Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n falch o agor y ddadl hon ar hyrwyddo mwy o gydraddoldeb, gan ganolbwyntio'n benodol ar y cynnydd a wnaed mewn partneriaeth â chyrff cyhoeddus eraill, a’r trydydd sector. Yn ddiweddar, cyhoeddwyd yr adroddiad blynyddol 2015-16 ar gydraddoldeb, sy'n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am sut mae Llywodraeth Cymru wedi bodloni’i dyletswyddau cydraddoldeb. Eleni, cyhoeddwyd yr adroddiad blynyddol ar gydraddoldeb ochr yn ochr ag adroddiad interim Gweinidogion Cymru ar gydraddoldeb 2016. Mae'r adroddiad ychwanegol hwn yn rhoi trosolwg o'r cynnydd a wnaed gan awdurdodau sector cyhoeddus yng Nghymru tuag at gydymffurfio â dyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus. Mae'r adroddiadau cyfun hyn yn cofnodi amrywiaeth o gamau trawsbynciol a chydweithredol i hyrwyddo cyfle cyfartal yng Nghymru, ac maent yn adlewyrchu cyflawniadau yn y gorffennol ac yn edrych ymlaen at yr heriau sydd o'n blaenau.

Mae'r adroddiad blynyddol hwn ar gydraddoldeb yn cwmpasu blwyddyn olaf cynllun cydraddoldeb strategol 2012-16. Roedd hwn yn gyfnod heriol i Gymru, lle mae effaith diwygio lles yn cael ei deimlo gan lawer o bobl ledled y wlad—rydym yn gwybod bod anghydraddoldeb yn fwy tebygol o dyfu yn ystod cyfnodau o ansicrwydd economaidd. Serch hynny, yn ystod y pedair blynedd diwethaf, rydym wedi cyflwyno rhai polisïau a deddfwriaeth gwirioneddol arloesol, gan gynnwys Deddf Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015, Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015, Deddf Tai (Cymru) 2014, y fframwaith mynd i’r afael â throseddau a digwyddiadau casineb, y fframwaith ar gyfer gweithredu ar fyw'n annibynnol a’r cynllun hawliau plant. Cafodd yr enghreifftiau hyn eu datblygu i gyd i wella gwahanol agweddau ar fywyd yng Nghymru a chefnogi pobl sydd fwyaf mewn angen neu'n wynebu heriau penodol. Maent yn parhau i wneud Cymru yn genedl decach, ac yn dangos yn glir ein hymrwymiad i hyrwyddo cydraddoldeb.

Y peth arall sydd gan yr enghreifftiau hyn yn gyffredin yw eu bod i gyd wedi cael eu datblygu ar ôl ymgysylltu â phobl ledled Cymru, gan gynnwys y trydydd sector, a’r ymrwymiad hwn i gynnwys cymunedau yw cyfeiriad canolog a strategol Llywodraeth Cymru o hyd. O dan y ddyletswydd cydraddoldeb penodol i Gymru, mae'n ofynnol i ni adolygu ac adnewyddu ein hamcanion cydraddoldeb bob pedair blynedd. Mae hyn yn sicrhau ein bod yn parhau i fynd i'r afael â'r meysydd anghydraddoldeb sy'n effeithio ar bobl Cymru. Ym mis Mawrth 2016, cyhoeddwyd ein hamcanion cydraddoldeb ar gyfer y pedair blynedd nesaf, ac mae’r amcanion hyn yn seiliedig i raddau helaeth ar ymgysylltu ac ymgynghori â grwpiau gwarchodedig a rhanddeiliaid. Rhoddodd yr ymgysylltiad hwn gyfle iddynt lunio datblygiad yr amcanion cydraddoldeb.

