Part of the debate – Senedd Cymru am 5:21 pm ar 22 Tachwedd 2016.
Hoffwn ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am y datganiad hwnnw, yn enwedig am ddisgrifio ei phryderon yn ymwneud â'r bleidlais Brexit. Tybed a allai Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau, os ydym yn gadael y farchnad sengl a'r undeb tollau, na fydd yn derfyn ar y gwaith papur, fel y gobeithiwyd gan lawer o ffermwyr a gefnogodd Brexit ac y dywedwyd celwyddau wrthynt, efallai, gan rai o'r bobl a oedd yn cefnogi Brexit. Oherwydd mewn gwirionedd, fe fydd cynnydd yn y gwaith papur oherwydd yr angen i wneud cais am drwydded fewnforio berthnasol, yr angen i lenwi tystysgrifau iechyd costus, a'r angen i lenwi ffurflenni gwlad tarddiad, yn ogystal â’r ffurflenni y gallai fod eu hangen neu na fydd eu hangen os bydd unrhyw gymorthdaliadau.
Nawr, mae pob un ohonom yn gwario tua £42 yr wythnos ar fwyd neu ddiod. Pe na bai gennym unrhyw gytundeb ar waith a dim trefniadau trosiannol, byddem yn gweld tariff 14 cant ar win Chile, a thariff 59 y cant ar gig eidion, a—ac mae hyn yn wirioneddol ddifrifol—tariff 38 y cant ar siocled. Tybed a fyddai Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno nad yw’r cynnydd ym mhris bwyd a diod ond newydd ddechrau, a bod hynny yn ganlyniad uniongyrchol i'r bleidlais Brexit. Beth sy'n debygol yw y bydd y cynnydd yn y pris yn debygol o barhau wrth i ni deimlo pwysau llawn y bunt wannach yn ein trolïau archfarchnad. Ar hyn o bryd, mae mewnforwyr yn cael eu gwarchod yn erbyn y newidiadau hynny mewn arian cyfredol.
Yn olaf, gaf i ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet gytuno bod Cymru yn cynhyrchu rhywfaint o'r cynnyrch gorau yn y byd? Mae hyn yn cynnwys tatws cynnar Sir Benfro, selsig arobryn o Coity Bach Aberhonddu ac asennau byr ‘wagyu’ o Drefaldwyn, a enillodd y seren aur driphlyg yn ddiweddar yng ngwobrau Great Taste y DU. Rwyf wrth fy modd fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi crybwyll Ham Caerfyrddin, a gafodd, fel y dywedodd hi, gydnabyddiaeth yn ddiweddar gan gynllun bwyd wedi’i warchod yr UE.