Ydw, ac rwy’n meddwl, Nick Ramsay, fy mod wedi dweud nad ydym yn llaesu dwylo, mae gennym fwy i’w ddysgu a byddem am edrych ar y dystiolaeth. Yn amlwg, mae hynny’n wir.

Fel y dywedais, mae gennym ddatblygiadau newydd i’w cyflwyno o ran llwybrau newydd i gleifion a all helpu i atal colli golwg, a gwell cefnogaeth i bobl sy’n byw gyda golwg gwan. Rwy’n ymwybodol iawn o’r ffaith fod Mark Isherwood, yn arbennig, bob amser yn ein hannog i siarad â’r bobl sydd wedi colli eu golwg neu sydd wedi wynebu problemau, cyflyrau a rhwystrau eraill yn eu bywydau. Wrth gwrs, dyna beth sy’n rhaid i ni ei wneud, yn ogystal ag edrych ar dystiolaeth o sut y mae gwasanaethau’n cael eu darparu ar draws ffiniau ac mewn mannau eraill, nid yn unig yma yng Nghymru neu’r DU.

Mae cynnydd sylweddol wedi’i wneud ar wella mynediad a mynd i’r afael â chyflyrau sydd wedi effeithio ar olwg pobl, o fuddsoddi mewn gwasanaethau newydd sy’n canfod cyflyrau cyn gynted â phosibl i ddarparu mwy o wasanaethau yn nes at gartrefi pobl. Ers lansio’r cynllun cyflawni ar gyfer gofal llygaid, a gafodd ei ddiweddaru a’i adnewyddu yn 2013, mae Llywodraeth Cymru wedi gweld yr ymdrechion aruthrol gan bob bwrdd iechyd, gan gynnwys offthalmolegwyr gofal eilaidd, optometryddion gofal sylfaenol, awdurdodau lleol, cynghorau iechyd cymuned, a’r trydydd sector. Ond rwy’n falch hefyd fod Nick Ramsay wedi crybwyll pwysigrwydd mynd i’r afael ag anghenion plant a phobl ifanc. Unwaith eto, dyma enghraifft o sut y mae hwn yn faes polisi pob oed ar draws y Llywodraeth lle y mae angen i ni sicrhau ein bod, yn y cyd-destun hwn, yn edrych ar ein gwasanaethau addysg, ein proffesiwn addysgu, a thu hwnt i hynny’n wir at anghenion byw ac amgylchiadau ehangach plant a phobl ifanc, sy’n bwysig iawn y tu allan i addysg yn ogystal â mewn addysg. Ond fel y dywedodd yr Aelod, bydd y Bil ADY yn rhoi cyfle i edrych ac ystyried yr anghenion hyn ymhellach.

Rwy’n meddwl bod Nick Ramsay wedi cyflwyno’r ddadl fer hon heddiw mewn ffordd bwerus iawn. Cawsoch y profiad o gerdded drwy Drefynwy. Yn ddiweddar, rwy’n cofio mynd ar y trac yn Llandŵ, ym Mro Morgannwg, y bydd llawer o’r Aelodau’n gwybod amdano, ble y bu’n rhaid i mi fynd i mewn i go-cart gyda mwgwd am fy llygaid. Rwy’n credu mai’r RNIB a’i trefnodd mewn gwirionedd, ac roedd yn brofiad brawychus. Ond dyma ble rydych yn dysgu’n gyflym iawn. Profiad untro’n unig yw hyn i ni, onid e? Rwy’n gobeithio fy mod wedi gallu dangos heddiw faint o bwyslais y mae Llywodraeth Cymru yn ei roi ar wella iechyd a llesiant yr holl bobl hynny yng Nghymru sy’n ddall neu’n rhannol ddall. Mae’r heriau’n parhau, wrth gwrs, yn enwedig gyda phoblogaeth sy’n heneiddio, ond mae’n fater i bob oed o ran anghenion. Mae gennym ddeddfwriaeth, polisïau a rhaglenni ar waith i gefnogi a diwallu’r anghenion hyn. Rydym yn benderfynol o sicrhau y gall pobl sydd wedi colli eu golwg fyw bywydau cynhwysol a llawn. Unwaith eto, hoffwn ddiolch i Nick Ramsay am gyflwyno’r mater pwysig hwn mor rymus ar lawr y Siambr heddiw.