Mae ein rhanddeiliaid yn cefnogi'n gryf y dylid cadw materion pwnc craidd yr amcanion cydraddoldeb blaenorol, gan eu bod yn mynd i'r afael â heriau hirdymor sy'n gofyn am bwyslais a gweithredu parhaus. Bydd ein hamcanion newydd, felly, yn adeiladu ar y camau gweithredu yr ydym wedi eu cynnal fel rhan o'r cynllun cydraddoldeb strategol cyntaf. Mae cynllun cydraddoldeb strategol 2016-2020 yn cynnwys y camau gweithredu yr ydym yn eu cymryd i yrru ein hamcanion cydraddoldeb ymlaen. Bydd ein cynllun yn helpu i barhau i brif ffrydio cydraddoldeb ac amrywiaeth ar draws yr holl bortffolios gweinidogol, gan fynd i'r afael â'r meysydd anghydraddoldeb sydd bwysicaf i bobl Cymru. Fel y soniais yn ystod dadl ddiweddar y Cyfarfod Llawn ar adroddiad blynyddol y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol, mae gan ein hamcanion cydraddoldeb gysylltiad cryf â'r saith her allweddol a nodwyd yn y comisiwn 'A yw Cymru yn Decach?' Roedd yn braf darganfod bod awdurdodau cyhoeddus hefyd yn gosod amcanion cydraddoldeb yn seiliedig ar yr heriau hynny. Amlygodd adolygiad y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yr hyn sydd ei angen ar gyfer gwneud Cymru yn wlad decach a mwy cyfartal. Rydym yn annog sefydliadau'r sector cyhoeddus, preifat a'r trydydd sector yn gryf i weithio gyda'i gilydd a chymryd dull cydweithredol o fynd i'r afael ag anghydraddoldeb.

Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i ddwyn ynghyd grwpiau sy'n cynrychioli pobl â nodweddion gwarchodedig drwy ein fforymau gweinidogol amrywiol a grwpiau rhanddeiliaid. Mae'r rhain yn cynnwys y fforwm cydraddoldeb i bobl anabl, y fforwm cymunedau ffydd, a fforwm hil Cymru. Mae'r cyfarfodydd hyn yn ein hysbysu o'r materion a'r rhwystrau allweddol sy'n wynebu pobl yng Nghymru. Mae ein hymgysylltiad â sefydliadau trydydd sector yn dylanwadu’n drwm ar ein penderfyniadau ni, ac rydym yn dal yn hynod ddiolchgar i'r rhanddeiliaid hynny. Rydym yn gwerthfawrogi eu cefnogaeth a'u hymroddiad i wneud Cymru yn genedl decach, fwy cyfartal.

Lywydd, mae'r gefnogaeth hon yn ddwyochrog, mae Llywodraeth Cymru yn cynorthwyo sefydliadau'r trydydd sector gyda'r rhaglen gyllido cydraddoldeb a chynhwysiant ar gyfer 2017-20. Mae'r rhaglen yn cynnwys grantiau cydraddoldeb i gefnogi sefydliadau sy'n cynrychioli'r cydraddoldeb o ran hil, rhyw, anabledd ac ailbennu rhywedd a chyfeiriadedd rhywiol. Mae hefyd yn cynnwys prosiectau cynhwysiant cefnogi Sipsiwn, Roma a Theithwyr, ffoaduriaid, ceiswyr lloches a mewnfudwyr, ac yn mynd i'r afael â throseddau casineb. Bydd y cyllid yn cefnogi gwaith pwysig y trydydd sector wrth gyfrannu at gyflawniadau Llywodraeth Cymru ar y Cynllun Addysg Sengl. Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i ddarparu arweinyddiaeth a chamau gweithredu ar draws y Llywodraeth i hyrwyddo cydraddoldeb. Rydym yn gwerthfawrogi rôl eraill wrth fwrw ymlaen â'n polisi a’n deddfwriaeth, gan gynnwys ei weithredu.

Lywydd, rydym yn cydnabod yn llwyr fod cydweithio â sefydliadau yn y sector cyhoeddus, preifat a'r trydydd sector yn hanfodol wrth fynd i'r afael ag anghydraddoldebau yng Nghymru. Felly, gadewch inni adeiladu ar y cynnydd a wnaed, a pharhau'n ymrwymedig i gael gwared â’r rhwystrau hynny sy'n atal pobl rhag cyrraedd eu potensial llawn. Diolch.