Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 8 Chwefror 2017.
Yn amlwg rwy’n croesawu’r cyfle i siarad yn y ddadl hon a arweiniwyd gan y Ceidwadwyr heddiw, ac yn bwysig i dynnu sylw at rai o’r cysylltiadau pwysig y dylai Llywodraeth Cymru fod yn eu sefydlu, a hefyd yn eu mapio ar ddechrau ei thymor gwaith, sef pum mlynedd. Credwch neu beidio, ar ddiwedd y tymor hwn, bydd 20 y cant o dymor y Cynulliad hwn eisoes wedi mynd. Mae’n anhygoel meddwl bod yr amser wedi mynd mor gyflym ac eto rydym yn amlwg yn dal i aros i Lywodraeth Cymru gyflwyno ei strategaeth ddiwydiannol ei hun, ac yn wir i egluro rhai o’r meysydd polisi yr oedd y Gweinidog blaenorol yn ymwneud â hwy pan oedd yn sôn am adfywio economaidd, ac yn bwysig i fapio’r cyfeiriad teithio a’r cymorth y bydd Llywodraeth Cymru yn ei roi ar waith ar gyfer economi Cymru dros y pum mlynedd nesaf.
Rwy’n derbyn yn llwyr y pwynt fod y Gweinidog wedi comisiynu adolygiad o’r holl gyrff sy’n ei gynghori wrth ddatblygu polisi a datblygu cymorth, ac rwy’n meddwl ei fod ef hyd yn oed wedi nodi bod pyramid o sefydliadau, oddeutu 46 i gyd rwy’n credu, o sefydliadau gwahanol yn bwydo i mewn i adran economi Llywodraeth Cymru yn unig. Ac fel y gwyddom, mae’r economi yn llawer mwy nag un adran yn unig. Addysg, dysgu gydol oes a sgiliau, iechyd, er enghraifft, a thrafnidiaeth, mae pentwr o sefydliadau mewn adrannau eraill—llywodraeth leol, dyna un arall—sydd angen eu cysylltu â’i gilydd, eu cloi at ei gilydd, i ddarparu’r cymorth sydd ei angen ar economi wrth symud ymlaen. Ac fel y gwelwn gyda chysyniad y fargen ddinesig sy’n cael ei gyflwyno ac sydd wedi cael ei groesawu gan Lywodraeth Cymru a’i fabwysiadu’n gadarnhaol gan Lywodraeth Cymru, mae lefel y cymorth y gellir ei gasglu at ei gilydd mewn un pot pan fydd Llywodraethau’n gweithio gyda’i gilydd ac awdurdodau lleol yn gweithio gyda’i gilydd, gyda busnesau annibynnol yn yr ardal, yn gallu bod yn hwb enfawr i ysgogi adfywiad economaidd.
Ond mae hwn yn fater a godais droeon gyda’r Gweinidog yn y Siambr, ac rwy’n gobeithio y bydd yn ystyried hyn yn ei ymateb heddiw. Pan edrychwch ar y ffordd y mae adfywio a datblygu lleol o’r fath yn digwydd yn Lloegr, yn enwedig ar hyd clawdd Offa lle y mae gennych feiri lleol hynod o bwerus yn awr, ym Mryste, yn Birmingham, ym Manceinion ac yn Lerpwl, oni bai ein bod yn ymwneud yn gadarnhaol â hwy, mae yna her go iawn i’r gwaith sy’n cael ei wneud yma yng Nghymru o ran denu mewnfuddsoddiad, yn amlwg, a chyfleoedd newydd i Gymru. Rwyf eto i glywed sut y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i weithio’n gadarnhaol gyda’r drefn newydd honno o adfywio ac ailstrwythuro cefnogaeth i gymorth rhanbarthol yn Lloegr. Unwaith eto, yr hyn sy’n bwysig i Lywodraeth Cymru ei werthfawrogi yma yw’r prosiectau seilwaith mawr a fydd yn ysgogi llawer o gapasiti adfywio a chreu swyddi ledled Cymru.
Heddiw ddiwethaf, roeddwn yn darllen gan y ffederasiwn adeiladu, sy’n cyfeirio at dri phrosiect mawr—a gallai rhai pobl gwestiynu hyfywedd rhai o’r prosiectau hynny—HS2, Maes Awyr Heathrow, a Hinckley Point, y bydd y tri phrosiect ar eu pen eu hunain yn creu galw am 35,000 o swyddi adeiladu ychwanegol dros y pum mlynedd nesaf. Mae hwnnw’n gyfle enfawr i’r sector adeiladu greu sylfaen sgiliau yn y cymunedau hynny lle yr adeiladir y prosiectau hyn a fydd yn para am genedlaethau. Ond yn amlwg, rhaid gweld y colegau a’r darparwyr sgiliau yn cydgysylltu â’r prosiectau mawr hyn i sicrhau bod y cyfleoedd yno. Fel y nododd Nick Ramsay yn gynharach, ac eraill a bod yn deg, yn natganiad yr hydref rhyddhawyd gwerth £430 miliwn ychwanegol o wariant cyfalaf i Lywodraeth Cymru dros y pedair blynedd nesaf, a bydd hwnnw’n mynd yn bell tuag at weithredu llawer o’r prosiectau adeiladu mawr y buasem yn hoffi eu gweld yn creu cyfleoedd yma yng Nghymru.
Un o’r ymrwymiadau maniffesto y siaradodd Llywodraeth Cymru amdanynt yn etholiad y Cynulliad yn ddiweddar oedd metro gogledd Cymru—tudalen 19; y Gweinidog ei hun a ysgrifennodd y maniffesto. Ond ers y cwestiynau i’r Prif Weinidog ddoe, clywaf bellach nad metro gogledd Cymru yw’r metro hwnnw—oherwydd mae’r maniffesto yn amlwg yn sôn am fetro gogledd Cymru—ond yn awr sonnir am system fetro gogledd-ddwyrain Cymru. Felly, mae eisoes wedi crebachu o ran ei uchelgais, neu efallai y gallai’r Gweinidog ein goleuo y gallai hwnnw fod wedi bod yn gamgymeriad. Oherwydd y tro diwethaf i mi edrych—.