Part of the debate – Senedd Cymru am 2:25 pm ar 8 Tachwedd 2016.
Nid wyf yn or-sentimental am leoliad y lluoedd arfog, ac rwy’n cofio i farics Aberhonddu gael eu defnyddio i drechu gwrthryfel y dosbarth gweithiol ym Merthyr Tudful ym 1831 hefyd, ond rwy’n credu ei bod yn bwysig ein bod ni’n gweld llawer o ganolfannau’r fyddin yn cael eu lleoli mewn cymunedau yng Nghymru. Rwy'n credu ei bod yn bwysig bod llawer o'n pobl ifanc sy'n gwasanaethu yn y lluoedd arfog yn gallu cynnal eu cysylltiadau gyda'u cymunedau eu hunain a chyda'u teuluoedd. Ac rwy’n meddwl ei bod yn dda i les y milwyr a phersonél arall y fyddin bod y cysylltiad lleol hwnnw ganddynt gyda chymunedau. Felly, mae'n siomedig iawn ein bod ni’n gweld penderfyniad unochrog yn cael ei wneud i ddadwreiddio cyfleusterau hirsefydlog sydd â chefnogaeth y gymuned leol a lle gall pobl integreiddio yn y ffordd honno.
Rwy’n siomedig iawn hefyd o glywed na hysbyswyd y Llywodraeth am hyn. Mae’n debyg nad oeddwn i’n disgwyl cael fy hysbysu fel Aelod o'r Cynulliad am yr hyn y mae'r Weinyddiaeth Amddiffyn yn ei wneud, ond rwy’n meddwl ei bod yn anffodus iawn ein bod ni i gyd yn clywed gan y wasg pan fydd y pethau hyn yn effeithio'n uniongyrchol ar y cymunedau yr ydym ni’n eu cynrychioli. Pa drafodaeth all y Gweinidog ei chael nawr gyda'r Weinyddiaeth Amddiffyn ynglŷn â'r ffaith fod Cymru, mewn gwirionedd, pan edrychwch chi ar y rhestr—pa un a yw’n recriwtio, neu’n gaffael—yn gorddarparu i'r Weinyddiaeth Amddiffyn, rydym ni’n gorddarparu i’r lluoedd arfog, ac rydym ni’n cael tan-ddarpariaeth o ran buddsoddiad yng Nghymru, o ran gwariant yng Nghymru, o ran dim ond lleoliad ffisegol ein dynion a menywod yn y lluoedd arfog yng Nghymru? Yn syml, nid oes lleoliad ar eu cyfer. Gan fod y Weinyddiaeth Amddiffyn wedi dweud nad yw hyn yn golygu cau’r cyfleusterau hyn yn gyfan gwbl—er enghraifft, mae'n debyg fod barics Aberhonddu i fod i symud i rywle arall—pa drafodaeth mae e’n ei chael nawr, neu'n gallu ei chael, gyda Llywodraeth San Steffan ynglŷn â lle y gallai’r lleoliad hwnnw fod? A, beth yw'r gynhaliaeth, felly, ar bencadlys—pencadlys cysyniadol, beth bynnag—y fyddin yng Nghymru, fel petai, sef yr hyn y mae barics Aberhonddu, i bob pwrpas, yn ei ddarparu i lawer, yn fy marn i?
Fel cwestiwn olaf, ceir cymuned benodol sydd wedi gwasanaethu pobl Aberhonddu ers amser maith, wedi gwasanaethu ein lluoedd arfog ers amser maith ac yn frwd, ac sy’n amlwg iawn yn y gymuned yn Aberhonddu ac, yn wir, ym Mlaenau'r Cymoedd nawr, sef y gymuned Nepalaidd, sydd wedi bod mor ffyddlon i luoedd arfog y Deyrnas Unedig dros y blynyddoedd. Pa drafodaeth y mae’n gallu ei chael gyda’r gymuned honno nawr? Mewn un ystyr, mae dadwreiddio’r bobl o Aberhonddu yn eu dadwreiddio hwythau o’r cyd-destun a ddaeth â nhw yno ac yn eu galluogi—[Torri ar draws.] Wrth gwrs, nid ydynt yn y barics. Rwy’n gwybod hynny. Mae'n dadwreiddio, er hynny, lleoliad y gefnogaeth y maen nhw wedi ei chael gan gyd-filwyr yn y gorffennol, ac mae'n dadwreiddio’r cyd-destun sydd wedi dod â nhw i ganolbarth Cymru. Mae angen eu sicrhau bod croeso iddyn nhw yma o hyd ac y byddwn yn cyflwyno gwasanaethau cymorth i’w caniatáu i fyw eu bywydau yn y canolbarth yn y dyfodol.