Diolch i chi, Lywydd. Rwy’n falch iawn o agor y ddadl hon ar adroddiad cyntaf ymchwiliad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg i waith ieuenctid yng Nghymru. Hoffwn gofnodi fy niolch i’r 1,500 o bobl ifanc o bob rhan o Gymru a roddodd eu barn i’r pwyllgor. Roedd eu tystiolaeth yn glir iawn fod gwasanaethau ieuenctid yn bwysig iawn i lawer o bobl ifanc, a gall wneud gwahaniaeth sylweddol i’w bywydau.

Roeddwn yn falch iawn hefyd o weld yr ymateb cadarnhaol i’r ymchwiliad hwn gan randdeiliaid ledled Cymru. Roeddem yn ddiolchgar iawn am eu gonestrwydd yn ein helpu, fel pwyllgor, i ddeall beth yw’r heriau, ac am eu brwdfrydedd wrth ymwneud â gwaith y pwyllgor.

Hoffwn ddiolch yn arbennig i Gyngor Cymreig y Gwasanaethau Ieuenctid Gwirfoddol am eu cefnogaeth yn dwyn cynifer o’r bobl hynny at ei gilydd yn ein digwyddiad bwrdd crwn ardderchog gyda rhanddeiliaid. Gwnaeth ymrwymiad a brwdfrydedd y rheini a fynychodd argraff fawr arnaf, ac rwy’n siŵr fod yr un peth yn wir am aelodau eraill y pwyllgor.

Mae gwaith ieuenctid yn newid bywydau go iawn, nid yn unig i’r plant a’r bobl ifanc, ond i’r staff a’r gwirfoddolwyr dirifedi sy’n gwneud i bethau ddigwydd bob dydd ledled Cymru. Bydd yr Aelodau’n gyfarwydd â gwasanaethau yn eu hetholaethau eu hunain ac yn gwybod sut y gallant ddylanwadu ar ddinasyddion ifanc Cymru a rhoi sgiliau am oes iddynt.

Trwy gydol ein hymchwiliad, cawsom dystiolaeth gan bobl ifanc sydd wedi elwa o wasanaethau ieuenctid, a hefyd y rhai sydd wedi colli’r gwasanaethau hynny. Dywedodd un person ifanc a oedd wedi bod yn defnyddio gwasanaethau yn flaenorol:

Heb weithwyr ieuenctid ni fuaswn y person wyf fi heddiw... mae gan berson ifanc hawl i ofod diogel a rhywle i gael hwyl, chwarae a chymryd rhan.

Dywedodd un arall wrthym eu bod yn teimlo eu bod—gwasanaethau ieuenctid— yn dda iawn ar gyfer pobl sydd â llai o ffrindiau gan ei fod yn rhoi cyfle iddynt wneud ffrindiau.

A dywedodd eu bod wedi:

Rhoi cymaint o hyder, profiadau a sgiliau bywyd i mi na fuaswn wedi gallu eu cael yn unman arall.

Dim ond rhai o’r profiadau cadarnhaol a gafodd eu rhannu gyda ni yw’r rhain. Pan fydd gwasanaethau ieuenctid yn eu lle, gallant newid bywydau.

Hoffwn ddiolch i Weinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes am ystyried ein canfyddiadau. Roedd hi’n dda iawn gweld y Gweinidog yn derbyn yn fras pob un o’r 10 o argymhellion a wnaed gan y pwyllgor. Roedd ein canfyddiadau’n glir iawn: pan fydd gwaith ieuenctid yn diflannu o fywyd person ifanc, mae’r effaith yn sylweddol. Er nad yw toriadau ariannol wedi’u cyfyngu i wasanaethau ieuenctid, mewn hinsawdd ariannol anodd i awdurdodau lleol, gwasanaethau ieuenctid yw’r cyntaf i ddod dan bwysau yn aml. Mae cyfanswm y gwariant ar wasanaethau ieuenctid awdurdodau lleol, gan gynnwys arian drwy’r grant cynnal refeniw, wedi gostwng bron i 25 y cant dros y pedair blynedd diwethaf. Awgrymodd tystiolaeth gan y sector gwirfoddol eu bod hwy hefyd wedi wynebu gostyngiadau difrifol yn y cyllid, a bod hyn wedi cael effaith sylweddol, gyda rhagor o gystadleuaeth am adnoddau prin.

Cydnabu’r pwyllgor y penderfyniadau anodd y mae awdurdodau lleol yn eu hwynebu. Fodd bynnag, teimlwn fod datblygu gwasanaethau ieuenctid yn fuddsoddiad hanfodol yn nyfodol pobl ifanc y genedl. Mae’r gwasanaethau hyn yn aml yn gatalydd i helpu pobl ifanc i ddatblygu sgiliau a hyder a gwneud dewisiadau gwell yn eu bywydau. Er na fydd eu heffaith bob amser yn amlwg yn y tymor byr o bosibl, dywedodd pobl ifanc wrthym am yr effaith fwy hirdymor y gall gwasanaethau ei chael i’w helpu i gyflawni eu potensial.