael ei gydnabod heddiw, mae canser yr ysgyfaint yn lladd mwy o bobl na chanser y coluddyn a chanser y fron gyda’i gilydd. Dyma’r canser sydd â’r gyfradd farwolaethau uchaf wedi’i safoni yn ôl oedran o bob math o ganser, ac mae’r bwlch rhwng yr ardaloedd mwyaf difreintiedig a’r ardaloedd lleiaf difreintiedig wedi ehangu mewn gwirionedd. Fodd bynnag, nid yw’r cynnig yn ystyried y data diweddaraf, sy’n dangos bod cyfraddau goroesi canser yr ysgyfaint ar ôl blwyddyn wedi cynyddu draean mewn menywod a bron i chwarter mewn dynion. O ystyried cyfradd marwolaethau uchel a chyflym canser yr ysgyfaint, a’r anhawster i wneud diagnosis, sydd wedi cael ei gydnabod mewn rhai cyfraniadau heddiw, yn ystod ei gamau cynharaf a mwyaf triniadwy, mae hwn mewn gwirionedd yn llwyddiant go iawn i’w gydnabod, ac i adeiladu ar y cyfraddau goroesi uwch hynny.