Ysgrifennydd y Cabinet, yr wythnos hon, o bob wythnos, rydym ni’n myfyrio, a dweud y gwir, ar y cysylltiad rhwng y lluoedd arfog a'r cyhoedd, yn enwedig yn yr ardaloedd lle maen nhw’n byw. Mae'r cynlluniau hyn, trwy ganolbwyntio personél mewn llai o ganolfannau, yn arwain at berygl o erydu’r berthynas arbennig honno, a dyna un o’m hofnau. Fel y gwyddoch, cefais fy magu mewn barics yn y gorllewin ac roedd barics Cawdor bob amser yn rhan o'r gymuned honno, a gall yr un peth fod yn wir yn Aberhonddu.

Un o'r pethau efallai nad ydych yn ei wybod yw i mi ddechrau fy mywyd fel plentyn rhywun a oedd yn gwasanaethu yn y lluoedd arfog, yn Nhywyn yn gyntaf oll ac yna ym Maenorbŷr yn ail. Pan gaewyd y gwersylloedd hynny, fe wnaeth wadu cyfleoedd gwaith ac arian i'r cymunedau hynny a oedd wedi bodoli ers blynyddoedd lawer. Does dim ond rhaid i chi fynd yn ôl i'r cymunedau hynny, fel yr wyf i’n ei wneud, i weld yr effaith negyddol y mae cael gwared ar y gwasanaethau a’r swyddi hyn o'r cymunedau hynny wedi ei chael. Oherwydd, y peth arall sy'n digwydd pan fydd gennych chi luoedd arfog yn byw mewn etholaeth yw eu bod hefyd yn cyflenwi plant i'r ysgol leol ac yn helpu i gadw'r ysgolion hynny ar agor. Maen nhw hefyd, mewn rhai achosion, yn darparu staff er mwyn helpu i gadw eich ysbytai ar agor. Felly, mae'r effaith yn llawer mwy nag y gellid efallai ei gweld yn wreiddiol. Fel y dywedais, ar ôl cael fy magu yn y gymuned honno, rwy’n deall yn iawn yr effaith a fydd yn cael ei theimlo yn eithaf eglur, gan y bydd llawer iawn o’r personél yno yn gwirfoddoli yn y cymunedau hynny ac yn helpu i redeg clybiau a chymdeithasau eraill. Oherwydd yr un peth y gallan nhw ei wneud yw trefnu. Felly, mae’r effaith yn mynd i fod yn sylweddol. Gobeithio, pan fyddwch chi’n cael y sgyrsiau hyn, y bydd yr effaith gyffredinol yn cael ei thrafod, nid dim ond yr holl bethau eraill sydd wedi eu trafod—ac na wnaf eu hailadrodd—eisoes y prynhawn yma.