Rwy’n credu ei bod yn amlwg, gyda £10 miliwn ar gael i gynorthwyo busnesau bach, y bydd y Llywodraeth hon yn helpu, lle bynnag y bo modd, gyda’r her y mae rhai busnesau bach yn ei hwynebu o ganlyniad i ailbrisio. Byddwn yn parhau i wneud hynny a byddwn yn asesu unrhyw fodd o gynorthwyo’r busnesau sy’n dioddef fwyaf. Ond nid mesur ar gyfer codi trethi yw ailbrisio, ac rwy’n credu y byddai’r Aelod ei hun yn cydnabod mai ailddosbarthu’r ardrethi sy’n daladwy rhwng eiddo yn seiliedig ar eu gwerthoedd cymharol ar adeg yr ailbrisio y mae hyn yn ei wneud. Wedi dweud hynny, caiff £10 miliwn ei ddarparu ar gyfer cynllun rhyddhad, a byddwn yn edrych ar unrhyw ffordd arall bosibl y gallwn gynorthwyo’r busnesau sy’n cael eu taro galetaf, fel y dywedais.

Elfen bwysig arall o’n cefnogaeth, wrth gwrs, yw ardaloedd menter, ac mae honno i’w gweld yn y ddadl hon, ac mae nifer o’r Aelodau wedi sôn am ardaloedd menter a’r potensial i greu un ardal fenter ar gyfer Cymru gyfan. Fel y nododd Neil Hamilton, mae maint yn ystyriaeth bwysig. Po fwyaf yw maint ardal fenter, y mwyaf yw’r goblygiadau o ran y gyllideb a pha mor gyflawnadwy ydyw, a’r mwyaf yw’r risg y bydd unrhyw ffocws ychwanegol yn cael ei wanhau er afles i’r effaith gyffredinol, oni bai bod llawer mwy o adnoddau ariannol ar gael. Er bod yr ardaloedd presennol wedi eu lledaenu ar draws Cymru, mae ôl troed daearyddol penodol pob ardal fenter yn ein galluogi i ganolbwyntio a thargedu gweithgarwch mewn ffordd ymarferol. Wedi dweud hynny, rwy’n awyddus i archwilio’n wrthrychol pob un o’n hymyriadau fel rhan o’r gwaith sy’n cael ei wneud ar y strategaeth ffyniannus a diogel ar gyfer Cymru. Wrth gwrs, byddaf yn ystyried newid lle bynnag y bo angen.

Siaradodd Adam Price am y posibilrwydd o ddatblygu nod ar gyfer cynnyrch o Gymru—nod prynu’n lleol. Mae’n syniad diddorol iawn. Rwy’n cofio pan oeddwn yn aelod o’r pwyllgor menter, dan gadeiryddiaeth Nick Ramsay, rwy’n meddwl fy mod wedi cynnig syniad tebyg o olwyn Cymru a fyddai nid yn unig yn nodi, ar gynhyrchion bwyd a diod, y siwgr, y braster, y cynnwys caloriffig a’r halen, ond hefyd yr effaith amgylcheddol, a byddai pa un a yw cynnyrch yn deillio o’r DU, ac wedi’u gynhyrchu a’i becynnu yn y DU yn dylanwadu’n drwm ar hynny.

Soniodd Simon Thomas am dref Arberth, ac rwy’n cofio bod y pwyllgor menter blaenorol wedi ymweld â’r dref. Rwy’n credu mai’r unig Aelod arall yn y Siambr—. A, roedd David Rees gyda ni ar yr achlysur hwnnw hefyd, gyda Nick Ramsay. Dysgasom lawer ar y daith honno. Dysgasom fod maint yn bwysig. Po fwyaf yw canol y dref, y mwyaf anodd y gall fod i addasu i arferion siopa modern. Un broblem y gwyddom fod llawer o strydoedd mawr yn ei hwynebu, gyda banciau’n cau ac yn y blaen, a siopau’n cau, weithiau gallwch gael, mewn stryd fawr, swyddfa bost ar un pen, fferyllfa ar y pen arall, a siopau gwag yn y canol. Nid yw’n creu amgylchedd siopa dymunol. Yr allwedd i lwyddiant Arberth yw ei bod yn ardal lle nad oes unrhyw adeiladau gwag, neu ychydig iawn o eiddo gwag, ond mae’n hygyrch iawn, ac yn hawdd dod o hyd i’ch ffordd o gwmpas. Rwy’n meddwl bod Bethan Jenkins wedi gwneud pwynt pwysig iawn pan ddywedodd fod ansawdd lleoliad yn hanfodol i lwyddiant canol y dref a’r stryd fawr. Unwaith eto, mae hyn yn rhywbeth a oedd yn glir iawn ar yr ymweliad ag Arberth.

Fel yr amlygwyd yn y ddadl fer ychydig o wythnosau’n ôl, microfusnesau a busnesau bach a chanolig eu maint yw asgwrn cefn economïau lleol ar hyd a lled y wlad, ac mae ganddynt rôl hanfodol yn creu swyddi ac yn cynyddu cynhyrchiant a hybu twf ledled Cymru. Dyna pam y byddwn bob amser yn sicrhau bod buddiannau busnesau bach a chanolig eu maint yn cael sylw dyledus yng ngwaith y comisiwn seilwaith cenedlaethol a banc datblygu Cymru.

Rwyf hefyd yn manteisio ar y cyfle i edrych o’r newydd ar yr hyn ddylai ein blaenoriaethau economaidd fod ym mhumed tymor y Cynulliad. Dechreuais y broses drwy alw ar bobl, busnesau, undebau llafur a sefydliadau ledled Cymru i gynnig eu barn. Mae yna gonsensws rhyfeddol ynglŷn â phwysigrwydd sgiliau, seilwaith, a dylanwad ysgogiadau ehangach megis caffael a chynllunio. Bydd y blaenoriaethau hyn yn bwydo i mewn i’r pedair strategaeth drawsbynciol a fydd yn gosod y fframwaith ar gyfer tymor y llywodraeth hon. Rwy’n credu y gallwn i gyd gytuno—a dangoswyd hynny heddiw yng nghyfraniadau’r holl Aelodau—fod yn rhaid i ni ddefnyddio’r holl offer sydd ar gael i ni i ddarparu cefnogaeth i ganol trefi a strydoedd mawr ledled Cymru er mwyn helpu i ysgogi economïau lleol.