Part of the debate – Senedd Cymru am 4:01 pm ar 18 Ionawr 2017.
Na, yn ôl yr hyn rwy’n ei ddeall, mae Excalibur yn dal i gynnig yr hyn yr oeddent yn ei gynnig y llynedd. Ond hyd yn oed i Excalibur, roedd mater pensiynau dur yn un real ac yn un difrifol iawn y buasai’n rhaid iddynt ymgiprys ag ef. Roedd pob un o’r partïon a oedd â diddordeb yn y gwaith dur yn cyfaddef fod mater dur yn broblem fawr i’w goresgyn.
Rwy’n credu ei bod yn werth nodi yn y fan hon fod—. Hoffwn ailadrodd yr apeliadau a wnaed gan yr undebau llafur fod angen cynnal y bleidlais mewn ffordd sy’n rhydd rhag ymyrraeth wleidyddol. Ni all unrhyw un amau ymrwymiad Llywodraeth Cymru o ran sicrhau dyfodol cynaliadwy ar gyfer dur yng Nghymru. Nawr, mae cadw swyddi a chynhyrchiant ym mhob un o weithfeydd Tata Steel yng Nghymru yn parhau’n brif flaenoriaeth i’r Llywodraeth hon o ran diwydiant. A thrwy gydol y broses hon, rydym wedi gweithio’n agos gyda Tata ac wedi ymateb yn gyflym i’r newidiadau dros y flwyddyn ddiwethaf, a byddwn yn parhau i wneud hynny. Byddwn yn gweithio yn y ffordd hon ar sail barhaus, ond mae yna heriau sylweddol o’n blaenau.
Mae trafodaethau’n ymwneud â’r posibilrwydd o fenter ar y cyd gyda ThyssenKrupp yn fater masnachol, ond bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i fod â diddordeb mawr mewn unrhyw fargen yn y dyfodol. Fel y dywedais, mae’r gefnogaeth rydym wedi’i darparu drwy Lywodraeth Cymru yn amodol a bydd yr amodoldeb hwnnw’n berthnasol i unrhyw fenter ar y cyd. Mae’r Prif Weinidog a minnau wedi dweud yn ein cyfarfod gyda Tata yr wythnos hon fod amddiffyn hawliau gweithwyr yn hollol hanfodol, a beth bynnag fydd canlyniad y bleidlais, bydd ein hymrwymiad i ddiogelu’r hawliau hynny’n parhau.
Mae llawer wedi’i ddweud am rôl Llywodraeth y DU ac rwy’n credu bod amser o hyd i Lywodraeth y DU wneud cyfraniad sylweddol iawn. Mae’r hyn y mae Prif Weinidog Cymru wedi’i ofyn yn gyson i Lywodraeth y DU, sef sefydlu pecyn cymorth ar gyfer diwydiannau ynni-ddwys, yn parhau i fod yn ddilys, gan fod prisiau ynni’n rhy uchel. A mynegwyd hyn wrthym unwaith eto yr wythnos hon.
Yng nghyd-destun yr opsiwn Brexit caled a amlinellodd Prif Weinidog y DU yr wythnos hon, mae’n bwysicach fyth fod ein diwydiant dur yn wirioneddol gystadleuol, o gofio y bydd, yn fuan iawn, y tu allan i’r farchnad sengl. Rydym yn awyddus i sicrhau dyfodol hirdymor ar gyfer ein diwydiant dur ac mae’n hanfodol gweithredu ar hyn yn awr.
Ddirprwy Lywydd, er nad penderfyniadau i ni eu gwneud yw’r rhai sy’n ymwneud â dyfodol y gweithfeydd, byddaf yn parhau i sicrhau ein bod yn ymgysylltu’n llawn â phob parti i sicrhau bod negeseuon ynglŷn â swyddi, buddsoddi a gwarchod gweithwyr yn cael eu clywed gan uwch gynrychiolwyr Tata. Ond fel Dai Rees, fel y mae Lee Waters ac fel y mae eraill wedi dweud, nid dyma’r amser i wleidydda, nid dyma’r amser i siarad gorchest—