Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau, ac yn arbennig am y croeso i’r cynllun ac unwaith eto, y gydnabyddiaeth o’r cynnydd yr ydym wedi’i wneud ac yr ydym yn bwriadu ei wneud yma yng Nghymru. Rwyf am ymdrin â'r pwynt olaf am ymchwil a sgrinio yn gyntaf. Wrth gwrs, mae amrywiaeth o ymchwil sy'n digwydd ar draws ein sectorau prifysgol a bwrdd iechyd. Pryd bynnag y mae pobl yn sôn am sgrinio, rwyf i—. Mae angen i ni gymryd cam yn ôl a deall yr hyn yr ydym yn ei olygu wrth hynny, mewn gwirionedd, a beth yw gwerth hyn i gyd. Y peth hawddaf i’w wneud yw galw am raglen sgrinio genedlaethol i ddeall ac i adnabod yn gynnar ystod o gyflyrau, ond mewn gwirionedd, mae angen i ni gael profion dibynadwy sydd mewn gwirionedd yn dweud rhywbeth defnyddiol wrthym ac nid yn achosi niwed i bobl. Dyna ein her. A oes prawf dibynadwy y gallwn sgrinio'r boblogaeth ag ef? Ydym ni wir yn gweld budd o ran iechyd wrth geisio ymgymryd â rhaglen sgrinio genedlaethol yn y maes hwn, neu a ydym ni’n mynd i gael mwy o fudd o ran y gwerth i unigolion, yn ogystal â'r GIG, gyda mesurau eraill? Ar hyn o bryd, nid wyf yn ymwybodol fod dull synhwyrol ar gyfer sgrinio'r boblogaeth yn y maes hwn. Mae angen i ni ymgymryd â gweithdrefnau lle yr ydym yn deall bod risg a deall y risg sydd gan bobl yn hanes eu teulu eu hunain.

O ran y pwynt am amseroedd aros, rydym ni’n gweld amseroedd aros yn lleihau. Fel yr ydych chi wedi gweld, yn fy natganiad, nodais ein bod wedi buddsoddi £6.6 miliwn yn y ganolfan yn Abertawe, hefyd, i roi mwy o allu i ganiatáu i'r amseroedd aros hynny ostwng ymhellach fyth, yn ogystal â'r gwaith yr wyf eisoes wedi’i ddisgrifio wrth ateb cwestiynau eraill am y gwaith yr ydym yn ei wneud ym maes gofal sylfaenol i sicrhau bod gennym wasanaethau amgen i wneud yn siŵr bod y bobl sydd wir angen cael eu hatgyfeirio at ofal eilaidd neu drydyddol yn cael y cyfle i wneud hynny yn gyflym.

O ran eich pwynt am ysmygu yn gostwng, unwaith eto, yr oedd bai arnaf am beidio â chydnabod yr hyn a ddywedodd Rhun ap Iorwerth. Mae camau a gymerwyd gan y lle hwn i osgoi ysmygu mewn rhai rhannau o'r ystâd gyhoeddus yn arbennig wedi cael effaith wirioneddol ar newid natur y sgwrs ynghylch ysmygu. Mae'n rhan o'r arfogaeth sydd gennym wrth leihau cyfraddau ysmygu mewn gwirionedd. Roedd yn ddewis anodd ei wneud. Efallai bod pobl yn meddwl erbyn hyn wrth gwrs, na ddylech chi gael ysmygu mewn amrywiaeth o fannau cyhoeddus, ond roedd gwrthwynebiad gwirioneddol a sylweddol iawn ar y pryd oherwydd bod y lle hwn wedi dewis gwahardd hynny. Ni oedd y rhan gyntaf o'r DU i wneud hynny. O ran eich pwynt ynglŷn ag e-sigaréts, wel, nid yw e-sigaréts heb niwed; nid yw’n wir nad oes niwed o gwbl. Yr her yw nad ydym yn deall union natur y niwed yn y cynhyrchion hyn. Dyna pam y mae rheoleiddio yn cael ei ddatblygu ar yr hyn y gellid ac y dylid fod mewn e-sigarét. Ond rwy’n cydnabod bod rhai pobl yn eu defnyddio wrth geisio rhoi'r gorau iddi, ond rydym wedi parhau i ddweud, fel Llywodraeth, y byddwn yn cael ein harwain gan y dystiolaeth a'r hyn sydd ar gael, am y niwed a achosir gan e-sigaréts, ac yna fel dewis arall i dybaco. Felly, nid wyf i ar ffansi heddiw yn mynd i gyhoeddi dull cwbl wahanol neu newydd. Byddwn yn parhau i ddefnyddio dull rhagofalus, ond byddwn yn cael ein harwain gan y dystiolaeth ar y ffordd iawn ymlaen.

Yn olaf, eich pwynt am ddeiet ac ymarfer corff. Unwaith eto, mae wedi codi mewn cwestiynau eraill, ond ceir neges ysgolion iach gyson, a bydd unrhyw Aelod sy'n ymweld ag un o'u hysgolion cynradd lleol yn arbennig yn ei chael hi’n anodd iawn peidio â gweld negeseuon byw'n iach a bwyta'n iach yn eu hysgolion. Felly, mewn gwirionedd, rwy’n meddwl bod ein hysgolion yn cyflawni eu rhan nhw o'r fargen o ran darparu’r neges bwyta'n iach, byw'n iach honno. Mae'r gwaith yr ydym yn ei wneud, er enghraifft, wrth gyflwyno'r filltir ddyddiol mewn ysgolion yn rhan o'r neges honno. Yr her bob amser yw sut yr ydym yn ymgysylltu â'r grŵp o rieni a gofalwyr o gwmpas yr ysgol honno, oherwydd y maen nhw’n dylanwadau mwy nag y mae ein hysgolion eu hunain ar yr ymddygiadau iechyd y mae pobl yn eu magu ac yna'n eu parhau yn eu bywydau fel oedolion. Felly, mae'n ymwneud â’r darlun cyfan; nid dim ond dweud mai cyfrifoldeb ysgolion yw hyn, oherwydd mewn gwirionedd, mae pob un ohonom yn ein swyddogaethau—fel unigolion, rhieni a gofalwyr ac yn ein swyddogaethau mewn cymunedau—mae gennym ni rywfaint o gyfrifoldeb hefyd, ond yr her bob amser yw sut yr ydym ni’n helpu pobl i wneud dewisiadau , yn hytrach na chael ein gweld yn pregethu wrth bobl neu ddweud wrthynt eu bod yn gwneud y peth anghywir. Mewn gwirionedd, nid yw hynny wedi profi i fod yn ffordd effeithiol iawn o gyflawni newid. Mae'r rhan fwyaf o bobl yn deall negeseuon byw'n iach a bwyta'n iach; ein her ni yw sut yr ydym am eu helpu i wneud hynny’n fwy llwyddiannus ac yn fwy effeithiol.