Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 14 Chwefror 2017.
Diolch i chi, Lywydd. A gaf i ddweud fy mod i’n falch iawn o glywed y bydd Plaid Cymru a'r Blaid Geidwadol yn cefnogi'r Gorchymyn heddiw? Mae hynny yn unol â'r mwyafrif helaeth o'r ymatebion y cafodd y Llywodraeth i’r ymgynghoriad arno. Mae dros 80 y cant o'r rhai a ymatebodd i'r ymgynghoriad o’r farn mai’r Cyngor Gweithlu Addysg ddylai achredu hyfforddiant athrawon wrth i ni symud ymlaen yn ein diwygiadau i hyfforddiant cychwynnol athrawon.
Os caf i droi at y pwynt a godwyd gan Gadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, dim ond er mwyn rhoi sicrwydd iddo fod fy swyddogion i wedi rhoi copi o'r meini prawf achredu yn llyfrgell yr Aelodau i'w hystyried. Hefyd, mae paragraff 1.1 o'r memorandwm esboniadol yn glir y byddai'r rheoliadau yn dilyn, yn amodol ar gymeradwyaeth y Cynulliad o’r Gorchymyn yr ydym yn ei drafod heddiw, ac, fel yr ydych wedi clywed gan swyddogion, mae hynny ar fin digwydd. Defnyddiwyd y dull hwn er mwyn sicrhau nad ydym yn rhagdybio ewyllys y Cynulliad Cenedlaethol drwy achub y blaen ar unrhyw benderfyniad i roi i’r cyngor swyddogaethau achredu’r rhaglen astudio hyfforddiant cychwynnol athrawon. Hefyd, os bydd y Cynulliad yn penderfynu drwy bleidlais na ddylai'r cyngor fod wedi cael y pwerau a nodir yn y Gorchymyn hwn, byddai'r rheoliadau sy'n nodi gofynion y cyngor i sefydlu achrediad y pwyllgor hyfforddiant cychwynnol athrawon yn ddiangen. Mae'n fater o amseru, ac rydym yn disgwyl y bydd craffu llawn o'r rheoliadau a gaiff eu cyflwyno.
Ar hyn o bryd, nid oes gennyf unrhyw fwriad i newid sut y mae’r Cyngor Gweithlu Addysg yn cael ei gyfansoddi, ond, fel y gwyddoch, Llŷr, mae swyddogaeth a chyfrifoldebau'r Cyngor Gweithlu Addysg yn datblygu. Mae'n sefydliad newydd ac rydym o hyd yn edrych i weld beth fydd y dyfodol yn ei gynnig. Felly, wrth i bethau ddatblygu, efallai y daw cyfle i edrych i weld a yw'r corff wedi ei gyfansoddi mewn ffordd sy'n adlewyrchu'n llawn ei holl swyddogaethau a chyfrifoldebau. I fod yn glir, byddai’r Gorchymyn hwn yn ei gwneud yn ofynnol i'r Cyngor Gweithlu Addysg sefydlu pwyllgor hyfforddi athrawon o dan y rheini, a byddwn i’n disgwyl i hynny gynnwys ystod eang o gynrychiolwyr a all ychwanegu gwerth gwirioneddol, a sicrhau bod y broses achredu yn gadarn, a byddwn i’n disgwyl aelodaeth eang o hynny.
A gaf i sicrhau Darren Millar y bydd y safonau proffesiynol ar gyfer athrawon ac arweinwyr ysgolion yn cael eu cyhoeddi yn ddiweddarach yn y gwanwyn? Gallaf eich sicrhau eu bod wedi eu llunio mewn cydweithrediad llawn â'r proffesiwn addysgu ei hun—nid â’r Cyngor Gweithlu Addysg, ond gydag athrawon. Maen nhw’n cael eu treialu ar hyn o bryd mewn rhai ysgolion i gael adborth arnyn nhw, ac rydym ni’n gwneud cynnydd yn hynny o beth. Ildiaf.