Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 24 Ionawr 2017.
Diolch i chi, Lee, am hynny. Rwy'n ddiolchgar i chi, oherwydd bod yr her adeiladol y cyfeiriwyd ati mewn ffordd negyddol gan rai pobl yn y Siambr hon ynghylch agwedd pobl fel chi a Jenny Rathbone wedi gwneud i mi fynd yn ôl a phrofi'r dystiolaeth ar gyfer hyn yn drylwyr. Mae hyn wedi arwain at fireinio’r polisi, gan ein bod yn dymuno sicrhau ein bod yn ei wneud yn gywir. Fel y dywedais, byddwn i wedi dwlu ar allu gwneud cyhoeddiad mawr ysgubol o'r diwrnod cyntaf, ond rydym wedi cymryd amser i fyfyrio ar bryderon pobl ac i ymchwilio yn ddwfn er mwyn i ni allu darganfod ble bydd yr arian hwn yn gwneud gwahaniaeth. Rwy'n ddiolchgar; rwy'n hollol ddiolchgar. Ni all llywodraeth ond bod cystal â'r her y mae'n ei derbyn, ac nid gwaith y gwrthbleidiau yn unig yw herio'r Llywodraeth. Mae traddodiad anrhydeddus mewn gwleidyddiaeth o aelodau mainc gefn y blaid lywodraethol yn darparu’r her honno, ac rwy’n croesawu hynny. Nid wyf i’n ystyried bod hynny yn rhywbeth y dylid ei watwar gan bobl eraill o gwmpas y Siambr hon. Rwy'n credu ei fod yn beth da i’r broses wleidyddol yng Nghymru ein bod yn datblygu’r diwylliant hwnnw. Rwy'n credu ei fod yn rhywbeth sydd wedi bod ar goll o'r Siambr hon. Nid wyf yn ei ystyried yn beth drwg. Rwy’n ei ystyried yn beth da, ac mae'n helpu i ddatblygu polisi gwell. Rwy’n dymuno rhoi hynny ar gofnod, Ddirprwy Lywydd.
O ran yr hyn sy'n digwydd mewn awdurdodau lleol unigol, mae'r mwyafrif helaeth o’r arian ar gyfer addysg yn cael ei ddarparu drwy'r grant cynnal refeniw yn yr awdurdodau lleol. Roedd gan weinyddiaethau blaenorol—y Llywodraeth Cymru flaenorol—darged o geisio diogelu 1 y cant o gyllidebau ysgolion. Rydym ni, yn y cylch cyllideb hwn, wedi ceisio amddiffyn llywodraeth leol. Mae llywodraeth leol ei hun wedi cyfaddef ei bod wedi cael setliad gwell na’r disgwyl. Rwyf i’n disgwyl y byddan nhw’n ymdrin yn deg ag ysgolion yn eu hardal awdurdod lleol. Rwy'n gwybod bod pethau'n anodd i awdurdodau lleol—nid wyf yn esgus fel arall—ond mae’n rhaid i addysg fod yn flaenoriaeth iddyn nhw, ac mae'n rhaid iddyn nhw ymdrin yn deg â'u hysgolion. Byddwn i’n disgwyl gweld tystiolaeth bod awdurdodau lleol yn gwneud hynny. Ni ddylid defnyddio hyn i lenwi unrhyw fylchau. Ychwanegedd yw hyn, ac ni ddylid ei ddefnyddio i lenwi unrhyw fylchau—bod awdurdodau lleol yn credu y gallan nhw daflu llwch i lygaid drwy ddefnyddio'r arian hwn ac yna wneud toriadau mewn lle arall. Dyna pam y bydd gennym broses lem iawn wrth edrych ar sut mae'r arian yn cael ei ddyrannu.