Diolch, Ddirprwy Lywydd, am fy ngalw i agor y ddadl hon gan Aelodau unigol, yn galw am ymchwiliad cyhoeddus llawn i drasiedi gwaed halogedig yr 1970au a’r 1980au, a diolch i’r Aelodau trawsbleidiol sydd wedi cyflwyno’r cynnig hwn gyda mi: Dai Lloyd, Mark Isherwood, Hefin David, Jenny Rathbone a Rhun ap Iorwerth, a fydd yn cloi’r ddadl, ac rwy’n gwybod bod yna siaradwyr eraill hefyd.

Mae 70 o bobl Cymru wedi marw yn yr hyn a gafodd ei galw’n drasiedi genedlaethol fwyaf erioed y GIG—cafodd 273 o bobl eu heintio gan waed halogedig yng Nghymru. Mae llawer ohonynt yn dal i ddioddef ac mae’r boen yn dal i barhau iddynt hwy a’u teuluoedd. Yn y 1970au a’r 80au, cafodd 4,670 o bobl yn y DU a oedd yn dioddef o hemoffilia eu heintio â hepatitis C, a rhwng 1983 a dechrau’r 1990au, cafodd 1,200 eu heintio â HIV. Mae enwau 49 o’r 70 a fu farw yn ymddangos ar y sgriniau yn y Siambr yn awr, a byddant yn ymddangos eto yn ystod yr araith i gloi. Rydym am i hwn fod yn gyfle i Aelodau’r Cynulliad glywed hanesion rhai o’r bobl hynny, ac rwy’n gobeithio y bydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn anfon neges glir i’r Llywodraeth yn San Steffan fod arnom angen ymchwiliad cyhoeddus i edrych ar sgandal y gwaed halogedig.