Part of the debate – Senedd Cymru am 4:16 pm ar 13 Rhagfyr 2016.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Y bore yma, gosodais gopi o adroddiad cynnydd Llywodraeth Cymru ar fynd i'r afael â thlodi plant gerbron y Cynulliad. Mae hwn yn ofyniad statudol o dan y Mesur Plant a Theuluoedd (Cymru) 2010. Rwy'n falch o adrodd ein bod wedi gwneud cynnydd sylweddol tuag at gyflawni ein hamcanion tlodi plant mewn nifer o feysydd. Mae cyflogaeth yng Nghymru yn agos at y nifer uchaf erioed ac mae nifer y plant sy'n byw mewn cartrefi heb waith ar ei lefel isaf erioed. Rydym wedi lleihau'r bwlch mewn cyrhaeddiad addysgol rhwng disgyblion sy'n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a'r rhai nad ydynt, gan ragori ar ein targed ar gyfer disgyblion sy'n cyflawni'r lefel ddisgwyliedig yn y cyfnod sylfaen.
Nododd ein strategaeth tlodi plant 2015 bum maes lle gallwn wneud mwy i fynd i'r afael â thlodi plant. Gwnaed cynnydd yn y meysydd hyn drwy weithio ar y cyd a rhywfaint o feddwl arloesol, gan arwain at bartneriaethau pwysig megis y gynghrair tlodi bwyd a'r Rhwydwaith Cynghori Cenedlaethol. Fodd bynnag, rydym yn gwybod bod angen inni wneud mwy. Mae anweithgarwch economaidd yn dal yn uchel yng Nghymru ac yn 2015 roedd bron 72,000 o blant yn dal yn byw mewn cartrefi heb waith. Mae'r rhain yn blant sydd mewn perygl arbennig o fyw mewn tlodi parhaus ac sy'n fwy tebygol o gael profiadau niweidiol yn ystod plentyndod.
Mae tlodi mewn gwaith yn broblem sy'n cynyddu ac rydym bellach mewn sefyllfa yng Nghymru lle mae gennym fwy o aelwydydd mewn tlodi lle mae rhywun yn gweithio nag sydd ddim. Nid yw ein hymrwymiad i fynd i'r afael â thlodi plant mewn amheuaeth. Mae cyflawni ar ein huchelgais i ddileu tlodi plant, fel y'i diffinnir gan y mesur incwm cymharol, erbyn 2020, yn dibynnu'n helaeth iawn ar benderfyniadau a gweithredoedd Llywodraeth y DU. Mae penderfyniadau Llywodraeth y DU ar ddiwygio lles yn chwarae rhan bwysig yn y cynnydd a ragwelir mewn tlodi ac mae hyn, ochr yn ochr â newidiadau yn y farchnad lafur, yn golygu nad ydym yn gallu cyflawni'r targed hwn.