Diolch, Lywydd. Rwy’n codi i gynnig ac i ofyn am eich cefnogaeth chi i’r cynnig sydd wedi’i gyflwyno yn fy enw i.

Mae dyfodol staff yn yr NHS sydd wedi eu hyfforddi dramor wedi dod dan chwyddwydr eleni gan y newid yn yr hinsawdd gwleidyddol ers y refferendwm ar aelodaeth yr Undeb Ewropeaidd. Mae staff NHS sydd wedi cael eu hyfforddi dramor yn wynebu ansicrwydd am, rwy’n meddwl, dau brif ffactor. Un yw’r tebygrwydd y gwelwn ni reolau mewnfudo mwy caeth o ganlyniad i’r newid yn yr hinsawdd gwleidyddol, yn enwedig rhethreg o’r math glywom ni yng nghynhadledd y Ceidwadwyr tuag at feddygon. Mi fydd hyn hefyd yn cael effaith ar y rhai a allai barhau yn bersonol i gael yr hawl i weithio yma ond efallai na fyddai hyn yn wir am eu gŵr neu wraig neu aelod arall o’r teulu. Mae ansicrwydd yno am ail ffactor, sef yr elyniaeth gynyddol tuag at fewnfudwyr sy’n gwneud Prydain, mae’n ymddangos, yn lle llai deniadol i weithio ynddo.

Rydym yn defnyddio’r ddadl yma’r wythnos yma, felly, i fynd i’r afael â’r ffactor cyntaf yna ac yn galw ar Lywodraeth Cymru i geisio sicrhau'r pwerau fel y gallan nhw roi trwyddedau gwaith i wladolion o dramor a allai weithio yn yr NHS yng Nghymru.

Rydym ni eisoes yn gwybod faint mae’r NHS yn dibynnu ar wladolion o dramor. Mi gafodd rhyw 30 y cant o’r meddygon yng Nghymru eu hyfforddi dramor—dros 2,500 ohonyn nhw, ac un o bob chwech o’r rheini o wledydd eraill yn yr Undeb Ewropeaidd. Rydym ni’n gwybod bod niferoedd uchel o nyrsys o dramor yn gweithio yma. Rwy’n gwybod am ymgyrchoedd recriwtio yn Sbaen, er enghraifft. Nid ydym yn gwybod, mewn gwirionedd, faint o dramor sy’n gweithio ym maes gofal cymdeithasol oherwydd bod nifer fawr o’r gweithlu yn y sector breifat, ond rydym ni yn gwybod bod y ffigwr wedi cynyddu’n arw a bod y sector yn dweud yn barod pa mor anodd ydy hi i ddod o hyd i weithwyr. Rydym yn gwybod y bydd ein poblogaeth ni yn heneiddio, a bydd hynny’n golygu’r angen am fwy o weithwyr gofal, mwy o nyrsys, mwy o feddygon, a gallwn ni ddim dibynnu ar y lleoedd hyfforddi sydd ar gael yng Nghymru i ddiwallu’r anghenion hyn, ar hyn o bryd beth bynnag.

Ac nid dim ond yr anawsterau penodol sydd yma o ran cael trwyddedau gwaith ar gyfer gwladolion o dramor. Bydd newidiadau eraill i’r system mewnfudo hefyd, mae’n debyg, yn ychwanegu at y problemau. Rwy’n sôn am golledion mewn myfyrwyr o dramor efallai, a hynny hefyd yn cyfyngu ar allu ein sector addysg i ddarparu ar gyfer myfyrwyr o Gymru gan y byddai hynny’n cael gwared ar ffynhonnell sylweddol o incwm prifysgolion. Felly, pam rydym ni’n galw ar Gymru i allu cael y pwerau i gyhoeddi trwyddedau?

Why are we calling for work permits to be issued here in Wales rather than leaving it to officials in London? It’s likely that Wales not being able to determine its own workforce needs, the number of doctors and the number of nurses we need, who are likely to have to come from other countries, and any new immigration system that develops in the UK that doesn’t take into account Welsh needs, is going to put our NHS at risk.

Wales will have different needs to other nations of the UK. We have an older population, more likely to be requiring treatment for chronic conditions, in part at least associated with our industrial past. We currently have quite acute problems of shortages of GPs, problems of rurality and shortages in particular specialisms amongst hospital doctors, in accident and emergency and paediatrics and so on. We have nursing shortages specific to other areas. Other parts of the UK have shortage issues of their own. That’s why we can’t accept the amendments that have been put forward. I find it strange that the Welsh Labour Government feels that a UK Conservative Government knows the workforce needs of Wales better than they do and is, therefore, content to trust them.

UKIP amendments don’t even require Welsh Government to do anything—at least the Government amendment allows for the exploring of options—and I thought that party was all about taking back control. We need control of our workforce here in Wales, of course.

We need to train more staff obviously here—more home-grown staff. We’ve always been in favour of training more home-grown doctors, for example, to solve our recruitment crisis. Wales has the lowest number of doctors relative to population in the UK. Shortages are frankly leading to service closures in places, but you can’t just replace doctors overnight with home-grown doctors. It takes time. If patient care is suffering now due to shortages, then we need to act now to safeguard the future. I don’t want people to assume this is just about doctors—as I say, it’s the entire range of healthcare professionals, including carers in the social sector and, of course, in nursing.

Yes, we need to develop our training programmes to increase home-grown training capacity, but we must make our NHS a welcoming NHS for staff from outside Wales and the UK, and welcoming to those already working in the NHS now and those that we’d like to consider coming here in future. Our NHS, we know, would collapse without them. A Welsh Government, with the powers to issue its own work permits, would be a big step forward to giving us the workforce security that we need. So, I ask you to support this motion.